Xu thế tất yếu phát triển nhiên liệu sinh học hướng tới kỷ nguyên xanh

Tin hoạt động

07/09/2025

Bộ Công Thương đã đưa ra lộ trình mới áp dụng 100% xăng E10 trên toàn quốc từ năm 2026 và tiến tới E15–E20 vào năm 2030, nhằm giảm phát thải, tăng an ninh năng lượng và thúc đẩy xu hướng sử dụng nhiên liệu xanh.

Những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách nhằm khuyến khích sử dụng và sản xuất nhiên liệu sinh học. Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn 2050 và Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030 đều nhấn mạnh mục tiêu giảm dần sử dụng nhiên liệu hóa thạch, thay thế bằng các dạng năng lượng tái tạo, trong đó có nhiên liệu sinh học.

Bên cạnh đó, Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí các bon và khí mê tan của ngành giao thông vận tải cũng đặt trọng tâm vào việc mở rộng phối trộn, cung ứng và sử dụng rộng rãi xăng sinh học. Những định hướng này cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Nhà nước trong việc xây dựng một nền kinh tế xanh, giảm phát thải khí nhà kính.

Theo Quyết định 53/2012/QĐ-TTg, từ năm 2012 Việt Nam bắt đầu thí điểm phân phối xăng E5 tại các đô thị lớn và đến năm 2018, E5 RON92 chính thức được bán trên toàn quốc. Bên cạnh đó, kế hoạch phân phối E10 cũng được triển khai. Tuy nhiên, thực tế cho thấy mức tiêu thụ xăng sinh học chưa đạt kỳ vọng. Nếu như giai đoạn 2018–2019, E5 RON92 chiếm tới 47% lượng xăng bán ra thì đến năm 2024, con số này chỉ còn khoảng 21%. Một số thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đồng Nai ghi nhận tỷ lệ tiêu thụ E5 dưới 20%.

TS. Đào Duy Anh - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, Bộ Công Thương chia sẻ kế hoạch triển khai xăng sinh học tại Việt Nam ngày 27/8/2025

Chia sẻ tại Hội thảo “Phát triển nhiên liệu sinh học trong thời kỳ mới - Những nhiệm vụ trọng tâm để kiến tạo tương lai nhiên liệu bền vững cho Việt Nam”, TS. Đào Duy Anh, Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) đánh giá: "Một trong những khó khăn lớn nhất trong việc phát triển và tiêu thụ xăng sinh học hiện nay là tâm lý người tiêu dùng. Nhiều người dân vẫn còn e ngại về chất lượng của loại nhiên liệu này, nhất là khi sử dụng cho các phương tiện đời mới, xe máy và ô tô cao cấp. Bên cạnh đó, mức chênh lệch giá giữa xăng E5RON92 và RON95 chỉ khoảng 400–800 đồng/lít, chưa đủ để tạo động lực kinh tế cho người dân lựa chọn thay thế. Chính vì vậy, nhiều người vẫn ưu tiên sử dụng xăng khoáng truyền thống.”

Cũng theo TS Đào Duy Anh, ở góc độ sản xuất và phân phối, ngành nhiên liệu sinh học đang gặp nhiều khó khăn. Trong số bảy nhà máy ethanol được đầu tư, hiện chỉ còn hai nhà máy duy trì hoạt động với công suất khoảng 50%, trong khi ethanol nhập khẩu lại chịu chi phí logistics cao, làm giảm tính cạnh tranh. Đồng thời, không ít doanh nghiệp đầu mối xăng dầu chưa thực hiện nghiêm túc việc phối trộn E5 theo đúng lộ trình, thậm chí một số doanh nghiệp tư nhân phớt lờ quy định bắt buộc, gây ra sự cạnh tranh thiếu công bằng. Nhiều cửa hàng xăng dầu ở đô thị đông dân không đủ điều kiện cơ sở vật chất để kinh doanh đồng thời nhiều loại xăng, khiến E5 khó tiếp cận rộng rãi đến người dùng.

Ngoài ra, các chính sách tài chính, thuế, tín dụng cho doanh nghiệp sản xuất – kinh doanh xăng sinh học vẫn còn hạn chế, chưa đủ sức khuyến khích đầu tư. Công tác quản lý, giám sát từ trung ương đến địa phương thiếu sự liên tục và quyết liệt. Trong khi đó, truyền thông về xăng sinh học chưa được triển khai đồng bộ và rộng rãi, khiến nhiều người tiêu dùng chưa nắm rõ ưu điểm cũng như tính tương thích của E5, E10 với động cơ, dẫn đến tâm lý e dè trong sử dụng.

Lộ trình mới đến năm 2030

Nhằm khắc phục tình trạng tiêu thụ xăng sinh học giảm sút và thực hiện mục tiêu chuyển đổi năng lượng xanh, Bộ Công Thương đã xây dựng lộ trình mới, với các mốc quan trọng từ năm 2026 đến năm 2030.

Theo đó, từ ngày 01/01/2026, Việt Nam sẽ áp dụng 100% xăng E10 trên phạm vi toàn quốc. Quy định này bao gồm tất cả các hoạt động liên quan đến sản xuất, nhập khẩu, phối trộn, phân phối và sử dụng xăng sinh học (XSH) cho động cơ xăng. Đối tượng thực hiện là các đơn vị thuộc Bộ Công Thương, UBND các tỉnh, thành phố, các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất – kinh doanh nhiên liệu sinh học, cũng như các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu.

Đến năm 2030, Việt Nam sẽ tiến thêm một bước với việc đưa vào sử dụng xăng E15 và có thể mở rộng tới E20, tùy thuộc điều kiện phát triển kinh tế – xã hội, năng lực sản xuất trong nước, khả năng nhập khẩu nhiên liệu sinh học, cũng như yêu cầu đảm bảo an ninh năng lượng. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong lộ trình giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và phù hợp với xu hướng năng lượng xanh toàn cầu.

Bộ Công Thương nỗ lực triển khai các nhiệm vụ, giải pháp để thúc đẩy sử dụng xăng sinh học (Ảnh: VnEpress)

Để triển khai lộ trình sử dụng xăng sinh học, Bộ Công Thương giao Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Cục ĐCK) làm đầu mối, với nhiệm vụ hướng dẫn phối trộn và sử dụng, rà soát, sửa đổi các quy chuẩn kỹ thuật cho cửa hàng xăng dầu, cũng như hoàn thiện quy định về tỷ lệ hao hụt trong tồn trữ, vận chuyển và phân phối.

Đồng thời, Cục ĐCK sẽ thúc đẩy nghiên cứu, nâng cấp công nghệ sản xuất, phát triển nhiên liệu sinh học thế hệ mới và mở rộng hợp tác quốc tế về kỹ thuật, công nghệ và tài chính. Song song với đó, Bộ Công Thương sẽ triển khai Chương trình truyền thông quốc gia về nhiên liệu sinh học giai đoạn 2026–2030, nhằm nâng cao nhận thức và sự đồng thuận xã hội.

Bộ Công Thương giao Cục Quản lý thị trường trong nước chịu trách nhiệm xây dựng cơ chế giá, thuế, phí và giám sát việc phối trộn, phân phối, bảo đảm nguồn cung ổn định. Vụ Kế hoạch - Tài chính và Vụ Dầu khí - Than quản lý đầu tư, giám sát cơ sở sản xuất ethanol và dự trữ trong nguồn xăng dầu quốc gia.

UBND các tỉnh, thành phố phối hợp kiểm tra, hỗ trợ vùng nguyên liệu, hạ tầng phân phối và truyền thông cộng đồng. Doanh nghiệp chịu trách nhiệm vận hành lại các dự án ethanol, chủ động nguồn nguyên liệu, tuân thủ tỷ lệ phối trộn và bảo đảm phân phối E10 trên toàn hệ thống, đồng thời chịu chế tài nếu vi phạm.

Sự phát triển của nhiên liệu sinh học tại Việt Nam là xu thế tất yếu trong tiến trình chuyển đổi năng lượng xanh, góp phần giảm phát thải, bảo vệ môi trường và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Tuy còn nhiều khó khăn về hạ tầng, sản xuất và nhận thức xã hội, nhưng với lộ trình mới, sự chỉ đạo quyết liệt của Nhà nước cùng nỗ lực của doanh nghiệp và sự ủng hộ của người dân, xăng sinh học hoàn toàn có thể trở thành nguồn năng lượng phổ biến trong thập kỷ tới, mở ra cơ hội để Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.

“Với các lợi ích về giảm ô nhiễm môi trường, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, phát triển ngành công nghiệp nhiên liệu sinh học, tạo việc làm cho người lao động, phát triển kinh tế, xã hội... việc phát triển và tiếp tục sử dụng xăng sinh học cho phương tiện giao thông là nhiệm vụ cần tiếp tục triển khai và không thể thay đổi”

Bộ trưởng Bộ Công Thương - Nguyễn Hồng Diên

Minh Khuê

Tags: