Trọng tâm của Kế hoạch nhằm đề xuất các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu của ngành công thương, hướng tới đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Chính phủ tại COP 26.
Ứng phó với biến đổi khí hậu đang là vấn đề chung của mọi tổ chức, cá nhân thuộc ngành công thương từ Trung ương đến địa phương. Do đó, nhiệm vụ hàng đầu của Kế hoạch là nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro thiên tai, giảm thiệt hại tối đa do tác động của biến đổi khí hậu đến công trình, cơ sở hạ tầng ngành công thương, nhất là cơ sở hạ tầng lĩnh vực năng lượng, công nghiệp, thương mại và các công trình trọng yếu đảm bảo ổn định đời sống, kinh tế xã hội trong mọi điều kiện khắc nghiệt của thời tiết, khí hậu và rủi ro thiên tai.
Để thực hiện nhiệm vụ, Bộ Công Thương yêu cầu các đơn vị tập trung rà soát, đánh giá tác động của các chiến lược, kế hoạch, quy hoạch phát triển ngành công thương giai đoạn 2021-2030 từ nay đến năm 2025. Đối với các công trình, cơ sở hạ tầng năng lượng, công nghiệp và thương mại quốc gia, bên cạnh việc đánh giá rà soát, cần xây dựng các biện pháp ứng phó, giúp nâng cao khả năng chống chịu với tác động của thiên tai, mưa bão, lũ lụt, khí hậu cực đoan trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Ngoài ra, các cơ chế, chính sách ngành công nghiệp, thương mại và năng lượng cũng phải tiến hành rà soát, đánh giá lại cho phù hợp, thích ứng với biến đổi khí hậu trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Tiến hành cập nhật, điều chỉnh, bổ sung và hoàn thiện các chính sách pháp luật đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về biến đổi khí hậu và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Đối với nhiệm vụ dài hạn, Kế hoạch hướng đến thay đổi thói quen sử dụng năng lượng theo hướng tiết kiệm và hiệu quả. Mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ các nguồn năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng sơ cấp đạt khoảng 15 - 20% và 25 - 30% vào năm 2045. Phấn đấu giảm tổng lượng phát thải khí nhà kính từ 25% đến 30% so với kịch bản phát thải trong điều kiện phát triển thông thường của lĩnh vực năng lượng (không bao gồm giao thông vận tải), riêng lĩnh vực sản xuất điện giảm khoảng 42 triệu tấn CO2 tương đương vào năm 2050.
Phát triển mô hình sản xuất xanh là ưu tiên hàng đầu của doanh nghiệp (Ảnh: vicem.vn/)
Trong quá trình triển khai, ngành công thương cần tập trung xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, văn bản pháp lý về giảm phát thải khí nhà kính, thực hiện các biện pháp kiểm soát phát thải khí nhà kính, bao gồm: yêu cầu 100% các cơ sở thuộc danh mục cơ sở phát thải khí nhà kính phải kiểm kê khí nhà kính theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ thực hiện kiểm kê và có kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính; Đối với các ngành khai thác than, dầu khí, đốt nhiên liệu hóa thạch, phải nỗ lực tối đa trong việc kiểm kê và thực hiện các biện pháp kiểm soát, giảm phát thải khí metan; Thực hiện hỗ trợ, thúc đẩy áp dụng, chuyển giao công nghệ phát thải carbon thấp trong các ngành công nghiệp và thúc đẩy giảm phát thải khí nhà kính trong thương mại, dịch vụ và dân cư; Hỗ trợ doanh nghiệp ngành công thương triển khai các cơ chế, công cụ thị trường và phi thị trường liên quan đến Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.
Cùng với quá trình chuyển đổi thói quen sử dụng năng lượng, Kế hoạch ưu tiên thúc đẩy sự phát triển của các ngành sản xuất xanh: áp dụng giải pháp khai thác và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và năng lượng dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ; Ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số; Phát triển kết cấu hạ tầng bền vững để nâng cao chất lượng tăng trưởng, phát huy lợi thế cạnh tranh và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Cụ thể, Kế hoạch xác định đến năm 2025, thông qua việc thúc đẩy sự phát triển mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững trong công nghiệp, thương mại sẽ giảm 5-8% mức tiêu hao nguyên, nhiên vật liệu của các ngành sản xuất như dệt may, thép, nhựa, hóa chất, rượu bia nước giải khát, giấy… 85% các siêu thị, trung tâm thương mại phân phối, sử dụng sản phẩm bao bì thân thiện môi trường thay thế dần cho sản phẩm bao bì nhựa dùng một lần, khó phân hủy; Xây dựng, thúc đẩy phát triển chuỗi cung ứng bền vững và các mô hình kinh tế tuần hoàn; Khuyến khích phân phối các sản phẩm thân thiện môi trường, được dán nhãn tiết kiệm năng lượng và các nhãn sinh thái khác tại các siêu thị, trung tâm thương mại.
Để thực hiện thành công Kế hoạch, Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững được giao trách nhiệm là đơn vị đầu mối, phối hợp với các đơn vị trong và ngoài Bộ Công Thương, các cơ quan quản lý và chuyên môn địa phương, các cơ quan doanh nghiệp triển khai thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu, giải pháp đã đề ra.
Quang Ngọc
