Những năm gần đây, Hà Tĩnh thu hút được nhiều dự án lớn mang tầm quốc gia, quốc tế vào trên địa bàn với hàng tỷ USD. Qua đó, những dự án này đang góp phần làm gia tăng giá trị sản xuất công nghiệp, từng bước chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở địa phương. Cùng với các dự án trọng điểm thì phát triển tại các khu CN và cụm CN, làng nghề được tỉnh chú trọng. Toàn tỉnh có 3 khu công nghiệp và 13 cụm công nghiệp với tổng diện tích hơn 845 ha có tổng mức đầu tư cơ sở hạ tầng hơn 1.540 tỷ đồng. Hiện tại đã thu hút 81 dự án đăng ký đầu tư với số vốn gần 5000 tỷ đồng, trong đó 60 dự án đã đầu tư và đi vào sản xuất. Ngoài ra, trên địa bàn còn có hơn 13.900 cơ sở sản xuất công nghiệp, giải quyết việc cho 65.000 lao động thường xuyên, mang lại giá trị sản xuất công nghiệp đạt 2.077 tỷ đồng (năm 2010), tăng gấp 2 lần so năm 2005. Tuy nhiên, việc áp dụng sản xuất sạch hơn (SXSH) trong các cơ sở công nghiệp thì ở tỉnh ta vẫn chưa được nhiều doanh nghiệp thật sự quan tâm. Theo Chỉ thị 08/CT-BCN của Bộ Công nghiệp (nay Bộ Công thương) năm 2007 thì sản xuất sạch hơn trong công nghiệp tức là doanh nghiệp phải cải tiến liên tục quá trình sản xuất công nghiệp, sản phẩm và dịch vụ để giảm sử dụng tài nguyên thiên nhiên, để phòng ngừa tại nguồn ô nhiễm không khí, nước và đất, và giảm phát sinh chất thải tại nguồn, giảm thiểu rủi ro cho con người và môi trường. Mặt khác sản xuất sạch hơn bao gồm tiết kiệm nguyên vật liệu, năng lượng, loại trừ các nguyên liệu độc, giảm lượng và độ độc của các dòng thải trước khi đi ra khỏi quá trình sản xuất, đồng thời làm giảm ảnh hưởng trong toàn bộ vòng đời của sản phẩm từ khâu chế biến đến khâu thải bỏ cuối cùng.

Vì vậy, việc áp dụng SXSH trong sản xuất công nghiệp có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với các cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn. Mới đây, qua khảo sát cho thấy đại đa số các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở tỉnh ta đầu tư nâng cấp thiết bị công nghệ theo kiểu chắp vá, không đồng bộ; quy hoạch không hợp lý kéo theo công tác quản lý lỏng lẻo, chồng chéo dẫn đến nguy cơ ô nhiễm môi trường rất lớn. Nguy hại nhất hiện này là ngành sản xuất vật liệu xây dựng như gạch, ngói có lượng khí thải lớn đang tác động không nhỏ đến chất lượng môi trường không khí. Một số cơ sở sản xuất, làng nghề TTCN truyền thống mộc, rèn đúc... còn xả thải một khối lượng lớn chất thải trực tiếp ra môi trường vượt quá tiêu chuẩn cho phép, gây ô nhiễm môi trường đất, nước, khí... ảnh hưởng tới sức khoẻ con người. Ngoài một số nhà máy mới xây dựng được đầu tư thiết bị, công nghệ khá hiện đại thì đa số các cơ sở sản xuất công nghiệp trên địa bàn đều có thiết bị công nghệ lạc hậu. Đặc biệt, trong lĩnh vực sản xuất, sửa chữa cơ khí, dệt may, chế biến nông lâm sản, chế biến thực phẩm, tuy mới đầu tư nhưng thiết bị công nghệ chỉ ở mức trung bình yếu, thiếu các dây chuyền tự động hoá, các thiết bị chuyên dùng nên năng lực sản xuất còn kém xa so với các nước.

Để doanh nghiệp từng bước áp dụng SXSH vào sản xuất, ngành Công Thương đang tập trung xây dựng chương trình hành động SXSH trong công nghiệp giai đoạn 2011-2015. Giải pháp trước mặt là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn cho các doanh nghiệp về sản xuất sạch hơn trong công nghiệp. Làm thế nào để các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp xác định áp dụng SXSH là có lợi cho mình nhằm tiết kiệm được các chi phí tiêu hao năng lượng, nguyên liệu vật tư đầu vào. Qua đó, hạ giá thành sản phẩm để nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, góp phần làm giảm thiểu các chất thải trong quá trình sản xuất. Hiện nay tỉnh cũng đang tiến hành rà soát lại các doanh nghiệp chưa áp dụng SXSH trong sản xuất kinh doanh để từ đó tư vấn, hỗ trợ nghiệp vụ chuyên môn nhằm giúp các cơ sở áp dụng một cách triệt để quá trình SXSH trong công nghiệp. Mặt khác, phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tiến hành các thủ tục đăng ký việc đánh giá công nghệ tiên tiến, hiện đại tránh việc lắp đặt những công nghệ cũ gây ô nhiễm môi trường. Qua đó, vấn đề đổi mới và nâng cao năng lực các thiết bị công nghệ sẽ được các doanh nghiệp quan tâm chú trọng, đưa SXSH vào sản xuất công nghiệp.

Hoàng Long