Mới đây, các nhà khoa học tại Đại học Edinburgh (Scotland) vừa dùng rác thải nhựa, cụ thể là chai nhựa dùng một lần để chế tạo thành công hương vani, loại hương liệu được dùng rộng rãi trong thực phẩm và mỹ phẩm. Bằng việc sử dụng một loại vi khuẩn biến đổi gien, họ đã biến rác thải nhựa thành một sản phẩm có giá trị, hứa hẹn giúp việc tái chế phế liệu nhựa trở nên hiệu quả và hấp dẫn hơn.
Các nhà nghiên cứu đã phát triển một enzyme để phá vỡ cấu trúc Polyetylen terephtalat có trong các chai nhựa, tạo thành chất cơ bản là axit terephthalic (TA) Chất này sau đó được biến thành vani nhờ vi khuẩn E Coli biến đổi gien.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet Nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Green Chemistry, đã sử dụng vi khuẩn E coli được thiết kế để biến đổi TA thành hương liệu vani. Wallace cho biết, nhóm đã làm ấm nước chứa TA và vi sinh vật đến 37 độ C trong một ngày, điều kiện tương tự như để nấu bia, và chuyển đổi thành công 79% TA thành vanillin.
Tiếp theo, các nhà khoa học sẽ tinh chỉnh thêm vi khuẩn để tăng tỷ lệ chuyển đổi hơn nữa, “Chúng tôi nghĩ rằng tỷ lệ có thể sẽ tiếp tục cải thiện khá nhanh chóng," theo Wallace. Họ cũng sẽ tìm cách mở rộng quy trình để chuyển đổi được lượng nhựa lớn hơn. Các phân tử có giá trị khác cũng có thể được ủ từ TA, chẳng hạn như một số loại phân tử được sử dụng trong nước hoa.
Ellis Crawford, thuộc Hiệp hội Hóa học Hoàng gia Anh, đánh giá: “Đây là một ứng dụng thực sự thú vị của khoa học vi sinh vật để cải thiện tính bền vững. Sử dụng vi sinh để biến nhựa phế thải, có hại cho môi trường, thành một loại hàng hóa quan trọng là một minh chứng về hóa học xanh”.
Nghiên cứu gần đây cho thấy chai lọ là loại ô nhiễm nhựa phổ biến thứ hai trong các đại dương, sau túi nhựa. Năm 2018, các nhà khoa học đã vô tình tạo ra một loại enzyme đột biến có khả năng phá vỡ chai nhựa và các nghiên cứu tiếp theo đã tạo ra một loại siêu enzyme có thể ăn chai nhựa nhanh hơn.
Hiện vật liệu nhựa mất giá khoảng 95% sau khi sử dụng một lần. Việc thu gom và tái chế nguồn vật liệu này được xem là điều quan trọng giúp đối phó vấn nạn rác thải nhựa trên toàn cầu.
Hương liệu vani được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thực phẩm và mỹ phẩm. Nó cũng là một hóa chất quan trọng được sử dụng với số lượng lớn để sản xuất dược phẩm, sản phẩm tẩy rửa và thuốc diệt cỏ. Nhu cầu toàn cầu đối với nguyên liệu này đang tăng, tính đến năm 2018 là 37.000 tấn, vượt xa nguồn cung từ đậu vani tự nhiên. Khoảng 85% lượng hương liệu vani hiện nay được tổng hợp từ các hóa chất có nguồn gốc từ nhiên liệu hóa thạch. |
Hà Trần t/h