Định hình tương lai khu công nghiệp không phát thải

Tin hoạt động

03/09/2025

Trước yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường quốc tế, TP.HCM đang tăng tốc trong việc tái cấu trúc các khu công nghiệp theo hướng phát thải ròng bằng 0. Những mô hình thử nghiệm ban đầu cho thấy tiềm năng lớn, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức trong việc thiết kế cơ chế đồng bộ và huy động nguồn lực.

Tại hội thảo tham vấn do Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM tổ chức mới đây, nhiều chuyên gia và nhà hoạch định chính sách đã cùng thảo luận về các giải pháp, tiềm năng và thách thức trong quá trình hiện thực hóa mục tiêu từng bước xây dựng lộ trình chuyển đổi xanh cho các khu công nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh, hướng tới mục tiêu dài hạn là phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).

Theo ông Trần Thanh Bình - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, việc phát triển các khu công nghiệp Netzero không chỉ là giải pháp ứng phó biến đổi khí hậu, mà còn là đòn bẩy để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Trần Thanh Bình - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM chia sẻ tại hội thảo (Ảnh: sggp)

Trước đó, TP.HCM đã triển khai mô hình khu công nghiệp sinh thái tại khu công nghiệp Hiệp Phước (huyện Nhà Bè), với sự hỗ trợ từ Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO). Sau hơn 2 năm, hơn 30 doanh nghiệp tham gia dự án sản xuất sạch hơn đã áp dụng gần 300 giải pháp kỹ thuật, giúp giảm hơn 23.000 tấn CO₂ mỗi năm và tiết kiệm khoảng 66 tỷ đồng chi phí sản xuất nhờ tối ưu hóa năng lượng, nước và nguyên vật liệu.

Không chỉ dừng lại ở hiệu quả môi trường và kinh tế, mô hình còn đặt nền móng cho xu hướng cộng sinh công nghiệp biến chất thải của doanh nghiệp này trở thành nguyên liệu cho doanh nghiệp khác, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn ngay trong nội bộ khu công nghiệp.

Hiện nay, tại khu công nghệ cao TP.HCM, một chiến lược “chuyển đổi kép” đang được triển khai, kết hợp giữa chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. Với nền tảng hạ tầng hiện đại, sự hiện diện của nhiều doanh nghiệp FDI và định hướng phát triển thành trung tâm khoa học công nghệ vùng Đông Nam Bộ, nơi đây được xem là vùng thử nghiệm lý tưởng cho các giải pháp công nghiệp xanh.

Chia sẻ tại hội thảo, bà Anna Skarbek - Giám đốc điều hành Climate Works Centre (ĐH Monash, Australia) nhấn mạnh rằng việc chuyển đổi các khu công nghiệp hiện hữu sang mô hình Net Zero là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp Việt Nam duy trì vị thế tại những thị trường cao cấp như châu Âu và Hoa Kỳ, nơi các tiêu chuẩn sản xuất xanh ngày càng trở nên bắt buộc.

Tuy nhiên, hành trình này còn gặp nhiều thách thức: hệ thống pháp lý chưa hoàn thiện, thiếu cơ chế thúc đẩy cộng sinh công nghiệp, hạn chế trong huy động tài chính, cũng như nguồn nhân lực kỹ thuật còn mỏng.

Theo bà Anna Skarbek, TP.HCM đang sở hữu nền tảng tốt về kiến thức môi trường, phát thải và năng lượng. Nhưng để đạt mục tiêu Netzero, thành phố cần kết nối các yếu tố này thành một gói giải pháp tích hợp gồm chính sách hiệu quả, nguồn tài chính bền vững, công nghệ phù hợp và lực lượng nhân lực được đào tạo bài bản.

Bà cũng nhấn mạnh vai trò của các nhóm thiết kế công nghiệp trong việc thử nghiệm - học hỏi - nhân rộng các mô hình mới, đồng thời kêu gọi mở rộng sự tham gia từ nhiều lĩnh vực trong quá trình xây dựng và thực thi chính sách chuyển đổi xanh.

Tuệ Lâm

Tags: