Thúc đẩy tiêu dùng bền vững không chỉ là một khẩu hiệu về bảo vệ môi trường, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc trong quá trình phát triển kinh tế xanh.
Theo TS Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME), khung pháp lý về tiêu dùng bền vững cần được xây dựng rõ ràng, bao gồm tiêu chí sản phẩm xanh, dán nhãn sinh thái, tiêu chuẩn tái chế và tái sử dụng. Khi có hành lang pháp lý đồng bộ, doanh nghiệp mới có cơ sở để sản xuất, còn người tiêu dùng có thể dễ dàng nhận diện và lựa chọn sản phẩm thân thiện môi trường.
TS Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam. (Ảnh: VINASME)
Song song đó, các chính sách tài chính ưu đãi đóng vai trò quan trọng: giảm thuế cho doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch, miễn thuế nhập khẩu thiết bị tiết kiệm năng lượng, hay mở rộng các gói tín dụng xanh để hỗ trợ sản xuất, kinh doanh bền vững. Việc ưu tiên mua sắm công cho sản phẩm xanh cũng sẽ tạo ra “đòn bẩy thị trường”, giúp sản phẩm thân thiện môi trường thâm nhập sâu hơn vào hệ thống phân phối hiện đại và thương mại điện tử.
Các doanh nghiệp cần chủ động đổi mới công nghệ, đầu tư vào dây chuyền sản xuất sạch, thiết bị tiết kiệm năng lượng và công nghệ xử lý chất thải hiện đại. Việc phát triển các sản phẩm có vòng đời dài, dễ tái chế hoặc làm từ nguyên liệu tái tạo sẽ vừa giúp tiết kiệm tài nguyên, vừa đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh toàn cầu.
Đặc biệt, doanh nghiệp cần đẩy mạnh sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió, để giảm dần sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch, vốn là nguồn phát thải lớn gây ô nhiễm môi trường.
Một chính sách tốt chỉ phát huy hiệu quả khi có sự giám sát nghiêm minh và ý thức xã hội cao. Do đó, Nhà nước cần tăng cường chế tài xử lý các doanh nghiệp vi phạm quy định môi trường, loại bỏ sản phẩm kém chất lượng, đồng thời đẩy mạnh truyền thông nhằm thay đổi nhận thức tiêu dùng.
Thúc đẩy tiêu dùng bền vững chính là chiến lược giúp Việt Nam vừa phát triển kinh tế, vừa giảm thiểu rủi ro môi trường và nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu. Hành trình này đòi hỏi nỗ lực song hành: Nhà nước kiến tạo - Doanh nghiệp chuyển đổi - Người tiêu dùng thay đổi thói quen. Khi đó, kinh tế xanh mới thật sự trở thành nền tảng cho tăng trưởng bền vững.
Linh Chi