TÓM TẮT:

Bài viết nghiên cứu hiện trạng thu gom, tái chế và môi trường tại một số làng nghề tái chế chất thải điện tử ở Việt Nam. Kết quả điều tra cho thấy, chất thải điện tử được các hộ gia đình thu gom nhỏ lẻ từ khắp cả nước, được tháo dỡ hoàn toàn thủ công. Các linh kiện sau khi tháo dỡ được phân loại, đóng gói đem đi đúc lại hoặc bán lại. Các vật liệu không có giá trị sử dụng được đổ thải bừa bãi khắp làng nghề, tình trạng đốt rác diễn ra tràn lan. Để khắc phục tình trạng này, tác giả đã đề xuất một số giải pháp về quản lý, chính sách và nâng cao nhận thức người dân nhằm phát triển bền vững hoạt động tái chế và bảo vệ môi trường làng nghề.

Từ khóa: chất thải điện tử, Làng nghề, tái chế, môi trường.

• Làng nghề tái chế chất thải điện tử Cẩm Xá - Mỹ Hào, Hưng Yên.
• Làng nghề tái chế phế liệu Văn Môn - Yên Phong, Bắc Ninh.
• Làng nghề thu gom, tái chế Tràng Minh - Kiến An, Hải Phòng.

• Phạm vi khảo sát: khảo sát hiện trạng sản xuất và môi trường tại các cơ sở tái chế chất thải điện tử của 3 làng nghề này.
• Phương pháp khảo sát: thu thập tài liệu từ cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương và phỏng vấn trực tiếp các hộ tái chế tại địa phương.

• Chính quyền địa phương cần rà soát các cơ sở tái chế chưa có giấy phép hoạt động, từ đó hướng dẫn cho người dân các thủ tục cấp phép kịp thời, tránh bị xử phạt và dừng hoạt động sản xuất, kinh doanh;
• Theo quy định pháp luật thì Việt Nam cấm mọi hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu chất thải, đồ điện tử đã qua sử dụng [6]. Do đó, để tạo được nguồn nguyên liệu cho làng nghề tái chế chất thải điện tử thì điều quan trọng là phải phát triển được hệ thống thu hồi sản phẩm điện tử thải bỏ theo đúng quy định pháp luật. Việc làm này sẽ giúp truy xuất nguồn gốc chất thải điện tử và tiết kiệm chi phí thu gom, vận chuyển sản phẩm thải bỏ;
• Chính quyền địa phương và các cơ sở tái chế nên đề xuất lên các cơ quan quản lý nhà nước chính sách ưu đãi trong việc thu hồi, xử lý sản phẩm điện tử sau sử dụng bởi mục đích tái chế chất thải đã góp phần tránh lãng phí tài nguyên thiên nhiên và giải quyết công ăn việc làm cho người dân. Chính sách ưu đãi có thể bao gồm giảm thuế sử dụng đất, vay vốn ưu đãi. Nguồn kinh phí tiết kiệm được sẽ được sử dụng để đầu tư hệ thống xử lý chất thải rắn, khí thải phát sinh từ hoạt động tái chế này.
• Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân địa phương về hoạt động phân loại chất thải có khả năng tái chế, hiểu biết về chất thải nguy hại, có kiến thức và kỹ năng bảo vệ môi trường, an toàn lao động khi sinh sống và làm việc tại các làng nghề tài chế chất thải điện tử.