Các giải pháp sản xuất sạch hơn trong ngành gốm sứ sẽ là công cụ để nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh, tạo ra những sản phẩm thân thiện với môi trường.

Gốm sứ là một nghề truyền thống của địa phương, cùng với quá trình phát triển, mở rộng thị trường, các doanh nghiệp trong ngành chú trọng đổi mới công nghệ, tổ chức sản xuất giảm thiểu tác động đến môi trường và đóng góp cho sự phát triển bền vững của công nghiệp gốm sứ.

Chúng tôi trở lại Công ty Gốm sứ Cường Phát những ngày cuối năm, khi đơn hàng bắt đầu “vào nhịp” trở lại. Không khí sản xuất tất bật nơi công xưởng vào mùa. Các mặt hàng gốm mỹ nghệ có hàm lượng chất xám và hàm lượng công nghệ cao như bình bông, chậu bông, hình thú… được gia công tỉ mỉ, tinh xảo dần lên so với mọi năm. Để có thành quả này, công ty luôn chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm. Với yếu tố men màu, kiểu dáng đến chất lượng, sản phẩm của Cường Phát đã chinh phục và cạnh tranh tốt ở các thị trường có yêu cầu khắt khe, như: Đài Loan, Nhật Bản, Đức, Ý, Pháp, Úc... Với khẩu hiệu “Tôn vinh bản sắc Việt” cùng mong muốn duy trì và phát huy những giá trị truyền thống của dân tộc thông qua những sản phẩm gốm sứ đặc sắc công ty đã trang bị đầy đủ “hành trang” sẵn sàng cho giai đoạn mới đưa “hồn” gốm Việt đi xa hơn.

Công ty hiện nay có những bước đi vững chắc khi mạnh dạn đổi mới công nghệ, đổi mới tư duy quản lý, phát triển sản xuất… Công ty đã trang bị 11 lò con thoi, 4 lò nung liên hoàn và nhiều máy móc thiết bị hiện đại phục vụ cho việc sản xuất gốm. Nhờ công nghệ hiện đại, máy móc thiết bị sản xuất đều nhập ngoại nên số lượng sản phẩm làm ra khá lớn, hao hụt giảm đáng kể, chất lượng cũng bảo đảm nên không những chỉ cạnh tranh tốt ở thị trường ngoài nước mà còn khẳng định một thương hiệu Việt Nam với bạn bè quốc tế trong lĩnh vực gốm sứ cao cấp với giá trị xuất khẩu bình quân hơn 4 triệu đô la Mỹ/năm.

Ông Lý Ngọc Bạch, Giám đốc Công ty Gốm sứ Cường Phát, cho biết để đi đến thành công hôm nay, ông luôn xác định năng lực chuyên môn của mình trong lĩnh vực gốm sứ và cố gắng trau dồi thật tốt. Trong quá trình làm việc, dù khó đến đâu cũng phải cố gắng tìm tòi, học hỏi để có cách giải quyết. “Tôi luôn tuân thủ theo đúc kết của người làm gốm thế hệ trước: Thứ nhất là nguyên liệu; thứ hai là kỹ thuật nung; thứ ba là tạo hình sản phẩm và thứ tư là trang trí cho sản phẩm được thăng hoa. Đến nay, tôi vẫn là người trực tiếp thu mua nguyên liệu để bảo đảm yếu tố then chốt này”, ông Lý Ngọc Bạch tâm sự.

Để nâng cao năng lực cạnh tranh trong thời hội nhập, bên cạnh việc đầu tư nhà xưởng, trang thiết bị (như lò nung bằng điện, dây chuyền tráng men tự động…) từ năm 2003, công ty đã áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến theo tiêu chuẩn ISO:9001-2000 (sau này là 9001- 2008) để bảo đảm toàn bộ hoạt động của công ty luôn được kiểm soát và không ngừng cải tiến. Để cải tiến năng suất, chất lượng, Cường Phát cũng đã thực hiện chương trình Kaizen, sử dụng 7 công cụ quản lý cải tiến trong quản lý sản xuất, được Hội đồng nghiệm thu xếp loại xuất sắc và giới thiệu trong các hội thảo chuyên đề của tỉnh Bình Dương. “Chúng tôi cũng kết hợp với một số khách hàng như IKEA, H&M, Mark& Benser, Conner để xây dựng các bộ tiêu chuẩn về chất lượng và các chính sách xã hội - môi trường theo chuẩn mực quốc tế với mục tiêu đạt chuẩn nhà cung cấp thân thiện và phát triển bền vững. Là một nhà máy sản xuất phải đặc biệt chú trọng việc xử lý nước thải, nguồn nguyên liệu đầu vào phải có chứng nhận xuất xứ và không độc tố trước khi sản xuất...”, ông Lý Ngọc Bạch cho biết.

Tại Công ty Gốm sứ Cường Phát, nhóm sản xuất sạch hơn đánh giá hiện trạng tiêu thụ nguyên vật liệu, năng lượng và xác định được các phát thải của công ty, đồng thời nhận dạng và đề xuất được các giải pháp sản xuất sạch hơn chi tiết thông qua các nghiên cứu sâu về quản lý nội vi để công ty có thể áp dụng hoặc nghiên cứu áp dụng để hướng tới giảm thiểu phát thải và cải thiện quá trình sản xuất.

Trao đổi với chúng tôi trong quá trình nghiên cứu để đề xuất các giải pháp sản xuất sạch hơn tại công ty, TS. Nguyễn Văn Thanh, chuyên gia sản xuất sạch hơn nhấn mạnh qua đánh giá của nhóm sản xuất sạch hơn, công ty đã kiểm soát tốt quy trình sản xuất, thường xuyên theo dõi và kiểm tra lỗi tại các công đoạn sản xuất và có báo cáo hàng tháng lên ban lãnh đạo công ty. Nhìn chung, công tác bảo vệ môi trường được công ty thực hiện tốt ở các công đoạn sản xuất, môi trường sản xuất sạch sẽ. Hệ thống khí thải đã được xử lý, nhà xưởng cao, thông thoáng. Nước thải sinh hoạt phát sinh từ hoạt động sinh hoạt của công nhân tại nhà máy được xử lý sơ bộ qua bể tự hoại tại khu vực nhà vệ sinh của từng khu vực, sau đó được thu gom lại đấu nối với hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt công suất thiết kế 50m3/ngày để xử lý trước khi thoát ra nguồn tiếp nhận.

Công ty đã thực hiện kẻ vạch, phân chia các khu vực sản xuất, có các băng rôn khẩu hiệu an toàn, tăng năng suất, các khu vực được sắp xếp theo thứ tự. Công ty luôn có đội ngũ công nhân vệ sinh thu dọn rác và chất thải rắn để đúng nơi quy định, bảo đảm nhà xưởng, văn phòng luôn sạch sẽ. Công ty thường xuyên bảo trì, bảo dưỡng máy móc thiết bị sản xuất đúng lịch bảo trì bảo dưỡng. Đội ngũ cán bộ công nhân viên thường xuyên được đào tạo nâng cao tay nghề; luôn tuân thủ các quy định và thực hiện tốt các biện pháp phòng cháy chữa cháy và an toàn vệ sinh lao động cho công nhân. Công ty luôn trang bị đầy đủ các thiết bị bảo hộ lao động cho công nhân, như: Khẩu trang chống bụi, găng tay...

Nhóm đánh giá tiếp tục nghiên cứu đề xuất một số kiểm soát chặt chẽ chất lượng nguyên vật liệu để giảm tỷ lệ sản phẩm tái chế trong quá trình nung; phổ biến quy chế sử dụng năng lượng điện tiết kiệm, tránh lãng phí; sử dụng máy móc thiết bị đúng theo hướng dẫn kỹ thuật và thực hiện công tác vệ sinh thiết bị, bảo dưỡng thiết bị định kỳ.

• Công ty Gốm sứ Cường Phát đã có nhiều nỗ lực trong xử lý, thu gom chất thải. Nước thải bao gồm từ các công đoạn vệ sinh, ép đất, làm men, rửa màng in lụa và từ hệ thống xử lý khí thải lò hơi được thu gom theo các tuyến đường ống dẫn vào mương hở trong khuôn viên nhà máy để dẫn về bể lắng. Tại bể này châm hóa chất trợ lắng, sau đó nước thải tiếp tục được đưa qua các bể lắng tiếp theo với quy trình lắng tương tự nhằm loại bỏ cặn lơ lửng. Tại khu vực xử lý trang bị máy hút bùn di động cho tất cả các hồ, công nhân tiến hành hút bùn từ các bể lắng bơm về bồn chứa. Sau đó nước này được đưa qua máy ép đất nhằm thu hồi lượng đất trong nước thải để tái sử dụng. Nước thải từ máy ép đất sau đó tiếp tục dẫn về hồ tiếp nhận.

• Việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ vào sản xuất, nung gốm sứ tại Công ty Cường Phát đánh dấu một bước đột phá trong sản xuất gốm sứ của Bình Dương, giúp địa phương khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường do nung đốt gốm sứ bằng lò than, đồng thời nâng cao hiệu quả, chất lượng sản phẩm. Đối với rác thải sinh hoạt, chất thải sản xuất công ty đã có biện pháp thu gom, phân loại hàng ngày và chứa trong thùng có nắp đậy đặt đúng nơi quy định và thuê đơn vị có chức năng xử lý. Đối với chất thải công nghiệp, công ty có quy trình xử lý theo đúng hướng dẫn của các ngành chức năng.