Chiều ngày 9/11, Ban Kinh tế Trung ương chủ trì phối hợp với Bộ Công Thương, Hội Tự động hóa Việt Nam và các cơ quan liên quan tổ chức Hội thảo chuyên đề 2 “Phát triển sản xuất thông minh trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. 

Hội thảo là nơi các nhà quản lý, doanh nghiệp trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm thúc đẩy chuyển đổi công nghệ, số hóa và tự động trong sản xuất. Từ đó làm cơ sở để tham vấn, đề xuất chính sách cho các cơ quan Chính phủ về định hướng chiến lược công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong thời gian tới. Hoạt động thuộc chuỗi hội thảo chuyên đề thuộc khuôn khổ Diễn đàn cấp cao và Triển lãm quốc tế về công nghiệp 4.0 lần thứ 3 do Ban Kinh tế Trung ương chủ trì.

​

Tại Hội thảo, TS. Đào Trọng Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) đã có bài phát biểu chia sẻ về định hướng phát triển sản xuất thông minh trong quá trình cơ cấu lại các ngành công nghiệp. Theo ông Đào Trọng Cường, việc đánh giá đầy đủ, toàn diện mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp khi đối mặt với các yêu cầu cốt lõi của sản xuất thông minh là rất cần thiết. Do đó, Bộ Công Thương phối hợp cùng Tổ chức Phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) đã thực hiện một khảo sát về vấn đề này vào năm 2018.  

Khảo sát chỉ ra một số doanh nghiệp trong nước đã mạnh dạn ứng dụng sản xuất thông minh, như sử dụng hệ điều hành số, kết nối các dây chuyền tự động với thông tin xuyên suốt chuỗi giá trị. Điển hình tiên phong và thành công là tổ hợp sản xuất ô tô Vinfast, Thaco, Vinamilk, hệ thống giàn khoan tự nâng của Viettel. Tuy nhiên, đây chỉ là con số nhỏ. Đa phần doanh nghiệp trong nước mới tiếp cận sản xuất thông minh ở mức độ sơ khởi. 

Ngoài ra, mức độ sẵn sàng thấp còn thể hiện ở chiến lược và tổ chức. Cụ thể, TS. Đào Trọng Cường cho biết, điều này thể hiện rõ ở sự đầu tư cho các công nghệ 4.0 ở đa số doanh nghiệp còn hạn chế; chiến lược phát triển sản xuất thông minh chưa rõ ràng.

“Tại các doanh nghiệp, việc áp dụng các phần mềm quản trị còn rất hạn chế, đặc biệt là các phần mềm quản lý chuỗi cung ứng SCM (Supply Chain Management) và quản lý theo vòng đời sản phẩm. Chất lượng lao động cũng chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là các kỹ năng gắn liền với yêu cầu vận hành, sản xuất hiện đại”, TS. Đào Trọng Cường chia sẻ.

Bên cạnh đó, phần lớn các công nghệ chủ yếu của CMCN 4.0, như IoT, Big Data, robot tự động... chưa được doanh nghiệp công nghiệp ưu tiên áp dụng. Tỷ lệ áp dụng hạn chế, từ 2-3%, tỷ lệ dự kiến đầu tư công nghệ cũng rất khiêm tốn. Thực tế, tỷ lệ không nhỏ doanh nghiệp sản xuất không thể kiểm soát thiết bị bằng công nghệ thông tin do hạ tầng công nghệ đang vận hành đã lâu đời, khó khăn trong cải tiến, nâng cấp.  

“Đây là những khó khăn, thách thức rất lớn khi thực hiện các yêu cầu về chuyển đổi số. Thúc đẩy sản xuất thông minh ở Việt Nam là bài toán rất lớn cần có lời giải từ phía các cơ quan nhà nước, các đơn vị nghiên cứu và các nhà khoa học”, TS. Đào Trọng Cường nhấn mạnh. 

TS. Đào Trọng Cường, Vụ phó Vụ Khoa học và Công nghệ - Bộ Công Thương, trình bày tại Hội thảo. 

Để đẩy mạnh hiện đại hoá trong ngành sản xuất công nghiệp, thời gian qua Bộ Công Thương đã triển khai nhiều giải pháp trên cơ sở định hướng, chiến lược của Đảng và Chính phủ. Cụ thể, nhằm tận dụng những cơ hội từ CMCN 4.0, Bộ Công Thương đã ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 50/NQ-CP của Chính phủ. Sáu nhiệm vụ cụ thể của Kế hoạch bao gồm: tuyên truyền phổ biến thông tin, đổi mới tư duy, thống nhất nhận thức; hoàn thiện thể chế và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chủ động tham gia vào cuộc CMCN 4.0 và quá trình chuyển đổi số, đẩy mạnh xây dựng hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ cho quá trình chuyển đổi số; đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ; nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo phục vụ cho phát triển ngành ngành công nghiệp; phát triển nguồn nhân lực và đẩy mạnh hợp tác quốc tế.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương đặc biệt quan tâm thúc đẩy, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận và ứng dụng công nghệ hiện đại, tiên tiến phục vụ sản xuất thông minh và chuyển đổi số. Trong đó, đặc biệt có thể kể tới việc triển khai thành công một số mô hình thí điểm về ứng dụng công nghệ 4.0 xây dựng mô hình sản xuất thông minh. Điển hình như mô hình thí điểm tại Công ty Cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông, Công ty Cổ phần Bia Sài Gòn - Hà Nội, Công ty TNHH khuôn chính xác Duy Tân… 

Cụ thể, theo chia sẻ của ông Nguyễn Đoàn Kết, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông, năm 2019 doanh nghiệp đã được hỗ trợ kỹ thuật, thực hiện rà soát toàn bộ quy trình sản xuất để đánh giá mức độ sẵn sàng cho chuyển đổi số. Từ đó vạch ra các phương án cải tiến, chiến lược dài hạn và những bước đi cụ thể. Đồng thời, doanh nghiệp cũng được tạo điều kiện để thực hiện một số hoạt động nghiên cứu, tiếp cận công nghệ tiên tiến, ứng dụng vào sản xuất các thiết bị chiếu sáng thông minh, tiết kiệm năng lượng. 

Trong giai đoạn tiếp theo, dựa trên cơ sở những mô hình thành công điển hình, các hoạt động thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, tạo tính lan tỏa sẽ được đẩy mạnh. Mục tiêu là hình thành các liên minh công nghiệp và công nghệ số, hoàn thiện hệ sinh thái cung ứng dịch vụ công nghệ hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số. Bên cạnh đó hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn, chất lượng sản phẩm hóa ngành Công Thương nhằm đáp ứng các yêu cầu, xu thế chung của thế giới. Hiện đã hoàn thiện lộ trình giai đoạn đến năm 2030.

CMCN 4.0 là xu thế tất yếu của nền kinh tế toàn cầu. Việt Nam không đứng ngoài cuộc. Nắm bắt xu thế để chủ động tham gia là yêu cầu và thách thức của mỗi doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp sản xuất. Trên quy mô tổng thể, để xây dựng lộ trình phù hợp, không khiến các doanh nghiệp hụt hơi, đòi hỏi một phương pháp tiếp cận chiến lược, khoa học, cụ thể và nhanh chóng ngay từ thời điểm hiện tại. 

Đại diện Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) khẳng định “Với sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Công Thương và sự vào cuộc khẩn trương của các đơn vị tham mưu, đặc biệt là sự tham gia tích cực chủ động của các doanh nghiệp, ngành Công Thương sẽ tận dụng tối đa các cơ hội và vượt qua thách thức. Trên cơ sở đó triển khai, ứng dụng các công nghệ CMCN 4.0 trong thời gian tới, góp phần nâng cao vị thế của ngành và của doanh nghiệp”.

Giang Nguyễn