Đến Huế du lịch những ngày cuối năm 2020, anh Trần Hùng Sơn (TP. Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh) tỏ ra bất ngờ với môi trường nơi đây. Những bãi biển, con đường, hàng cây xanh mát và sạch sẽ không rác thải, siêu thị thân thiện với lá chuối, túi giấy, nhiều quán cà phê không dùng ống hút nhựa...

“Qua những người bạn Huế, tôi biết nhiều phong trào tại Cố đô trong đó có Ngày Chủ nhật xanh. Nhưng tôi không ngờ Huế thay đổi nhiều như vậy, rất hay và ấn tượng. Có lẽ nhận thức của người dân đã nâng lên nhiều, giờ đây môi trường sống của vùng đất du lịch này đã khác, ô nhiễm không còn, không khí rất trong lành, một Huế rất xanh mà ít nơi nào có...”, anh Sơn nói.

Ra đời vào đầu năm 2019, phong trào “Ngày Chủ nhật xanh - chống rác thải nhựa” ở Thừa Thiên - Huế ngay lập tức lan tỏa khắp mọi nơi với nhiều mô hình hay, hàng ngàn lượt người tham gia mỗi tuần. Rác thải được thu gom và xử lý hàng nghìn tấn; bóc tách hàng trăm nghìn điểm quảng cáo, rao vặt sai quy định; tổ chức trồng và chăm sóc hàng trăm nghìn cây xanh tại các điểm công cộng... tạo cảnh quan môi trường từ thành thị đến nông thôn ngày càng xanh hơn, sạch và đẹp hơn.

Nhiều Ban Quản lý chợ trên địa bàn cũng đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến tới người dân và các hộ kinh doanh về tác hại của rác thải nhựa đối với môi trường sống. Đồng thời, vận động phân loại rác và thực hiện các hình thức gói hàng thay thế túi ni lông bằng lá chuối, báo, các sản phẩm thân thiện môi trường. Sử dụng làn nhựa khi đi chợ đã được các chị, các mẹ, các bà ở nhiều địa phương của Huế duy trì như một thói quen. Các siêu thị lớn tại Huế hiện cũng sử dụng lá chuối, lá vả, túi giấy để bọc thực phẩm thay thế túi ni lông.

Sông Hương vốn đẹp và nổi tiếng nhưng đang trở nên ô nhiễm theo thời gian. Với “Ngày Chủ nhật xanh”, sông được bảo vệ. Cụ thể, mô hình “Dòng Hương trong xanh” đã được Câu lạc bộ “Cảm ơn dòng Hương” phối hợp với các đơn vị và lực lượng vũ trang xung kích tổ chức ra quân hàng tuần để vệ sinh môi trường, thu gom hàng chục tấn rác thải các loại, bèo tây, làm vệ sinh sạch đẹp tại các công viên hai bên bờ sông.

Trong số hơn 650 tấn rác/ngày thải ra môi trường trên toàn tỉnh Thừa Thiên - Huế, rác thải nhựa, ni lông chiếm hơn 6%, tương đương hơn 35 tấn/ngày. Trong khi tỷ lệ thu gom, xử lý rác toàn tỉnh đạt chưa tới 70%. Nhiều địa phương, đơn vị đã triển khai các mô hình phân loại rác tại nguồn; vận động nhân dân phân loại rác thải tại nhà, không vứt rác bừa bãi, đổ rác đúng giờ và đúng nơi quy định, giữ gìn vệ sinh nguồn nước, vệ sinh chuồng trại chăn nuôi, sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu đúng hướng dẫn. Những mô hình, cách làm sáng tạo trong thu gom rác ra đời như “Thùng rác thân thiện”, “Biến rác thành tiền”, “Thùng rác trồng hoa” hay câu lạc bộ phân loại rác thải từ hộ gia đình.

Một trong những mô hình ý nghĩa được tạo nên là “Ngôi nhà xanh - Tiếp sức đến trường” ở các Đồn Biên phòng vùng biển. Với hàng chục ngôi nhà như thế, hàng ngàn vỏ lon, chai nhựa và rác thải nhựa có thể tái chế đã được thu gom. Ngoài thu gom rác thải, mô hình còn giáo dục ý thức bỏ rác đúng nơi quy định cho người dân, học sinh, khách du lịch...

Đến nay, hầu hết các cơ quan hành chính Nhà nước, doanh nghiệp, hiệp hội khách sạn và đội ngũ cán bộ đảng viên, công chức, viên chức đã đi đầu không sử dụng sản phẩm nhựa một lần. Sáng kiến dùng chai thủy tinh thay thế chai nhựa đựng nước của Huế được Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành cùng nhiều địa phương đánh giá cao và hưởng ứng.

Giờ đây đến Huế, không khó để bắt gặp hình ảnh du khách hòa mình nhặt rác cùng lực lượng và người dân. Các tour tham quan Huế cũng kết hợp với bảo vệ môi trường, hướng đến du lịch có trách nhiệm...

“Chính việc xây dựng các tour tuyến gắn với hoạt động bảo vệ môi trường sẽ giúp hình thành nên những sản phẩm mới và quảng bá hình ảnh Huế xanh. Khi bạn là người Huế, bạn thấy du khách nhặt rác bảo vệ môi trường thì ngay tự thân bạn ý thức đã được chuyển biến. Và không có lý do gì để bạn không chung tay”, ông Nguyễn Văn Phúc - Phó giám đốc Sở Du lịch nói.

Trong năm 2020, Huế hứng chịu nhiều cơn bão lũ liên tục khiến cây xanh ngã đổ, bùn rác ngập khắp nơi. Đã thành thói quen, nhiều người dân lại xắn tay dọn dẹp sạch sẽ những đoạn đường. Những người lao công, lực lượng các đoàn thể tranh thủ bất kể giờ giấc để chung sức vệ sinh môi trường. “Ngày Chủ nhật xanh - Hãy hành động để Thừa Thiên - Huế thêm xanh - sạch - sáng” giờ đây lan tỏa khắp Huế từ thành thị đến nông thôn, từ người già đến trẻ nhỏ. Chưa bao giờ người dân Huế lại đồng lòng và hưởng ứng mạnh mẽ như vậy trong một phong trào do chính quyền phát động.

Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế Phan Ngọc Thọ - người khởi xướng Đề án “Ngày Chủ nhật xanh” cho rằng, thành công của Đề án là nâng cao được nhận thức của người dân, tạo được sự lan tỏa trong cộng đồng xã hội. Từ đó, khơi dậy được lòng tự hào, trách nhiệm của công dân trong việc chung tay, góp sức gìn giữ, xây dựng Huế luôn xanh - sạch - sáng.

Theo ông Thọ, để thực hiện tốt phong trào, các cấp, ngành và địa phương cần tiếp tục quán triệt phương châm “Quyết liệt - Đồng bộ - Kiên trì”; nâng cao vai trò của người đứng đầu cơ quan, đơn vị và địa phương nhằm đưa phong trào đi vào cuộc sống thực chất và trở thành hành động, nếp sống thường xuyên của mọi người, mọi nhà và cộng đồng xã hội. Đồng thời, lồng ghép Nghị quyết 54 của Bộ Chính trị về xây dựng Thừa Thiên - Huế thành thành phố trực thuộc Trung ương theo hướng di sản, văn hóa, cảnh quan, thân thiện môi trường.

“Thừa Thiên - Huế cũng rất vui mừng khi được Thủ tướng gửi thư khen, động viên sự chủ động, sáng tạo, quyết liệt của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh trong phong trào “Ngày Chủ nhật xanh”. Đây là điều hết sức quý báu cho Thừa Thiên - Huế ngày càng quyết tâm tiếp tục triển khai có chiều sâu, lan tỏa thêm nữa không chỉ trên địa bàn mà còn trên phạm vi quốc gia”, ông Phan Ngọc Thọ chia sẻ.