Nông nghiệp là một ngành kinh tế chủ lực nhưng cũng tạo ra lượng phát thải khí nhà kính lớn, đến 29% tổng lượng phát thải Việt Nam. Hiện trạng này có nhiều nguyên do, trong đó có thể kể đến tình trạng sử dụng quá mức phân bón và hóa chất nông nghiệp. Điều này làm thấp giá trị hàng nông sản trong nước, dẫn đến chỉ số năng suất tổng hợp kém và giảm sức cạnh tranh so với các quốc gia cùng khu vực.

Tại nhiều nơi ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng bởi rác thải từ sản xuất nông nghiệp. Một trong số đó là tình trạng ô nhiễm thủy ngân từ một lượng lớn đèn hỏng bị vứt bừa bãi từ ruộng trồng thanh long tại Bình Thuận. Hay một số tỉnh ĐBSCL, người trồng trái câu còn có thói quen sử dụng phân tươi bón quá mức cho cây trồng, gây ô nhiễm diện rộng và làm giảm chất lượng sản phẩm. 

Quá trình biến đổi khí hậu làm khí hậu nhiều nơi nắng nóng, khô hạn và gây ra nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan cũng đang gây áp lực không nhỏ cho nông nghiệp.
Theo Ngân hàng Thế giới, nếu nước biển dâng 1cm, khoảng 12% diện tích sản xuất nông nghiệp ở Đồng bằng sông Hồng và 24% ở ĐBSCL sẽ bị ảnh hưởng nặng nề. Nếu mực nước biển dâng cao 1m, sẽ có hơn 10.000km² diện tích đất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản sẽ bị ngập. 
Dự báo của Liên minh HTX Việt Nam (VCA) đến năm 2050, sản lượng lúa giảm 1.475.000 tấn/năm; sản lượng ngô giảm 880.000 tấn/năm. Năng suất một số nhóm sản phẩm khác giảm như: cà phê giảm 6,6%, gạo giảm 6,6%, sắn giảm 3,6%. 

Đầu tư vào công nghệ cao nhằm nâng cao năng suất, tăng giá trị sản phẩm là giải pháp bắt buộc, theo đại diện VCA.

Năm 2018, VCA triển khai hỗ trợ 77 mô hình HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị, tập trung hỗ trợ giống, vật tư, máy móc thiết bị... có ứng dụng công nghệ kỹ thuật cao, quy trình hiện đại vào sản xuất, bao tiêu sản phẩm đầu ra cho hộ nông dân, hỗ trợ chi phí để sản phẩm thân thiện môi trường. 

Năm 2019, triển khai 77 mô hình HTX. Mô hình điển hình là trại chăn nuôi bò sữa của HTX chăn nuôi Mộc Bắc, ứng dụng công nghệ sinh học xử lý ô nhiễm môi trường giảm 70% phát thải khí gây mùi hôi thối khó chịu, giảm 50% phát thải khí trong khu vực chuồng nuôi, giảm mật độ ruồi, muỗi trong khu vực chuồng nuôi, tiêu diệt các mầm bệnh có trong phân chuồng, chủ động nguồn phân hữu cơ. Ngoài ra, còn có mô hình “sông trong ao”, sản xuất thanh long theo công nghệ Israel, nhà trồng ứng dụng hệ thống tưới tự động…

Theo TS Phạm Thị Hồng Yến, đại diện VCA, hệ thống cảnh báo về thảm họa thiên nhiên, quản lý đất đai, tài nguyên môi trường... cũng còn những hạn chế. Việt Nam đang phụ thuộc nhiều vào nguồn giống cây trồng, vật nuôi nhập khẩu, canh tác chưa phổ biến. Ngoài ra, công nghệ bảo quản, chế biến chưa phát triển nên phần lớn nông sản xuất khẩu dưới dạng thô, giá trị thấp. Do vậy, xây dựng chuỗi cung ứng nông sản thích ứng với BĐKH cần có giải pháp nâng cao chất lượng nông sản, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả quản lý, truy xuất nguồn gốc, đáp ứng xu hướng của thị trường. 

Bên cạnh đó, phát triển mô hình sản xuất theo các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế như VietGAP, GlobalGAP cho giá trị kinh tế cao, phát triển liên kết vùng, thích ứng với BĐKH như kết hợp sản xuất năng lượng, nông nghiệp thông minh với khí hậu… Có như vậy mới đảm bảo phát triển nông nghiệp nước nhà bền vững, nâng cao giá trị sản phẩm và tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.