Sản xuất sạch để ngành thép phát triển "xanh"

Sản xuất bền vững

24/03/2025

Ngành thép là một trong những ngành công nghiệp quan trọng cung cấp nguyên liệu thiết yếu cho nhiều lĩnh vực như xây dựng, ô tô, năng lượng và cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, ngành thép cũng là một trong những ngành gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đặc biệt trong quá trình sản xuất.

Sản xuất sạch hơn là một chiến lược được áp dụng để tối ưu hóa quá trình sản xuất, giảm thiểu chất thải, tiết kiệm năng lượng và tài nguyên, đồng thời đảm bảo chất lượng sản phẩm. Trong ngành thép, sản xuất sạch hơn không chỉ là một xu hướng mà còn là một nhu cầu thiết yếu để giúp các doanh nghiệp vừa giảm thiểu tác động đến môi trường, vừa nâng cao hiệu quả kinh tế.

Một trong những giải pháp đầu tiên để đạt được sản xuất sạch hơn trong ngành thép là cải tiến công nghệ sản xuất. Trong những năm gần đây, nhiều nhà máy thép đã chuyển từ phương pháp sản xuất truyền thống với lò cao sang sử dụng lò điện hồ quang (EAF). Công nghệ này sử dụng điện để nấu chảy thép từ phế liệu tái chế thay vì phải khai thác quặng sắt, giúp giảm đáng kể lượng khí nhà kính phát thải. Đây là một trong những bước tiến quan trọng trong việc giảm thiểu tác động môi trường từ ngành thép.

Bên cạnh đó, việc tái chế phế liệu thép đóng một vai trò quan trọng trong sản xuất sạch hơn. Tái chế thép không chỉ giúp giảm bớt nhu cầu khai thác tài nguyên thiên nhiên mà còn tiết kiệm năng lượng. Theo ước tính, mỗi tấn thép tái chế có thể tiết kiệm khoảng 1,5 tấn quặng sắt và giảm phát thải CO2 lên tới 1,4 tấn. Chính vì vậy, việc tăng cường tái chế thép đang trở thành một chiến lược quan trọng đối với các nhà máy thép hiện đại, không chỉ giảm thiểu ô nhiễm mà còn mang lại lợi ích kinh tế lớn.

Sản xuất sạch hơn đang là xu hướng phát triển của ngành thép (Ảnh minh hoạ)

Ngoài việc tái chế phế liệu, ngành thép cũng đang dần chuyển sang sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời, gió và sinh khối thay thế cho năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch. Đồng thời, chú trọng hơn đến việc cải thiện các quy trình xử lý khí thải và chất thải. Các công nghệ lọc bụi hiện đại và hệ thống thu hồi khí CO2 đang ngày càng được áp dụng để giảm ô nhiễm không khí. Đặc biệt, việc xử lý và tái sử dụng xỉ thép, sản phẩm phụ từ quá trình sản xuất thép, không chỉ giúp giảm thiểu chất thải mà còn mang lại lợi ích kinh tế khi được ứng dụng trong các ngành xây dựng và sản xuất xi măng.

Ngoài ra, quản lý tài nguyên hiệu quả cũng là một yếu tố quan trọng trong việc thực hiện sản xuất sạch hơn. Các công ty thép đang ngày càng sử dụng các công nghệ tiên tiến như cảm biến thông minh và phân tích dữ liệu để theo dõi và tối ưu hóa các quy trình sản xuất. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu lãng phí nguyên liệu và năng lượng mà còn nâng cao hiệu quả công việc, từ đó giảm chi phí và tăng trưởng lợi nhuận.

Tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Hòa Phát - một trong những đơn vị sản xuất thép lớn hàng đầu tại Việt Nam, việc triển khai các giải pháp sản xuất xanh hơn đã được áp dụng từ rất sớm. Trong đó, hiệu quả nhất là việc tận dụng nhiệt dư để phát điện. Giải pháp này không chỉ giúp Hòa Phát tiết kiệm năng lượng mà còn nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm, giảm áp lực lên hệ thống điện quốc gia và góp phần bảo vệ môi trường. Các Khu liên hợp gang thép của Hòa Phát được trang bị dây chuyền hiện đại từ các nước G7, tận dụng tối đa nhiệt và khí dư sinh ra trong quá trình sản xuất để cải thiện hiệu suất phát điện và phát triển bền vững.

Kiểm tra chất lượng sản phẩm tại Hoà Phát (Ảnh: Bnews)

Song song với đó, Hoà Phát cũng triển khai đồng bộ các giải pháp tiết kiệm điện và bảo vệ môi trường khác như: sử dụng công nghệ dập cốc khô thân thiện với môi trường để sản xuất điện; ứng dụng công nghệ Đúc – Cán liên tục, tận dụng nhiệt từ phôi nóng, phôi nóng sau đúc có nhiệt độ 750-900 độ C sẽ được chuyển ngay sang dây chuyền cán để sản xuất thép thành phẩm. Giải pháp này đã tiết giảm tối đa sử dụng năng lượng, làm giảm chi phí sản xuất, đồng thời giảm phát thải CO2/tấn sản phẩm. Nhờ các giải pháp trên, Hòa Phát không chỉ tối ưu chi phí sản xuất mà còn gia tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường thép, đồng thời góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp thép xanh bền vững.

Con đường tất yếu để phát triển bền vững

Việc áp dụng sản xuất sạch hơn mang lại nhiều lợi ích to lớn không chỉ cho các công ty thép mà còn cho cộng đồng và môi trường. Về mặt kinh tế, việc giảm thiểu lãng phí nguyên liệu và tiết kiệm năng lượng giúp các doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, đồng thời nâng cao năng suất và khả năng cạnh tranh. Bên cạnh đó, việc giảm phát thải khí nhà kính và chất ô nhiễm có tác động tích cực đến môi trường, giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng và góp phần vào công cuộc chống biến đổi khí hậu toàn cầu.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi sang sản xuất sạch hơn không phải là điều dễ dàng. Các công nghệ mới yêu cầu đầu tư lớn, và sự chuyển đổi này đòi hỏi thời gian và nguồn lực đào tạo. Đây là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ngành thép. Hơn nữa, việc thay đổi quy trình sản xuất và áp dụng công nghệ mới cũng đòi hỏi một sự thay đổi trong tư duy của đội ngũ nhân viên và quản lý.

Ngành thép Việt Nam đang nỗ lực "xanh" hoá trong sản xuất (Ảnh: chinhphu.vn)

Mặc dù vậy, sản xuất sạch hơn vẫn là con đường tất yếu để ngành thép phát triển bền vững. Những nỗ lực cải tiến công nghệ, tái chế và sử dụng năng lượng tái tạo đang giúp giảm thiểu tác động xấu đến môi trường và mang lại hiệu quả kinh tế lớn. Sự phát triển của ngành thép trong tương lai không chỉ phụ thuộc vào việc gia tăng sản lượng mà còn vào khả năng ứng dụng các giải pháp sản xuất sạch hơn để đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Với những bước tiến đáng kể trong công nghệ và quy trình sản xuất, ngành thép đang từng bước đi đến một tương lai xanh và bền vững. Đây là một xu hướng không thể đảo ngược, và các doanh nghiệp trong ngành thép cần tiếp tục đổi mới và phát triển để không chỉ đáp ứng nhu cầu hiện tại mà còn tạo dựng một nền sản xuất thép có trách nhiệm với môi trường và cộng đồng trong tương lai.

Minh Khuê

Tags: