Sản xuất sạch hơn (SXSH) chính là giải pháp để doanh nghiệp tiết kiệm chi phí sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững. Tuy nhiên, hiện có rất ít doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh áp dụng SXSH, vì thế chiến lược này cần được nhân rộng trong thời gian tới.

Với xu thế hội nhập quốc tế, SXSH đã trở thành một trong những chiến lược quan trọng của ngành Công nghiệp hiện đại, hướng tới mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm bằng cách sử dụng tài nguyên, nguyên vật liệu và năng lượng một cách có hiệu quả nhất.

Ông Dương Văn Minh, Trưởng phòng Khuyến công, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh cho biết, SXSH là việc áp dụng liên tục chiến lược phòng ngừa tổng hợp về môi trường vào các quá trình sản xuất, sản phẩm và dịch vụ nhằm nâng cao hiệu suất sinh thái và giảm thiểu rủi ro cho con người và môi trường.

SXSH bao gồm bảo toàn nguyên liệu và năng lượng, loại trừ các nguyên liệu độc hại, giảm lượng và tính độc hại của tất cả các chất thải ngay tại nguồn thải; giảm các ảnh hưởng tiêu cực trong suốt vòng đời của sản phẩm, từ khâu thiết kế đến thải bỏ; đưa các yếu tố về môi trường vào trong thiết kế và phát triển các dịch vụ.

Hiện toàn tỉnh có hơn 4.000 doanh nghiệp hoạt động trên nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau, như: công nghiệp chế biến, sản xuất vật liệu xây dựng, khai thác và chế biến khoáng sản...

Trong năm 2019, một số dự án công nghiệp có quy mô lớn đầu tư hoàn thành đưa vào hoạt động, như: Nhà máy sản xuất gỗ ván ép Sơn Kim và nhà máy sản xuất gỗ ván ép mặt Birch tại Khu Công nghiệp Tây Bắc Đồng Hới; dự án thu hồi nhiệt thải phát điện Nhà máy xi măng Sông Gianh và Nhà máy clinker Văn Hóa, dây chuyền mới Nhà máy chế biến thủy sản Surimi ở xã Thanh Trạch, huyện Bố Trạch và 2 nhà máy sản xuất kính cường lực tại thành phố Đồng Hới...

Việc áp dụng SXSH vào sản xuất sẽ làm tăng lợi thế so sánh, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh sản phẩm của các doanh nghiệp trên thị trường. Lợi ích là điều thấy rõ, tuy nhiên, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn chưa thể triển khai áp dụng SXSH vào quá trình sản xuất.

Anh Đinh Vũ Long, Giám đốc Công ty cổ phần công nghiệp Đồng Tâm Quảng Bình cho biết, Công ty hoạt động trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng nên anh rất ủng hộ việc áp dụng SXSH vào quá trình hoạt động của Công ty. Nhưng rào cản kỹ thuật là một trong những nguyên nhân chính khiến cho việc SXSH chưa thực sự đi vào sản xuất.

Cũng theo anh Long, hiện nay, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đa số có quy mô vừa và nhỏ, công nghệ sản xuất còn hạn chế, đặc biệt, năng lực tài chính chưa đủ mạnh nên việc đầu tư công nghệ mới cho SXSH gặp rất nhiều khó khăn. Ngoài ra, chi phí đầu tư cho công nghệ tiên tiến, tiết kiệm nguyên, nhiên liệu thường lớn so với khả năng của doanh nghiệp, bởi vậy, các doanh nghiệp cũng khó có thể áp dụng giải pháp đầu tư công nghệ mới.

Trong khi đó, qua tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy, nhiều doanh nghiệp công nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn chưa nhận thức được lợi ích từ việc áp dụng SXSH vào quá trình sản xuất của đơn vị mình. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp còn cho rằng, công ty đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về môi trường cũng như tiết kiệm tối đa chi phí sản xuất.

Ông Dương Văn Minh cho hay, nhằm từng bước giúp các doanh nghiệp tiếp cận với công nghệ SXSH, thời gian qua, Sở Công thương đã tổ chức khóa tập huấn nâng cao năng lực đánh giá SXSH trong công nghiệp cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh; trong đó, tập trung vào việc tuyên truyền, phổ biến và hướng dẫn cách tiếp cận phương thức SXSH.

Trên cơ sở đó, các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất đánh giá và đưa ra giải pháp cụ thể để đẩy nhanh việc áp dụng SXSH vào sản xuất; giúp các doanh nghiệp hướng tới bảo vệ môi trường, trong đó, có kiểm soát quá trình sản xuất, tiết kiệm triệt để nguyên liệu đầu vào, tái sử dụng phế phẩm, đầu tư hệ thống xử lý rác thải.

Để triển khai hiệu quả giải pháp SXSH vào doanh nghiệp trong thời gian tới, các cơ quan chức năng cần có các chính sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp, đồng thời, đẩy mạnh công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức, xây dựng năng lực SXSH cho doanh nghiệp. Cần kịp thời khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích trong hoạt động SXSH nhằm khuyến khích thi đua áp dụng sản xuất sạch hơn trên địa bàn tỉnh.