Thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn từ rác thải

Kinh tế tuần hoàn

08/10/2025

Từ những mô hình thí điểm nhỏ trong cộng đồng, đến nay, Huế đã và đang định hình rõ nét hệ thống tái chế, tái sử dụng chất thải theo hướng tuần hoàn, góp phần giảm phát thải và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Nếu trước đây nghề ve chai gắn liền với hình ảnh mưu sinh lặng lẽ, thì nay nhiều phụ nữ ở Huế đã trở thành “chiến binh xanh” trong chuỗi cung ứng tái chế thông qua ứng dụng mGreen. Họ không chỉ biết tạo đơn, nhận lịch thu gom qua điện thoại, mà còn họp trực tuyến, hỗ trợ nhau phát triển sinh kế.

Được triển khai từ năm 2023 trong khuôn khổ dự án “Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam” do WWF hỗ trợ, mô hình Tổ hợp tác ve chai công nghệ đã nhanh chóng lan tỏa. Từ vài tổ viên ban đầu, đến nay thành phố có ba tổ hợp tác với 32 thành viên hoạt động tại nhiều phường. Người dân có thể đặt lịch thu gom rác tái chế tại nhà, còn các “chiến binh xanh” đến tận nơi thu mua, giúp tiết kiệm thời gian, giảm rác thải ra môi trường và hình thành thói quen phân loại tại nguồn.

Những mô hình đổi rác lấy quà đã và đang góp phần bảo vệ môi trường, chống ô nhiễm nhựa tại Huế. (Ảnh: Văn Dinh)

Nghề ve chai vì thế trở nên chuyên nghiệp hơn, có đơn hàng rõ ràng, thu nhập ổn định và được cộng đồng ghi nhận. Các tổ hợp tác còn lập quỹ xoay vòng giúp nhau vay vốn, tạo động lực để gắn bó lâu dài với mô hình.

Hướng tới chuỗi cung ứng tuần hoàn

Khi Huế triển khai mô hình chính quyền đô thị hai cấp, yêu cầu quản lý minh bạch và số hóa được đặt ra. Ứng dụng mGreen Collector đã giúp theo dõi toàn bộ quy trình thu gom từ đơn hàng, phân vùng đến khối lượng rác tái chế, tạo cơ sở để chính quyền đánh giá hiệu quả, hạn chế trùng lặp và bỏ sót.

Luật Bảo vệ môi trường 2020 cũng quy định từ năm 2025, phân loại rác tại nguồn là bắt buộc, mở ra cơ hội để người dân Huế chủ động hưởng lợi từ việc thu gom rác tái chế. Đến nay, các tổ ve chai công nghệ đã thu gom được hơn 180 tấn rác tái chế, trong đó 20% là nhựa, với gần 4.000 đơn hàng thực hiện qua ứng dụng.

Hệ thống “Chợ phế liệu trực tuyến mGreen” kết nối các tổ ve chai với vựa phế liệu và đơn vị tái chế, giúp quản lý dòng rác minh bạch hơn, đồng thời hỗ trợ việc thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhà nhập khẩu (EPR) theo quy định.

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, mô hình vẫn đối mặt với không ít khó khăn như thiếu nhà máy tái chế tại chỗ, chi phí vận chuyển cao và các vựa phế liệu chưa đáp ứng đủ yêu cầu pháp lý. Theo bà Trần Thị Thoa - đồng sáng lập sáng kiến mGreen, để phát triển mô hình trong thời gian tớicần đẩy mạnh liên kết vùng, kết nối với các nhà máy tái chế ở địa phương lân cận, đồng thời hỗ trợ đào tạo, hoàn thiện hồ sơ pháp lý cho các cơ sở thu mua.

Sự tham gia đồng bộ giữa chính quyền, tổ chức xã hội và người dân sẽ giúp hình thành chuỗi giá trị tái chế bền vững, nơi rác thải được tái sinh thành tài nguyên. Huế đang chứng minh rằng, khi cộng đồng cùng hành động và công nghệ được ứng dụng đúng hướng, mô hình kinh tế tuần hoàn hoàn toàn có thể bắt đầu từ những điều nhỏ nhất.

Thanh Liêm

Tags: