Cần có những giải pháp và hành động đột phá thúc đẩy doanh nghiệp áp dụng chu trình sản xuất và phân phối xanh, góp phần tăng khả năng cạnh tranh, hướng tới phát triển kinh tế bền vững. Là chủ đề Tọa đàm "Sản xuất và phân phối xanh - Giải pháp cho phát triển kinh tế bền vững" do Tạp chí Công Thương tổ chức sáng ngày 30/8/2023.
Cần có những giải pháp và hành động đột phá thúc đẩy doanh nghiệp áp dụng chu trình sản xuất và phân phối xanh, góp phần tăng khả năng cạnh tranh, hướng tới phát triển kinh tế bền vững. Là chủ đề Tọa đàm "Sản xuất và phân phối xanh - Giải pháp cho phát triển kinh tế bền vững" do Tạp chí Công Thương tổ chức sáng ngày 30/8/2023.
Hoạt động của Bộ Công Thương
Ngày 24/6/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 889/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021 - 2030. Trong đó xác định mục tiêu thúc đẩy quản lý khai thác và sử dụng hiệu quả bền vững tài nguyên, nhiên liệu, nguyên vật liệu. Khuyến khích sử dụng các nguyên vật liệu thân thiện với môi trường, có thể tái tạo, tái sử dụng và tái chế. Thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững trên nền tảng đổi mới sáng tạo, thực hành và phát triển các mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững.
Triển khai Chương trình, trong hơn 2 năm qua, Bộ Công Thương đã tổ chức nhiều hoạt động, giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế chính sách và nâng cao nhận thức của cộng đồng, thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng xanh, hướng tới việc đạt được các mục tiêu về phát triển bền vững mà Quyết định 889/QĐ-TTg nói riêng và Chương trình Nghị sự 2030 đã đề ra. Tuy nhiên, bối cảnh mới đang đặt ra những cơ hội và thách thức mới đối với hoạt động sản xuất và tiêu dùng bền vững, đặc biệt và cam kết của Việt Nam với quốc tế về việc đưa phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050 tại Hội nghị COP26.
Tọa đàm: “Sản xuất và phân phối xanh - Giải pháp cho phát triển kinh tế bền vững” do Tạp chí Công Thương tổ chức. (Ảnh: Vietnam+)
Chia sẻ tại Tọa đàm “Sản xuất và phân phối xanh - Giải pháp cho phát triển kinh tế bền vững”, ông Cù Huy Quang - Phó Chánh Văn phòng Sản xuất và Tiêu dùng bền vững (Bộ Công Thương) đã cho biết những định hướng và hoạt động cụ thể của Bộ Công Thương nhằm thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng bền vững trong thời gian qua với vai trò đơn vị được giao chủ trì, tổ chức thực hiện Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021 – 2030.
Cụ thể, trong hoạt động sản xuất bền vững, Bộ Công Thương đã xây dựng được những phương pháp tính định mức tiêu hao nguyên vật liệu trong các ngành công nghiệp; xây dựng những mô hình thu gom, tái chế, tái sản xuất, tái sử dụng đối với những mặt hàng, những nguyên vật liệu trong một số lĩnh vực, một số ngành. Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng xây dựng được những bộ tài liệu từ cơ bản đến nâng cao nhằm nâng cao trình độ đội ngũ chuyên gia cũng như các đội ngũ về quản lý nhà nước trong lĩnh vực sản xuất và tiêu dùng bền vững. Cũng như thiết kế sổ tay hướng dẫn về thiết kế bền vững cho những sản phẩm.
Đặc biệt, Bộ Công Thương đã thông qua nhiều hình thức tuyên truyền, truyền thông khác nhau để truyền tải tới người dân và doanh nghiệp về vai trò của sản xuất và tiêu dùng bền vững. Từ đó thay đổi nhận thức và thói quen, giúp người dân có những lựa chọn thông minh hơn về các sản phẩm tiêu dùng. Trên thực tế, tại các siêu thị, chợ dân sinh, tăng cường việc sử dụng các loại túi nilon tự phân huỷ, túi cói,...
Tác động đến doanh nghiệp và người tiêu dùng
Việc các doanh nghiệp nhận thức và chuyển đổi sang các hình thức sản xuất xanh và sản xuất bền vững không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận tiệm cận với các xu thế của thế giới, mà còn giúp các doanh nghiệp nắm bắt các cơ hội xuất khẩu các sản phẩm sang các thị trường khó tính, đặc biệt là các khu vực có những tiêu chuẩn nâng cao hơn.
Về phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Hoàng Huân – Phó Giám đốc Công ty CP Tin học, Công nghệ, Môi trường - Vinacomin (VITE) cho biết những tác động cả tích cực và tiêu cực của sản xuất xanh, sạch hơn. Sản xuất xanh, sạch không đơn giản là một công đoạn trong một chuỗi sản phẩm mà là một quá trình hình thành ngay từ khi bắt đầu cho đến lúc triển khai và kết thúc dự án. Xu hướng này đã tác động, làm thay đổi về mặt nhận thức, tư duy đối với các doanh nghiệp hiện tại, đặc biệt là trong ngành than.
VITE là đơn vị tư vấn của Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam. Định hướng của công ty để tư vấn cho Tập đoàn là hướng tới kinh tế tuần hoàn. Theo đó, để có thể hướng tới một nền kinh tế tuần hoàn cho một đơn vị thuần sản xuất, khai thác khoáng sản thì phải đồng bộ cả những giải pháp mang tính chất dài hạn cũng như ngắn hạn. Trong đó, công ty đã chú trọng triển khai các dự án nghiên cứu và đánh giá môi trường tổng thể như lập các đề án bảo vệ môi trường cho khai thác than trong và ngoài tỉnh Quảng Ninh. Bên cạnh đó, lập các đề án, phương án xử lý bãi thải mỏ một cách tổng thể trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, đặc biệt là các khu vực có mật độ dân số lớn, dân cư lớn như các thành phố lớn như Hòn Gai, Cẩm Phả...
Ngoài ra, công ty cùng Tập đoàn hướng tới việc xử lý các sản phẩm sau quá trình khai thác như nước thải, đất, đá thải: Đối với nước thải, hiện tại, công ty đang phối hợp với Tập đoàn để triển khai các dự án hướng tới tái sử dụng nguồn nước thải mỏ. Đối với đất đá thải, hiện tại, Tập đoàn đang triển khai khá nhiều biện pháp, trong đó hướng tới sử dụng đất đá thải cho mục đích xây dựng như san lấp, làm đường giao thông. Đồng thời, đẩy nhanh tốc độ phủ xanh trên các bãi thải, từ đó có thể kết hợp để phát triển kinh tế rừng trên các khu vực bãi thải sau khai thác.
MM Mega Market Việt Nam khuyến khích người tiêu dùng sử dụng túi dùng nhiều lần để hạn chế túi ni lông (Ảnh: MM Mega Market Việt Nam)
Trên cương vị là đại diện của một đơn vị phân phối lớn tại Việt Nam, bà Nguyễn Thị Mỹ Hưng, Quản lý Bộ phận Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp của MM Mega Market Việt Nam nhìn nhận, người tiêu dùng hiện nay, đặc biệt là giới trẻ rất chủ động trong việc tìm kiếm những sản phẩm hay những dịch vụ bảo vệ môi trường bền vững. Đơn cử từ việc không lấy túi nilon khi đi mua hàng, hay chủ động lựa chọn những sản phẩm tốt hơn cho sức khỏe và môi trường như dùng các hộp được làm từ bã mía, hoặc sữa chua ít đường hơn…Việc thay đổi xu hướng của người tiêu dùng cũng khiến doanh nghiệp phải thay đổi tư duy, mang đến những sản phẩm và dịch vụ đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng mới hiện nay
Thích ứng xu hướng này, MM Mega Market đã xây dựng chuỗi siêu thị đầu tiên không phát túi nilon cho khách hàng tại quầy tính tiền và đưa ra những giải pháp cho khách hàng, như thùng carton để khách hàng đựng, túi mua hàng sử dụng nhiều lần, túi nilon phân hủy sinh học, tập trung kinh doanh các sản phẩm hữu cơ…Bên cạnh đó, tại các cơ sở, MM Mega Market dùng hệ thống khuếch tán ánh sáng tự nhiên để tiết kiệm điện, thay thế trang thiết bị để sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, như lắp đặt hệ thống năng lượng Mặt Trời tại 11 trung tâm.
“Với tất cả những hành động như vậy, hằng năm MM Mega Market giảm phát ra ngoài môi trường từ 5.000-7.000 tấn CO2,” bà Nguyễn Thị Mỹ Hưng cho hay.
Sản xuất và tiêu dùng bền vững là mắt xích không thể thiếu trong quá trình thực hiện các mục tiêu về phát triển bền vững. Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững của thế giới giai đoạn 2015-2030 đã đề ra 17 mục tiêu trong đó có mục tiêu số 12 về sản xuất và tiêu dùng bền vững nhằm tạo ra những thay đổi căn bản trong xã hội về sản xuất và tiêu dùng các loại hàng hoá dịch. Vậy nên thay đổi mẫu hình sản xuất và tiêu dùng là tất yếu, là trách nhiệm để đảm bảo sự phát triển lâu dài và bền vững của chúng ta trong tương lai.
Để đạt được các mục tiêu đã đề ra, Việt Nam cần xây dựng và ban hành thêm nhiều hơn nữa những khung pháp lý, những chính sách khuyến khích và tiêu dùng bền vững, hướng tới xây dựng mô hình kinh tế tuần hoàn trong sản xuất và tiêu dùng. Đặc biệt là cần chú trọng tới việc kết nối với mạng lưới sản xuất và tiêu dùng bền vững thông qua việc hình thành liên kết chuỗi từ khâu sản xuất đến phân phối tiêu dùng các sản phẩm.
Về phía doanh nghiệp, cần tích cực hơn nữa trong tập trung nghiên cứu phát triển, ứng dụng công nghệ xanh, áp dụng các giải pháp phát triển bền vững, đáp ứng các chứng chỉ tiêu chuẩn về bền vững trong nước và quốc tế. Ngoài ra, cộng đồng xã hội, doanh nghiệp và người tiêu dùng trong nước cũng cần chung tay góp sức thực hiện có hiệu quả chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững thông qua thay đổi lối sống bền vững, tăng cường mua sắm xanh và sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường
Những giải pháp sắp tới của Bộ Công Thương để đảm bảo thực hiện hiệu quả mục tiêu Chương trình quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021-2030 đã đề ra: - Xây dựng các tiêu chuẩn về các mô hình kinh tế tuần hoàn, về định mức tiêu hao nguyên, vật liệu trong các ngành công nghiệp - Áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn vào các khu công nghiệp, khu chế xuất - Áp dụng các mô hình tái chế, tái sử dụng trong các ngành công nghiệp - Nâng cao năng lực quản lý cho các địa phương nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi sản xuất và tiêu dùng bền vững tại địa phương - Quan tâm, chú trọng hơn nữa công tác truyền thông để thay đổi nhận thức, hành vi của người tiêu dùng |
Minh Khuê
