Tái chế rác hữu cơ thành phân bón

Tiêu dùng bền vững

27/01/2025

Thay vì dùng phân bón hóa học, nhiều gia đình hiện nay đã tận dụng rác thải sinh hoạt để ủ thành phân hữu cơ, vừa giảm lượng rác thải, vừa cải thiện môi trường sống. Đây cũng là một trong những mục tiêu của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, yêu cầu phân loại rác tại nguồn từ ngày 1/1/2025.

Trong bối cảnh gia tăng lượng rác thải sinh hoạt và nhu cầu cải thiện môi trường, việc tận dụng rác hữu cơ để làm phân bón đang trở thành xu hướng phổ biến ở nhiều địa phương. Từ những phế phẩm sinh hoạt hàng ngày như vỏ trái cây, rau củ thừa, hay phân gia súc, người dân đã sáng tạo ra phương pháp tái chế đơn giản nhưng hiệu quả để phục vụ cho việc trồng trọt.

Tại xã Đức Hợp, huyện Kim Động, Hưng Yên, mô hình phân loại và xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình đã được duy trì và nhân rộng từ năm 2016. Đến nay, toàn xã có hơn 2,1 nghìn hộ gia đình tự giác phân loại, xử lý rác hữu cơ bằng các hình thức như: Xây bể, đào hố, dùng thùng nhựa…, hầu hết các hộ đều nhận thấy hiệu quả thiết thực bởi đã giảm từ 30 đến 50% lượng rác thải cần thu gom mỗi ngày. Bên cạnh đó, còn tạo ra nguồn phân bón sạch để cải tạo đất, chăm sóc cho cây trồng.

Người dân xã Đức Hợp thực hiện phân loại, xử lý rác hữu cơ tại hộ gia đình (Ảnh: Báo Hưng Yên)

Để mô hình phân loại và xử lý rác hữu cơ tại hộ gia đình hiệu quả, hàng năm, xã Đức Hợp phối hợp tổ chức các lớp tập huấn về phân loại và xử lý rác hữu cơ, hướng dẫn người dân sử dụng men vi sinh IMO để xử lý rác và sản xuất men vi sinh. Người tham gia còn được cung cấp tài liệu, hỗ trợ chế phẩm và hướng dẫn tự tạo chế phẩm từ nguyên liệu địa phương.

Còn tại huyện Phú Bình, Thái Nguyên, các cấp Hội Phụ nữ cũng đã tích cực vận động phân loại rác thải. Năm 2024, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Dương Thành đã tổ chức 11 buổi tập huấn cho hơn 600 cán bộ, hội viên và người dân về phân loại rác và xử lý rác hữu cơ bằng chế phẩm sinh học IMO. Sau các buổi tập huấn, cán bộ tiếp tục hướng dẫn trực tiếp tại các hộ gia đình.

Luống rau xanh tốt của gia đình bà Dương Thị Mận, ở phường Túc Duyên, TP. Thái Nguyên được tưới từ phân bón hữu cơ được ủ từ rác thải sinh hoạt (Ảnh: Báo Thái Nguyên)

Sau khi triển khai chung ở trụ sở xóm, cán bộ Hội đến hướng dẫn trực tiếp tại các hộ gia đình. Mỗi xóm sẽ trực tiếp hướng dẫn từ 5 đến 7 hộ gia đình để làm điểm. Với cách làm trên, cán bộ, hội viên, phụ nữ và thành viên nắm chắc kiến thức, biết cách tận dụng những rác thải hàng ngày để ứng dụng vào trong chăn nuôi, trồng trọt, ứng dụng vi sinh IMO vào chăm sóc cây trong vườn nhà, các tuyến đường hoa phụ nữ.

Từ những ứng dụng thành công ở các địa phương, có thể thấy phân bón hữu cơ đã chứng minh hiệu quả trong việc cải thiện đất, làm đất tơi xốp và tăng độ phì nhiêu, từ đó nâng cao chất lượng cây trồng, giảm sâu bệnh và mang lại hiệu quả kinh tế. Ưu điểm của mô hình này là chi phí thấp, dễ thực hiện và giúp sản xuất nông sản sạch, an toàn, bổ sung dưỡng chất cho cây trồng và cải thiện năng suất.

Kỳ vọng phát triển nông nghiệp bền vững

Rác hữu cơ trong sinh hoạt là các loại rác thải có khả năng dễ phân hủy và có thể tận dụng để ủ thành phân bón chăm sóc cây trồng hay dùng làm thức ăn cho động vật nuôi. Tuy nhiên, hiện nay rác thải hữu cơ chưa được tái chế đúng cách. Cùng với đó, việc sử dụng phân bón kém chất lượng cũng gây nhiều thiệt hại tới đất, cây trồng và ảnh hưởng đến môi trường.

Nắm bắt được điều này, nhóm sinh viên Trường Đại học Phenikaa và Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội đã mang tới cuộc thi “Sáng tạo - Khởi nghiệp Sinh viên Phenikaa” năm 2024 dự án “Phân bón hữu cơ BIPO”. Dự án này đã xuất sắc giành giải quý quân trong vòng chung kết cuộc thi.

Sản phẩm phân bón hữu cơ BIPO (Ảnh: giaoduc.net.vn)

Dự án "Phân bón hữu cơ BIPO" là sự kết hợp giữa phân bón hữu cơ và chiết xuất từ cây xuyến chi. Nguyên liệu được sử dụng bao gồm mùn ủ từ rác hữu cơ, đất sạch, giá thể khô từ phụ phẩm nông nghiệp (vỏ trấu, xơ dừa, bột vỏ trứng...) và chiết xuất ethanol từ cây xuyến chi.

Theo chia sẻ, cây xuyến chi được chọn vì dễ trồng, chứa enzyme và kháng sinh tự nhiên giúp phòng trừ sâu bệnh, có độc tính tương đương dầu neem và an toàn cho sức khỏe con người. Sản phẩm phân bón này không chỉ bền vững mà còn có khả năng cải tạo đất, kháng khuẩn và kháng sâu bệnh tự nhiên.

Nhóm nghiên cứu cho biết, dù nhiều nghiên cứu đã xác nhận hiệu quả của chiết xuất thực vật trong việc chống lại côn trùng, rất ít nghiên cứu đánh giá tác dụng sinh học và độc tính của cây xuyến chi đối với sâu bệnh. Dự án này tận dụng khả năng diệt côn trùng và nấm bệnh của xuyến chi, một loài thực vật dễ sinh sôi trong khí hậu Việt Nam.

Về định hướng phát triển, nhóm sinh viên kỳ vọng dự án sẽ lan tỏa mạnh mẽ và đóng góp tích cực cho cộng đồng. Nhóm cũng cam kết sẽ tiếp tục cải tiến sản phẩm, mở rộng quy mô sản xuất, và nghiên cứu thêm các chế phẩm sinh học từ thiên nhiên để cung cấp giải pháp toàn diện cho nông nghiệp bền vững.

Minh Anh

Tags: