Phát triển ngành công nghiệp hóa chất theo hướng bền vững, hiện đại, thân thiện với môi trường, tạo ra các sản phẩm có năng lực cạnh tranh cao trên thị trường cũng là một nhiệm vụ cấp bách và thách thức đối với tỉnh Phú Thọ.

Phú Thọ hiện có trên 80 doanh nghiệp liên quan đến hoạt động hóa chất; trong đó có 4 doanh nghiệp sản xuất hoá chất là: Công ty cổ phần Supe phốt phát và Hóa chất Lâm Thao, Công ty cổ phần Hóa chất Việt Trì, Công ty cổ phần Đông Á, Tổng công ty Giấy Việt Nam và 26 doanh nghiệp kinh doanh hóa chất công nghiệp, còn lại gần 60 doanh nghiệp sử dụng hóa chất phục vụ làm nguyên liệu cho hoạt động sản xuất công nghiệp tại các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Cùng với tăng nhanh về số lượng doanh nghiệp, ngành hóa chất của tỉnh đã phát triển đa dạng các phân ngành như hóa chất cơ bản, phân bón, khí công nghiệp, nguồn điện hóa học, với sản phẩm chủ lực là xút (NaOH), Clo (Cl2), axit Sunfuric (H2SO4), axit clohydric (HCl) và các sản phẩm hóa chất dùng để tẩy rửa, xử lý nước thải như Javen, PAC.

Sự phát triển của ngành công nghiệp hoá chất đã đóng góp đáng kể vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Phú Thọ nói riêng và cả nước nói chung. Để tiếp tục là địa phương dẫn đầu cả nước về sản xuất các sản phẩm hóa chất và thích ứng với nhu cầu ngày càng cao của thị trường, những năm gần đây, tỉnh đã có nhiều dự án, đề án đầu tư cải tiến công nghệ và thiết bị phục vụ sản xuất trong lĩnh vực hóa chất nhằm nâng cao công suất hoạt động, giữ vững chất lượng sản phẩm truyền thống, đồng thời không ngừng mở rộng và đa dạng hóa thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước. Nhiều đơn vị đã chủ động cải tiến công nghệ, nâng cấp các dây chuyền sản xuất và tăng cường các thiết bị hiện đại vào sản xuất. Điển hình như Công ty cổ phần Supe phốt phát và Hóa chất Lâm Thao, từ công suất ban đầu 100.000 tấn phân bón supe phốt phát/năm, 40.000 tấn axit Sunfuric/năm, sau bốn lần cải tạo mở rộng, nâng công suất thiết kế, đến nay Công ty đã sản xuất gần hai triệu tấn phân bón chứa lân/năm và 280.000 tấn axit Sunfuric/năm, đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn đã công bố. Công ty cổ phần Hóa chất Việt Trì cũng đã liên tục cải tạo, đổi mới công nghệ, nâng công suất sản xuất các hóa chất từ 1.000 tấn/năm, tổng công suất sản xuất xút lên 40.000 tấn/năm chấm dứt công nghệ cũ lạc hậu từ những năm 1960. Công ty cổ phần Đông Á, đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại nâng công suất các sản phẩm chủ lực như NaOH đạt 18.000 tấn/năm, HCl đạt 20.000 tấn/năm, Javen đạt 2.400 tấn/năm. Tổng công ty Giấy Việt Nam đã đảm bảo sản xuất NaOH đạt 80 tấn/năm, HCl đạt 34 tấn/năm, NaClO đạt 26,2 tấn/năm, Clo là 49 tấn/năm.

Bên cạnh việc đầu tư vào trang thiết bị, công nghệ hiện đại để nâng sức cạnh tranh, nhiều doanh nghiệp kinh doanh hóa chất công nghiệp đã mở rộng quy mô sản xuất, tìm đến các thị trường tiềm năng để tăng doanh thu qua đó cũng góp tăng khối lượng kinh doanh hàng năm. Có thể kể đến Công ty cổ phần Đông Á, xuất phát điểm là một xưởng sản xuất Javen nhỏ đến nay đã phát triển vượt bậc trở thành một trong bốn đơn vị sản xuất Xút-Clo lớn nhất Việt Nam. Công ty đã đưa vào hoạt động giai đoạn hai dây chuyền công nghệ “Điện phân màng trao đổi ion”, nâng công suất nhà máy lên 20.000 tấn xút quy đặc/năm. Năm 2021 Công ty sản xuất khoảng 87.000 tấn hóa chất các loại, doanh thu 350 tỉ đồng, nộp ngân sách Nhà nước 15,8 tỉ đồng. Nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước, Công ty cổ phần Đông Á đã từng bước cải tiến kỹ thuật, đổi mới công nghệ, mẫu mã sản phẩm, nâng cao công suất để giảm giá thành. Dự kiến, năm 2023 Công ty sẽ mở rộng nâng công suất nhà máy lên 40.000 tấn xút quy đặc/năm. Với các sản phẩm hóa chất đa dạng, Công ty sẽ là nhà cung cấp sản phẩm hóa chất cho nhiều doanh nghiệp, nhà máy…

Ngành công nghiệp hóa chất đang chuyển hướng, ưu tiên vốn đầu tư vào lĩnh vực chế tạo - sản xuất công nghệ cao và “sạch” hơn. Các sản phẩm tạo ra có giá trị gia tăng cao, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói riêng và của cả nước nói chung. Tiếp thu kinh nghiệm phát triển ngành hóa chất của các nước tiên tiến trên thế giới, ngành hóa chất trong nước đã có nhiều giải pháp cụ thể tạo ra bước phát triển đột phá trong sản xuất và nâng tầm vị thế của hóa chất Việt Nam.

Để phát triển ngành công nghiệp hóa chất có trọng tâm, trọng điểm theo hướng phát triển bền vững, công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường, UBND tỉnh Phú Thọ ban hành kế hoạch phát triển ngành Công nghiệp hóa chất tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021- 2030, định hướng đến năm 2040. Theo đó, sẽ tiếp tục duy trì sản xuất các sản phẩm là thế mạnh của tỉnh đã đầu tư sản xuất (như xút, Clo, Javen, Axít Sunfuric...); tạo điều kiện cho sản xuất các loại hoá chất phục vụ nông nghiệp, phù hợp với nhu cầu phát triển nông nghiệp sạch.

Các doanh nghiệp đầu tư, chuyển giao công nghệ trong sản xuất nguyên liệu, sản phẩm trong lĩnh vực hoá dược đặc biệt được tỉnh quan tâm, chú trọng và khuyến khích phát triển. Tỉnh tiếp tục hạn chế tối đa các cơ sở sản xuất các nhóm sản phẩm hóa chất độc hại độc hại trên địa bàn thành phố Việt Trì, huyện Thanh Thủy, thị xã Phú Thọ và khu vực đầu nguồn nước, các con song. Tiếp tục đề xuất xây dựng các dự án hóa chất có quy mô lớn, công nghệ hiện đại tại các khu, cụm công nghiệp và xây dựng mạng lưới sản xuất ngành công nghiệp hóa chất, để nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp sản xuất hóa chất.

Tiếp tục kiện toàn công tác quản lý nhà nước về công nghiệp, khắc phục sự chồng chéo, phối hợp thiếu đồng bộ, chưa hiệu quả giữa các ngành, các cấp gây cản trở cho phát triển ngành hóa chất; tập trung chỉ đạo hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn vướng mắc về thủ tục đầu tư, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với phát triển công nghiệp; xây dựng hệ thống chính sách ưu đãi, thông thoáng gắn với xúc tiến đầu tư, thu hút đầu tư từ nguồn vốn trong và ngoài nước cho phát triển công nghiệp vật liệu; có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp chuẩn bị mặt bằng, xây dựng hạ tầng khu cụm công nghiệp; hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng vùng nguyên liệu, xúc tiến tiêu thụ sản phẩm; hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng cơ chế chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ đổi mới công nghệ.

Giai đoạn 2021-2025, ngành công nghiệp hóa chất của tỉnh phấn đấu tốc độ tăng trưởng giá trị tăng thêm đạt 5,8-6,0%/năm và giai đoạn 2026-2030 đạt 10,05%/năm. Trong đó, các sản phẩm chủ lục, có thế mạnh như: PAC nâng công suất lên 350.000 tấn/năm; xút đạt công suất 550.000 tấn/năm. Sản phẩm phân hữu cơ, hữu cơ khoáng, hữu cơ khoáng vi sinh công suất cũng nâng công suất lên 50.000 - 100.000 tấn/năm. Đồng thời tỉnh cũng sẽ chú trọng phát triển mạnh các nhóm phân ngành hoá dược, điện hóa học, nhóm sản phẩm hoá chất tiêu dùng, tạo nền tảng sớm đưa Phú Thọ cơ bản trở thành tỉnh công nghiệp.

Phát triển ngành công nghiệp hóa chất gắn liền với bảo vệ môi trường là nhiệm vụ trọng tâm được tỉnh ủy, chính quyền tỉnh Phú Thọ kỳ vọng trong thời gian tới. Theo đó, Tỉnh yêu cầu toàn bộ các cơ sở sản xuất hóa chất phải thực hiện đầy đủ các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường. Toàn bộ nước thải sinh hoạt và nước thải sản xuất phải thu gom riêng biệt, đưa về hệ thống xử lý nước thải trung tâm của các nhà máy để xử lý sơ bộ trước khi giao cho Khu công nghiệp tiếp tục xử lý đạt tiêu chí đạt QCVN 40: 2011/BTNMT, khí thải phải được xử lý đạt QCVN 19: 2009/BTNMT, QCVN 20: 2009/BTNMT.

Đối với khí thải phát sinh, yêu cầu các nhà máy, phân xưởng triển khai lắp đặt hệ thống thu gom xử lý khí thải cho tất cả các dây chuyền sản xuất hóa chất hướng tới lắp đặt hệ thống quan trắc khí thải tự động liên tục tới 100% các dây chuyền sản xuất tại các nhà máy. Chất lượng khí thải xử lý xả vào môi trường phải đạt tiêu chuẩn kỹ thuật khí thải công nghiệp vô cơ QCVN 19:2009/BTNMT cột B. Ngoài ra, công tác quản lý thu gom phân loại, xử lý chất thải rắn, chất thải nguy hại tại các đơn vị được thực hiện tại nguồn phát sinh. Tất cả chất thải được phân loại và chuyển giao cho các đơn vị có chức năng để xử lý.

UBND tỉnh cũng thường xuyên tổ chức kiểm tra, thanh tra việc chấp hành các quy định, các văn bản quy phạm pháp luật về an toàn hoá chất đối với các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động hoá chất; kiến nghị xử lý đối với tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định về an toàn hoá chất.

Bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân tỉnh tiếp tục xây dựng kế hoạch di dời các dự án sản xuất hoá chất tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng môi trường, môi sinh tại khu vực thành phố Việt trì vào các khu công nghiệp. Tăng cường triển khai thực hiện kế hoạch hoặc biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất theo quy định hiện hành.

Tỉnh cũng thường xuyên tổ chức hoạt động phổ biến, tuyên truyền để cập nhật các thay đổi trong chính sách bảo vệ môi trường của nhà nước đến cán bộ, công nhân viên nhằm nâng cao nhận thức của người lao động về các yêu cầu bảo vệ môi trường và vai trò của công tác bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất kinh doanh hóa chất. Tiếp tục đẩy mạnh công nghệ tiên tiến, công nghệ thông tin và chuyển đổi số vào hoạt động bảo vệ môi trường phục vụ công tác thống kê, đánh giá hiệu quả và giúp thông tin nhanh chóng, kịp thời nhằm ngăn ngừa hoặc khắc phục các vi phạm…

Với những nỗ lực của các cấp chính quyền cùng với sự chung tay của các cơ sở sản xuất hóa chất cùng toàn thể nhân dân tỉnh Phú Thọ, trong thời gian không xa Phú Thọ sẽ trở thành tỉnh công nghiệp với mũi nhọn là ngành công nghiệp hóa chất.