Với quyết tâm trở thành một thành phố thông minh và phát triển bền vững, những năm qua, TP Hồ Chí Minh đã chủ động khai thác tiềm năng, để thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn.
Theo số liệu từ Cục Thống kê TP Hồ Chí Minh, tính đến năm 2023, Thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 380.000 doanh nghiệp đang hoạt động. Trong đó, doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) chiếm khoảng 97% với gần 370.000 doanh nghiệp, doanh nghiệp lớn chiếm khoảng 3% với hơn 10.000 doanh nghiệp. Tổng số vốn đăng ký khoảng 5 triệu tỷ đồng (tương đương 200 tỷ USD) trong tất cả các lĩnh vực.
Ngoài các doanh nghiệp trong nước, Thành phố còn có lực lượng đông đảo các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Số lượng lớn các doanh nghiệp của các thành phần kinh tế với tiềm lực quản trị, công nghệ hiện đại, với các mối quan hệ kinh tế bạn hàng - đối tác theo chiều ngang hoặc quan hệ trực thuộc công ty mẹ - công ty con cả ở phạm vi trong nước và quốc tế là những điều kiện thuận lợi để xây dựng mối quan hệ liên kết theo chuỗi hoặc sử dụng chung tiềm lực sản xuất của nhau, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn.
Theo các chuyên gia, mô hình kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp giảm thiểu chất thải mà còn tăng cường hiệu quả sử dụng tài nguyên. Việc áp dụng mô hình này sẽ giúp TP.HCM chuyển đổi từ nền kinh tế tuyến tính sang nền kinh tế xanh, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.
TP Hồ Chí Minh có nhiều điều kiện thuận lợi để thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn (Ảnh: thesaigontimes.vn)
Đồng bộ các giải pháp
Để phát triển kinh tế tuần hoàn tại địa phương, TP Hồ Chí Minh đã và đang triển khai nhiều nội dung cốt lõi lồng ghép trong chủ trương, quan điểm và mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội hướng tới tăng trưởng xanh, tiết kiệm tài nguyên, sản xuất và tiêu dùng bền vững, thân thiện với môi trường.
Thành phố xác định mục tiêu đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng phát triển kinh tế tri thức và tăng trưởng xanh, kết hợp có hiệu quả phát triển chiều rộng với chiều sâu, chú trọng phát triển chiều sâu trên cơ sở nâng cao năng suất lao động, ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát huy lợi thế so sánh, chủ động hội nhập quốc tế.
Một trong những hoạt động nổi bật nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng và khuyến khích người dân tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường, cảnh quan Thành phố là chương trình "Ngày Chủ Nhật Xanh". Chương trình này thu hút sự tham gia của hàng nghìn tình nguyện viên và đã góp phần nâng cao ý thức cộng đồng về bảo vệ môi trường.
Chương trình “Ngày Chủ nhật xanh” lần thứ 154 năm 2024 được tổ chức hồi tháng 7 đã diễn ra trong không khí sôi nổi, hào hứng. Đây là cơ hội để các bạn đoàn viên thanh niên giao lưu, đẩy mạnh tinh thần đoàn kết, nâng cao tính tự giác, trách nhiệm của mỗi cán bộ đoàn viên, thanh niên về bảo vệ môi trường, đồng thời phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện, sáng tạo của tuổi trẻ Thành phố trong việc giữ gìn vệ sinh, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; tạo phong trào thi đua sôi nổi của tổ chức Đoàn tham gia xây dựng môi trường làm việc “Xanh - Sạch - Đẹp”.
Lễ khai mạc ra quân Ngày Chủ nhật xanh lần thứ 154 - năm 2024 (Ảnh:cangvudtndhcm.gov.vn)
Thông qua các hoạt động của đoàn viên thanh niên các Cơ sở Đoàn, đã góp phần chủ động tuyên truyền, vận động mỗi đoàn viên thanh niên tích cực tham gia các hoạt động giữ gìn vệ sinh môi trường, lan tỏa hoạt động "Ngày Chủ nhật xanh" ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và bền vững.
Bên cạnh các hoạt động cộng đồng, Thành phố cũng tích cực khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn thông qua chương trình "Thành phố xanh" để hỗ trợ các doanh nghiệp áp dụng công nghệ sạch và sản xuất bền vững. Trong khuôn khổ chương trình, nhiều doanh nghiệp đã được cung cấp các gói hỗ trợ tài chính và tư vấn để chuyển đổi sang sản xuất thân thiện với môi trường.
Ngoài ra, Thành phố triển khai dự án "Tái chế nhựa" phối hợp với các tổ chức phi chính phủ để phát triển hệ thống thu gom nhựa thải và tổ chức các hoạt động tái chế. Dự án đã thu hút sự tham gia của nhiều doanh nghiệp và hộ gia đình, giúp giảm thiểu rác thải nhựa đáng kể trong thành phố.
Định kỳ hàng tuần, Công ty TNHH MTV môi trường đô thị công khai giá thu đổi rác tái chế trên website công ty và các địa điểm thu gom. Rác cũng được thu gom theo hình thức đổi quà gồm nhu yếu phẩm, hàng tiêu dùng, phiếu mua sắm, vé du lịch… Với những nguồn thải có khối lượng lớn, việc thu đổi sẽ được ký hợp đồng, thu theo tuần, tháng có sự phối hợp của chính quyền địa phương.
Sau khi thu gom, rác tái chế được ép kiện, chứa bao jumbo, cân xác định khối lượng và chuyển về kho chứa tại công trường Gò Cát (quận Bình Tân) rộng 6.000 m2. Tại đây sẽ xây dựng nhà xưởng sản xuất hạt nhựa từ rác giấy, nhựa. Các loại rác còn lại sẽ được Liên minh tái chế bao bì Việt Nam với hơn 18 doanh nghiệp lớn chuyên sản xuất hàng tiêu dùng có phát sinh rác thải nhựa thu gom, tái chế.
Mạng lưới thu gom rác tái chế ở TP Hồ Chí Minh (Ảnh: vietstarjsc.com)
Có thể thấy sự thành công của mô hình kinh tế tuần hoàn không thể thiếu sự tham gia của cộng đồng và doanh nghiệp. TP. Hồ Chí Minh khuyến khích người dân tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường, từ việc phân loại rác tại nguồn đến việc sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Nhiều doanh nghiệp trong thành phố đã bắt đầu chuyển mình theo xu hướng này, áp dụng các giải pháp sản xuất bền vững và tiết kiệm năng lượng, đồng thời đóng góp vào các hoạt động bảo vệ môi trường.
Với những nỗ lực đang được triển khai, TP. Hồ Chí Minh không chỉ khẳng định vai trò tiên phong trong việc phát triển kinh tế tuần hoàn mà còn mở ra một hướng đi mới cho sự phát triển bền vững. Sự hợp tác giữa chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng sẽ là chìa khóa giúp thành phố hiện thực hóa mục tiêu này.
Kinh tế tuần hoàn là một mô hình phát triển bền vững nhằm tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và giảm thiểu lãng phí. Khác với kinh tế tuyến tính, nơi mà nguyên liệu được khai thác, sử dụng và sau đó thải bỏ, kinh tế tuần hoàn tập trung vào việc giữ cho tài nguyên được sử dụng lâu dài trong chu trình sản xuất và tiêu dùng. Mô hình kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn tạo ra giá trị kinh tế, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững trong xã hội. Các nguyên tắc chính của kinh tế tuần hoàn bao gồm: Giảm thiểu chất thải; Tái chế và tái sử dụng; Thiết kế bền vững; Sử dụng năng lượng tái tạo: Khuyến khích sử dụng nguồn năng lượng tái tạo và giảm sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch; Chuyển đổi mô hình tiêu dùng. |
Tuệ Lâm