Từ nông nghiệp…

Quảng Ngãi là tỉnh có truyền thống sản xuất nông, ngư nghiệp lâu đời. Từ đồng ruộng, vườn cây đến nghề biển, người dân tạo ra lượng lớn phụ phẩm, gây ảnh hưởng không nhỏ tới môi trường. Nhờ cách tiếp cận kinh tế tuần hoàn, nhiều nông hộ và hợp tác xã đã biến các phế phụ phẩm nông nghiệp thành đầu vào cho một chu trình sản xuất mới. Sự thay đổi trong tư duy này đang góp phần giúp nông nghiệp Quảng Ngãi vừa sạch hơn, vừa mang lại giá trị kinh tế cao hơn.

Tại khu vực xã ven biển Bình Sơn vốn gắn liền với nghề làm nước mắm truyền thống. Nếu như trước đây xác mắm từng bị thải ra môi trường gây ô nhiễm, thì hiện nay, phần phế phẩm này đã được bà con bán lại cho doanh nghiệp để chế biến thành phân bón và thức ăn chăn nuôi. Nhờ vậy, mỗi tháng có hàng tấn chất thải không còn trôi ra biển, môi trường trong lành hơn mà ngư dân lại có thêm thu nhập.

Nhiều sản phẩm nước mắm sản xuất tại Quảng Ngãi đạt chuẩn OCOP 3 sao đã xuất hiện ở cửa hàng, siêu thị (Ảnh: Báo Quảng Ngãi)

Tại xã Mộ Đức, nhiều nông hộ đã áp dụng mô hình “rau nuôi gà - gà bón rau”. Chất thải từ chăn nuôi được xử lý thành phân bón hữu cơ cho rau; ngược lại, rau dư thừa lại làm thức ăn cho gà. Chu trình khép kín này giúp sản phẩm sạch hơn, chi phí thấp hơn và lợi nhuận tăng rõ rệt.

Ngoài ra, nhiều hộ nông dân còn mở rộng giá trị sản phẩm thông qua việc trồng chanh theo hướng hữu cơ, sản phẩm không chỉ bán quả tươi mà còn chế biến thành chanh sấy, chanh muối hay nước rửa chén tự nhiên. Việc đa dạng hóa giúp giá trị nông sản tăng gấp nhiều lần so với trước đây.

Tính đến nay, Quảng Ngãi đã có hàng trăm sản phẩm được chứng nhận OCOP, nhiều trong số đó dựa trên ý tưởng tận dụng phụ phẩm nông nghiệp và nguồn dược liệu bản địa. Sản phẩm dầu gội, xà bông thảo dược, hay thực phẩm sạch đang được đưa lên sàn thương mại điện tử, giúp nông dân tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.

…đến công nghiệp

Công nghiệp Quảng Ngãi cũng đang có những bước tiến rõ rệt trên con đường xanh hóa sản xuất. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động đổi mới công nghệ, tiết kiệm năng lượng, tái chế phụ phẩm và đầu tư hệ thống xử lý chất thải hiện đại, giúp giảm gánh nặng môi trường và nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh trong bối cảnh mới.

Điển hình như Công ty Sữa đậu nành Vinasoy. Ngay từ năm 2017, doanh nghiệp đã áp dụng phương pháp hạch toán chi phí dòng nguyên liệu (MFCA) để kiểm soát lượng tiêu hao trong quá trình sản xuất. Nhờ đó, Vinasoy vừa tiết kiệm chi phí, vừa giảm phát thải, khẳng định vị thế là đơn vị tiên phong trong mô hình “năng suất xanh” tại Quảng Ngãi.

Dây chuyền sản xuất hiện đại, tối ưu nguyên liệu tại Vinasoy (Ảnh: hanoimoi)

Tương tự, Công ty CP Bia Sài Gòn – Quảng Ngãi (KCN Quảng Phú) đã thay thế dầu FO bằng nhiên liệu sinh khối từ phế phẩm nông, lâm sản, giúp tiết kiệm tới 40% chi phí nhiên liệu. Doanh nghiệp cũng đầu tư hệ thống xử lý nước thải công suất 2.500 m³/ngày đêm, tái sử dụng cho tưới cây và rửa đường, qua đó giảm thiểu ô nhiễm và nâng cao hình ảnh thương hiệu xanh.

Công ty CP Đường Quảng Ngãi cũng đã mạnh dạn thay thế nhiên liệu truyền thống bằng sinh khối như bã mía, trấu, mùn cưa. Việc chuyển đổi này không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm 50–60 tỷ đồng mỗi năm, mà còn góp phần cắt giảm đáng kể lượng khí thải nhà kính. Đây là minh chứng rõ nét cho việc kinh tế xanh mang lại cả lợi ích môi trường lẫn hiệu quả kinh tế.

Ở KCN Tịnh Phong, Nhà máy phân bón Hưng Định lại đi theo hướng cộng sinh công nghiệp. Doanh nghiệp tận dụng mùn mía, tro trấu, xác bia hay phụ phẩm nông nghiệp khác để sản xuất phân hữu cơ sinh học. Cách làm này vừa giải quyết được bài toán xử lý rác thải, vừa tạo ra sản phẩm nông nghiệp hữu ích, phù hợp với định hướng phát triển bền vững của tỉnh.

Không chỉ dừng lại ở sản xuất, Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) còn mở rộng trách nhiệm xã hội thông qua các hoạt động trồng cây xanh. Từ năm 2021, BSR đã phối hợp với địa phương phát động chương trình trồng 1 triệu cây xanh, góp phần nâng cao độ che phủ rừng và cải thiện cảnh quan môi trường ở Quảng Ngãi .

Công ty CP lọc hóa dầu Bình Sơn phối hợp với ngành chức năng tỉnh Quảng Ngãi tổ chức phát động trồng 1 triệu cây xanh giai đoạn 2021-2025 (Ảnh: Báo Thanh niên)

Doanh nghiệp tại Quảng Ngãi đã và đang chứng minh rằng sản xuất xanh không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn mang lại lợi ích thiết thực. Đây chính là nền tảng quan trọng để Quảng Ngãi hiện thực hóa mục tiêu xây dựng khu kinh tế xanh, công nghiệp bền vững trong thời gian tới.

Theo quy hoạch phát triển đến năm 2030, Quảng Ngãi xác định mục tiêu rõ ràng: đẩy mạnh công nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn và năng lượng sạch. Những khu vực sản xuất bền vững đang hình thành ở nhiều huyện miền núi, tạo cơ hội để phát triển hài hòa giữa kinh tế và môi trường.