Từ góc độ hành vi, có thể thấy rõ sự chuyển mình trong thói quen tiêu dùng của giới trẻ thông qua những lựa chọn ưu tiên cho các sản phẩm thân thiện với môi trường, có nguồn gốc tự nhiên, ít tác động đến hệ sinh thái và được sản xuất trong những điều kiện bảo vệ quyền lợi người lao động. Không khó để bắt gặp hình ảnh những bạn trẻ mang theo bình nước cá nhân, sử dụng túi vải thay cho túi nilon, hoặc chọn mua sản phẩm của các thương hiệu có cam kết môi trường. 

Các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Instagram, Facebook đang trở thành nơi lan tỏa mạnh mẽ thông điệp “sống xanh”, nơi các influencer trẻ tuổi chia sẻ kinh nghiệm tiêu dùng bền vững, cách phân loại rác tại nhà hay tái chế đồ cũ thành đồ dùng mới. Theo một khảo sát của Nielsen, 81% người tiêu dùng toàn cầu tin rằng các công ty nên giúp cải thiện môi trường, và trong đó nhóm người trẻ từ 21 đến 35 tuổi chiếm phần lớn trong tỷ lệ sẵn sàng chi trả cao hơn cho sản phẩm thân thiện môi trường.

Nguyễn Thùy Linh - sinh viên Đại học Kinh tế Quốc dân (Hà Nội) cho biết: "Trước đây, mình không thực sự quan tâm đến việc một sản phẩm có thân thiện với môi trường hay không, miễn là rẻ và tiện lợi. Nhưng sau khi tham gia một dự án cộng đồng về bảo vệ môi trường, mình nhận ra mỗi quyết định tiêu dùng đều để lại dấu vết. Giờ mình thường ưu tiên mua đồ tái chế, mỹ phẩm không thử nghiệm trên động vật và luôn mang theo túi vải khi đi siêu thị. Mình tin rằng nếu mỗi người trẻ chịu khó thay đổi một chút, tác động tích cực sẽ rất lớn."

Với người trẻ hiện nay, việc mua sắm trên các nền tảng thương mại điện tử đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, đây vừa là cơ hội, vừa đặt ra nhiều thách thức cho xu hướng tiêu dùng bền vững. Dù việc mua hàng online mang lại tiện lợi, nó cũng đi kèm hệ lụy về bao bì, rác thải nhựa và lượng khí thải carbon trong khâu vận chuyển.

Theo Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), riêng trong năm 2023, ngành bán lẻ trực tuyến ở Việt Nam sử dụng gần 1,84 tỷ gói hàng, tạo ra khoảng 306.000 tấn rác thải từ bao bì, chủ yếu là nhựa và xốp. Con số này được dự báo có thể lên đến 800.000 tấn vào năm 2030 nếu không có sự can thiệp kịp thời. Giới trẻ dù có ý thức cao vẫn là đối tượng tiêu dùng thường xuyên của thương mại điện tử, do đó, nhu cầu về những giải pháp đóng gói xanh, thân thiện môi trường và chính sách giao hàng bền vững từ các sàn thương mại điện tử là điều ngày càng cấp thiết.

Hiện nay, nhiều thương hiệu lớn tại Việt Nam đã bắt đầu chuyển mình theo hướng xanh hóa quy trình sản xuất và minh bạch thông tin sản phẩm. Vinamilk với mô hình Green Farm là một ví dụ tiêu biểu, khi áp dụng nông nghiệp tái tạo và sử dụng năng lượng tái sinh trong hoạt động chăn nuôi và sản xuất sữa. Nestlé Việt Nam cũng đang từng bước chuyển đổi toàn bộ ống hút nhựa sang giấy, phát triển mô hình nông nghiệp tái sinh và cam kết sử dụng bao bì có thể tái chế hoặc tái sử dụng hoàn toàn vào năm 2025. Những động thái này không chỉ là chiến lược phát triển bền vững, mà còn là cách doanh nghiệp bắt kịp xu hướng và đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của người tiêu dùng trẻ về trách nhiệm xã hội.

Bên cạnh đó, sự ủng hộ từ chính sách của Nhà nước cũng đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy xu hướng tiêu dùng bền vững. Trong đó, Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn đến năm 2030 đã được triển khai nhằm thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn, nâng cao nhận thức cộng đồng, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng công nghệ sạch và mô hình sản xuất xanh. Tuy nhiên, để những chính sách này đi vào thực tiễn một cách hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, cộng đồng doanh nghiệp và đặc biệt là sự chủ động của thế hệ trẻ, những người tiêu dùng chính của hiện tại và tương lai.

"Tiêu dùng bền vững không chỉ là chuyện bảo vệ môi trường, mà còn thể hiện trách nhiệm với cộng đồng và thế hệ tương lai. Mình chọn tiêu dùng ít nhưng chất lượng hơn, ví dụ như đầu tư vào quần áo làm từ sợi hữu cơ, sử dụng sản phẩm nội địa có quy trình sản xuất minh bạch. Tuy giá có thể cao hơn ban đầu, nhưng bù lại mình sử dụng lâu dài và không tạo ra quá nhiều rác thải. Đây là lối sống mình thấy phù hợp với người trẻ hiện đại – có kiến thức, có chọn lọc và có trách nhiệm." Phạm Duy Anh - nhân viên truyền thông tại TP.HCM chia sẻ.

Không thể phủ nhận rằng tiêu dùng bền vững vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản, từ giá thành sản phẩm xanh còn cao, thiếu nguồn cung đáng tin cậy, đến sự thiếu đồng bộ trong quy chuẩn và thông tin sản phẩm. Tuy nhiên, điều đáng mừng là thế hệ trẻ đang ngày càng có ý thức hơn trong việc lựa chọn tiêu dùng, không chỉ vì lợi ích cá nhân mà còn vì sự phát triển bền vững của cộng đồng và hành tinh. Chỉ từ những hành động nhỏ, giới trẻ Việt Nam đang chứng minh rằng tiêu dùng không chỉ là hành vi kinh tế, mà còn là lựa chọn có ý nghĩa xã hội và môi trường.