Từ các loại phế thải thủy sản bỏ đi như vỏ tôm, cua, ghẹ…, gây ô nhiễm môi trường, nhóm sinh viên trường Đại học Trà Vinh đã tái chế thành công để tạo ra các sản phẩm nhựa sinh học có tính ứng dụng cao, góp phần giải quyết gánh nặng rác thải cho môi trường.

Trong những năm qua, nghề nuôi trồng và chế biến thủy sản tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long đã giúp cải thiện đáng kể thu nhập người dân cũng như đóng góp vào sự phát triển kinh tế đất nước. Tuy nhiên, những phế phẩm từ quá trình nuôi trồng thủy sản có nhiều nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

Sinh ra và lớn lên tại huyện Duyên Hải, vùng nuôi tôm, cua lớn nhất tỉnh Trà Vinh, nên từ nhỏ Nguyễn Phương Khánh (22 tuổi, sinh viên ngành Công nghệ Kỹ thuật Hoá học, Đại học Trà Vinh) đã chứng kiến cảnh mỗi lần người dân vệ sinh ao nuôi thì một lượng lớn vỏ tôm, cua bị thải ra môi trường. Không có giải pháp xử lý hiệu quả, các loại phế thải thuỷ sản này khi phân huỷ tạo ra mùi hôi thôi, kéo theo ruồi nhặng, gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ cộng đồng cũng như ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt.

Từ thực tế trên, Phương Khánh đã cùng Huỳnh Hoàng Khang (sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh, Đại học Trà Vinh) và Chung Mỹ Phúc (sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh, Đại học Trà Vinh) thành lập nhóm nghiên cứu để tận dụng vỏ tôm, cua làm dự án “Sản phẩm nhựa sinh học tái chế từ phế thải thuỷ sản”.

Sau khi triển khai thực hiện, đến tháng 6/2020, nhóm của Phương Khánh mới hoàn thiện quy trình và có được những sản phẩm bằng nhựa sinh học như cốc, đĩa, bát, đũa, muỗng được tái chế từ vỏ tôm, cua, ghẹ... Chia sẻ về quy trình sản xuất nhựa sinh học, Phương Khánh cho biết, nhóm nghiên cứu thu gom vỏ tôm, cua, ghẹ của nông dân rồi rửa sạch, sấy hoặc phơi khô trước khi nghiền nát. Tiếp theo là loại bỏ các chất khoáng, tạp chất, protein rồi phối trộn với các nguyên liệu tạo thành nhựa sinh học.

Trong quá trình triển khai, một trong những vấn đề nan giải nhất khiến Phương Khánh và các bạn đau đầu là các sản phẩm ban đầu đều có mùi hôi đặc trưng của hải sản. Trải qua nhiều phương pháp khác nhau, nhóm nghiên cứu đã tìm ra cách kết hợp trà xanh và các loại nguyên liệu khác để loại bỏ hoàn toàn mùi hôi trên sản phẩm. 

Trưởng nhóm nghiên cứu Phương Khánh cho biết “Mục đích chính của dự án sản xuất nhựa sinh học từ phế thải thuỷ sản nhằm góp phần thay thế dần các sản phẩm nhựa truyền thống khó phân huỷ, gia tăng giá trị ngành sản xuất và nuôi trồng thuỷ sản, góp phần cải thiện thu nhập cho người dân”. 

Mỹ Phúc, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết quy trình sản xuất nhựa sinh học từ vỏ tôm, cua có thể áp dụng được với các loại phế thải từ các loại động vật giáp xác khác vốn rất phổ biến tại tỉnh Trà Vinh và các địa phương khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Hiện cứ khoảng 100g nguyên liệu (vỏ tôm và các chất phụ gia khác) sẽ sản xuất được 10 ly hoặc khay nhựa. Trong sản phẩm hoàn chỉnh, vỏ tôm chiếm 65%, còn lại là các chất nhựa, bột màu, dầu hóa dẻo...

Tất cả các chất tạo thành sản phẩm nhựa sinh học đều an toàn cho người sử dụng và thân thiện môi trường. Các sản phẩm nhựa sinh học từ vỏ tôm, cua… khi phân huỷ không tạo ra các hạt vi nhựa giống như nhựa nguyên sinh có nguồn gốc từ dầu mỏ. Đặc biệt, quá trình phân huỷ nhựa sinh học chỉ kéo dài từ 6 – 12 tháng trong môi trường ủ công nghiệp hoặc lâu hơn không đáng kể ở môi trường tự nhiên thay vì kéo dài hàng trăm năm như đối với các sản phẩm nhựa thông thường.

Nói về giá trị kinh tế, trưởng nhóm nghiên cứu Phương Khánh cho biết với quy mô và thiết bị sản xuất hiện tại, giá của 10 cốc nhựa sinh học (loại 250ml) có giá 15.000 đồng, cao hơn khoảng 3 – 4 lần so với giá của sản phẩm nhựa thông thường. Nhóm nghiên cứu hiện tập trung phát triển các sản phẩm cho trẻ em và thiết bị y tế.

“Nếu được đầu tư máy móc vào sản xuất đại trà thì giá của sản phẩm sẽ chỉ đắt hơn sản phẩm nhựa thông thường khoảng 1,5 lần, qua đó tiếp cận rộng hơn đến người tiêu dùng quan tâm các vấn đề sức khoẻ và môi trường ”, Phương Khanh nói. 

Anh Nguyễn Văn Vũ An, Phó Bí thư Ðoàn trường ÐH Trà Vinh, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Thanh niên khởi nghiệp, cho biết: “Sản phẩm nhựa sinh học tái chế từ phế thải thủy sản là sản phẩm thân thiện môi trường, không gây độc hại cho các loài động vật, bảo vệ sức khỏe con người, an toàn cho người sử dụng nên việc sản xuất và thương mại hóa sản phẩm là hoàn toàn khả thi. Qua đó, góp phần giải quyết gánh nặng rác thải cho môi trường”.

Vừa qua, sản phẩm nhựa sinh học tái chế từ phế thải thuỷ sản đã xuất sắc giành giải Nhì Cuộc thi Hult Prize khu vực Đông Nam Á - cuộc thi khởi nghiệp danh giá nhất thế giới. Nhóm nghiên cứu cho biết hiện đã nhận được nhiều đề nghị hợp tác sản xuất, xuất khẩu sản phẩm sang Pháp và Australia.