Cũng như nhiều nước sản xuất, dệt vải trên thế
giới, ngành dệt may Việt Nam đang phải đối diện với bài toán ô nhiễm
môi trường do nước thải nhuộm có dư lượng hóa chất lớn.
Theo
nghiên cứu, trong nước thải dệt nhuộm có cả những chất dễ phân giải vi
sinh như bột sắn dùng hồ sợi dọc và những chất khó phân giải vi sinh
như polyvinyl axetat, thuốc nhuộm phân tán, thuốc nhuộm hoạt tính và
các chất dùng tẩy trắng vải. Với các loại vải càng sử dụng nhiều xơ sợi
tổng hợp như polyester thì càng dùng nhiều thuốc nhộm và các chất hỗ
trợ khó hoặc không phân giải vi sinh, dẫn tới lượng chất gây ô nhiễm
môi trường trong nước thải càng cao.
Nhận thức được vấn đề này,
thời gian qua đã có nhiều doanh nghiệp dệt may Việt Nam bên cạnh việc
xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung thì còn áp dụng các giải
pháp sản xuất sạch hơn. Điển hình như Công ty Dệt Nam Định, Dệt Sài
Gòn, Cơ sở nhuộm Nhất Trí, nhuộm Thuận Thiên…Khi tham gia sản xuất sạch
hơn, các doanh nghiệp đã triển khai áp dụng các giải pháp như: Công
nghệ xử lý khí thải thông qua bộ phận thu khí lò hơi; sử dụng định mức
tiêu hao hợp lý nguồn nguyên, nhiên liệu của ngành dệt nhuộm thông qua
các giải pháp kỹ thuật, quản lý để giảm thiểu ô nhiễm tại nguồn; có các
hệ thống xử lý nước thải cho các dây chuyền dệt nhuộm, di chuyển các xí
nghiệp nhuộm vào các khu công nghiệp dệt may có trung tâm xử lý nước
thải tập trung.…
Doanh nghiệp áp dụng các giải pháp sản xuất
sạch hơn đã giúp cho ngành dệt may đáp ứng được nhiều yêu cầu về môi
trường. Theo tính toán tại các xí nghiệp nhuộm, trung bình cứ mỗi tấn
sản phẩm dệt may tiết kiệm được khoảng 0,2-0,5 kg thuốc nhuộm, 100-200
kg hóa chất và chất phụ trợ, 50-100 m3 nước, giảm lượng tiêu thụ khoảng
150 kg dầu và khoảng 50-150 KWh điện....
Đáng nhấn mạnh, nhờ đáp
ứng được yêu cầu về môi trường cũng như những quy định liên quan đến
sức khỏe của người tiêu dùng nên thời gian qua, tỷ trọng xuất khẩu các
mặt hàng dệt may của Việt Nam ngày càng tăng cao (trên 20 tỷ USD vào
năm 2013). Hàng may mặc xuất khẩu vào các thị trường kỹ tính như Mỹ,
Nhật… ngày càng có số lượng lớn.
Nhằm góp phần ổn định sản xuất
và bảo vệ môi trường, trong Chiến lược phát triển ngành công nghiệp dệt
may Việt Nam đến năm 2015, định hướng đến năm 2020, một trong những mục
tiêu quan trọng mà ngành dệt may đặt ra là phát triển phải gắn với bảo
vệ môi trường và xu thế dịch chuyển lao động nông nghiệp nông thôn.
Để
thực hiện được mục tiêu này thì áp dụng sản xuất sạch hơn sẽ là lựa
chọn tối ưu. Bên cạnh đó, ngành dệt may sẽ xây dựng Báo cáo đánh giá
tác động môi trường phù hợp với Chiến lược phát triển ngành dệt may và
các quy định pháp luật về môi trường. Đồng thời, tập trung xử lý triệt
để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Triển khai xây dựng
các khu, cụm công nghiệp dệt may có hệ thống xử lý nước thải tập trung,
đạt tiêu chuẩn môi trường để di dời các cơ sở dệt may có nguy cơ gây ô
nhiễm. Bên cạnh đó, cần tiếp tục triển khai Chương trình sản xuất sạch
hơn trong ngành dệt may, khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng tiêu
chuẩn quản lý môi trường theo ISO 14000, tạo môi trường lao động tốt
cho người lao động theo tiêu chuẩn SA 8000. Đặc biệt, cần xây dựng và
thực hiện lộ trình đổi mới công nghệ trong ngành dệt may theo hướng
thân thiện với môi trường, tăng cường năng lực nghiên cứu khoa học công
nghệ về môi trường… nhằm đáp ứng các yêu cầu về môi trường và rào cản
kỹ thuật để hội nhập kinh tế quốc tế.
Hy vọng với những nỗ lực
nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, ngành dệt may với gần 3 triệu lao
động và hơn 20 tỷ USD giá trị xuất khẩu sẽ tiếp tục đóng vai trò quan
trọng trong nền kinh tế của đất nước./.