Phế phẩm nông nghiệp: “Vàng xanh” cho kinh tế tuần hoàn

Kinh tế tuần hoàn

11/10/2025

Từ nguồn phế phẩm dồi dào, Việt Nam có cơ hội phát triển chuỗi giá trị than sinh học (biochar) hấp thụ carbon, vừa hỗ trợ mục tiêu Net Zero, vừa nâng cao giá trị xuất khẩu sản phẩm xanh.

Mỗi năm, Việt Nam tạo ra khoảng 160 triệu tấn phế phẩm nông lâm nghiệp, đây là một nguồn tài nguyên khổng lồ nếu được khai thác hợp lý có thể trở thành “vàng xanh” cho nền kinh tế tuần hoàn. Thay vì đốt bỏ rơm rạ, vỏ trấu hay thân ngô, các doanh nghiệp đang tìm cách tận dụng nguồn sinh khối này để sản xuất biochar - một loại than sinh học có khả năng hấp thụ carbon, cải tạo đất và tạo tín chỉ carbon giá trị cao trên thị trường quốc tế.

Theo các chuyên gia, với mỗi tấn biochar được sản xuất, có thể hấp thụ từ 2 đến 3 tấn CO₂, góp phần giảm phát thải nhà kính và tạo ra sản phẩm thân thiện môi trường. Bên cạnh giá trị môi trường, biochar còn mở ra cơ hội kinh tế lớn: tín chỉ carbon sinh học có thể đạt mức giá khoảng 150 USD/tấn CO₂e, mang lại nguồn thu đáng kể cho các doanh nghiệp tiên phong.

Xử lý phụ phẩm trồng trọt làm phân bón cho cây trồng (Ảnh: vnbusiness.vn)

Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp như BamBoo King Vina đã sớm đầu tư công nghệ nhiệt phân hiện đại để sản xuất biochar từ tre và phụ phẩm nông nghiệp. Quá trình này không chỉ giúp tận dụng toàn bộ nguồn phế thải mà còn tạo ra chuỗi giá trị carbon âm, phù hợp với xu hướng nông nghiệp carbon thấp và mục tiêu Netzero vào 2050 mà Việt Nam đã cam kết. Biochar còn giúp tăng độ phì nhiêu cho đất, giảm lượng nước tưới, hạn chế sâu bệnh và hấp phụ kim loại nặng.

Tuy nhiên, con đường đưa rác thải thành tài sản vẫn còn nhiều trở ngại. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực này cho biết họ đang gặp khó về khung pháp lý, vốn đầu tư, chi phí công nghệ và thuế. Việc đo đạc, xác minh lượng carbon giảm phát thải (MRV) đòi hỏi quy trình phức tạp và chi phí cao, khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ chưa thể tham gia hiệu quả. Bên cạnh đó, thiếu các chính sách ưu đãi về tín dụng xanh hay miễn giảm thuế cho công nghệ sạch cũng là rào cản lớn khiến tiềm năng tái chế phế phẩm chưa được khai thác hết.

Các chuyên gia và doanh nghiệp đề xuất cần sớm xây dựng cơ chế tín dụng carbon minh bạch, đơn giản hóa quy trình cấp phép cho dự án xanh, đồng thời thiết lập quỹ tín dụng ưu đãi để hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư công nghệ tái chế, lắp đặt năng lượng tái tạo và cải tiến quy trình sản xuất. Khi những “nút thắt” này được tháo gỡ, phế phẩm nông lâm nghiệp sẽ không còn là gánh nặng môi trường mà trở thành nguồn tài nguyên xanh, góp phần giúp Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 và mở ra cơ hội xuất khẩu bền vững trong tương lai.

Hà Linh

Tags: