Ngành Xi măng trong hành trình tiến tới Net Zero 2050

Sản xuất bền vững

10/03/2025

Các doanh nghiệp ngành xi măng cần nỗ lực tận dụng tối đa nguồn lực tài chính và cơ hội từ chính sách thuế, trợ cấp của Nhà nước để giải quyết các thách thức lớn trên hành trình đạt được mục tiêu netzero vào năm 2050.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, sản phẩm xi măng xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường EU hiện đang phải chịu sự tác động từ Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM). Mặc dù hiện tại, CBAM chưa thu phí mà chỉ thực hiện báo cáo về dấu chân carbon, nhưng từ ngày 01/01/2026, các doanh nghiệp sẽ phải tính toán giá chênh lệch quyền phát thải carbon đối với mỗi đơn vị sản phẩm xuất khẩu vào EU. Đây là một quy định nghiêm ngặt sẽ tác động không nhỏ đến chi phí sản xuất và giá thành của xi măng xuất khẩu.

Dù vậy, một số ý kiến cho rằng, việc áp dụng CBAM đối với xi măng không phải là vấn đề quá lớn, bởi sản lượng xuất khẩu của Việt Nam vào EU hiện chỉ chiếm khoảng 2% tổng lượng xuất khẩu xi măng. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là ngành xi măng có thể thờ ơ với quy định này. Bởi lẽ, trên thực tế, các quốc gia như Nhật Bản, Mỹ và Singapore cũng đang triển khai các cơ chế tương tự CBAM và nhiều quốc gia khác có thể sẽ áp dụng các cơ chế tương tự trong tương lai. Điều này đặt ra một xu hướng toàn cầu mà các doanh nghiệp ngành xi măng cần phải chuẩn bị và thích ứng.

Không chỉ ở thị trường EU, trong nước ngành Xi măng cũng phải tuân thủ các quy định về hạn ngạch phát thải khí nhà kính, dẫn đến việc chi phí sản xuất sẽ tăng lên dù sản phẩm có được tiêu thụ trong nước hay xuất khẩu. Các doanh nghiệp trong ngành không chỉ đối mặt với thách thức về việc đổi mới công nghệ sản xuất mà còn phải đối mặt với những chi phí liên quan đến việc tuân thủ các yêu cầu về giảm phát thải khí nhà kính. Đây là một yếu tố quan trọng mà các doanh nghiệp cần phải cân nhắc trong quá trình lập kế hoạch sản xuất kinh doanh.

Dây chuyền sản xuất xi măng tại Công ty CP Xi măng La Hiên - VVMI (Ảnh: thainguyen.gov.vn)

Theo các chuyên gia trong ngành, để vượt qua các thách thức này, doanh nghiệp xi măng cần xây dựng các chiến lược dài hạn, đồng thời đảm bảo các kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp với xu hướng phát triển bền vững và nền kinh tế tuần hoàn, nhằm đáp ứng được yêu cầu giảm phát thải và tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe. Việc áp dụng các chiến lược “xanh”, “tăng trưởng bền vững” và “phát triển kinh tế tuần hoàn” không chỉ giúp doanh nghiệp bảo vệ môi trường mà còn mang lại lợi thế cạnh tranh dài hạn trong tương lai.

Ngoài ra, việc cập nhật và nắm rõ các quy định pháp lý về quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp cũng là yếu tố then chốt. Các doanh nghiệp cần hiểu đúng và đầy đủ các quy định liên quan đến giảm phát thải khí nhà kính và quyền lợi từ các chính sách ưu đãi của Nhà nước. Một trong những điểm đáng chú ý là các chính sách thuế hiện hành của Nhà nước dành cho các hoạt động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính. Theo đó, doanh nghiệp không phải tính thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các khoản thu nhập từ việc bán tín chỉ carbon. Điều này giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho các doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi xanh.

Hơn nữa, Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) đang được trình lên Quốc hội với những quy định mở rộng đối tượng không phải tính vào doanh thu tính thuế thu nhập doanh nghiệp từ việc bán hạn ngạch phát thải khí nhà kính. Đây là một tín hiệu tích cực cho các doanh nghiệp trong ngành xi măng, tạo động lực cho doanh nghiệp tích cực tham gia vào các hoạt động giảm thiểu tác động đến môi trường.

Cuối cùng, các doanh nghiệp trong ngành xi măng cần theo sát diễn biến thị trường và nắm bắt các quy luật phát triển của thị trường, đặc biệt là những thay đổi về quy định môi trường và các cơ chế hỗ trợ tài chính. Việc chủ động trong việc cập nhật xu hướng và điều chỉnh chiến lược kịp thời sẽ giúp các doanh nghiệp không chỉ duy trì được sức cạnh tranh mà còn có thể tận dụng tối đa các cơ hội tài chính và giảm thiểu chi phí sản xuất trong dài hạn.

Tuệ Lâm

Tags: