Back

Việc chuyển đổi sang các phương thức sản xuất bền vững và áp dụng kinh tế tuần hoàn là cần thiết để giảm thiểu tác động tiêu cực và thúc đẩy phát triển bền vững ngành dệt may.

Tăng tốc chuyển dịch


Chia sẻ tại Lễ ký “Bản ghi nhớ hỗ trợ phát triển bền vững ngành dệt may và Da giày Việt Nam” ngày 26/9/2024, ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS) cho biết, ngành dệt may Việt Nam đã và đang đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, không chỉ tạo công ăn việc làm cho hàng triệu lao động mà còn là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực.


Các doanh nghiệp dệt may Việt Nam đang sử dụng 1,9 triệu lao động. Nếu tính cả các lao động dệt may ở các hợp tác xã, các doanh nghiệp hoạt động trong ngành thì lên tới 3,2 triệu người. Về kim ngạch, riêng dệt may xuất khẩu khoảng 42 - 45 tỷ USD/năm. Dự kiến năm 2024 kim ngạch dệt may đạt 44 tỷ USD. Cộng với ngành da giày, kim ngạch xuất khẩu cả hai ngành đạt tới 70 tỷ USD.

Trong bối cảnh toàn cầu đang đẩy mạnh phát triển bền vững, ngành dệt may sẽ có nhiều cơ hội nâng cấp phát triển, nhưng cũng phải đối mặt với những thách thức rất lớn. Dệt may là ngành hàng xuất khẩu chuyên đưa hàng vào các thị trường khó tính, và đòi hỏi phải đáp ứng các yêu cầu cao về lao động, yêu cầu về chống lao động cưỡng bức, bảo vệ môi trường, cùng với đó là những đạo luật về tra soát chuỗi cung ứng. Do đó, việc chuyển đổi sang sản xuất và tiêu dùng bền vững thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong ngành dệt may là yêu cầu cấp bách, nhưng con đường này không hề dễ dàng", ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam.

Một số nhận định cho rằng, để đẩy nhanh tận dụng hiệu quả kinh tế tuần hoàn trong sản xuất kinh doanh trước hết các doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức về kinh doanh tuần hoàn; Tìm hiểu kỹ những thách thức và cơ hội khi đổi mới hoạt động kinh doanh sang mô hình tuần hoàn. Đặc biệt có bước đi thích hợp tập trung vào những khâu thế mạnh của doanh nghiệp, ví dụ tuần hoàn nước, điện áp mái… , tính toán lợi ích của chi phí, lộ trình chuyển đổi. Tập hợp các tài liệu liên quan đến truy soát nguồn gốc, đáp ứng yêu cầu tỷ lệ tái chế, vòng đời sản phẩm, nguyên liệu sạch, khả năng tái chế cao…


Ở góc độ doanh nghiệp, ông Cao Hữu Hiếu, Tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), cho biết "xanh hoá" là hướng đi đòi hỏi cần có sự đầu tư bài bản, nguồn lực lớn. Vinatex sẽ tập trung phấn đấu giảm 30% lượng nước thải sau nhuộm bằng công nghệ mới; sử dụng lại 30% nước thải sau xử lý cho các công đoạn giặt, rửa, vệ sinh. Đối với ngành sợi, sẽ sử dụng ít nhất 20% xơ polyester tái chế, 15% bông organic để giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Đầu tư điện mặt trời tại các nhà máy đủ điều kiện tự nhiên để phấn đấu 10% lượng điện sử dụng có nguồn gốc từ năng lượng tái tạo…

Giải quyết các rào cản

Về cơ bản, nền kinh tế tuần hoàn thúc đẩy sử dụng hiệu quả tài nguyên, tái sử dụng và khép kín chu trình sản xuất nhằm mục đích giảm nguyên liệu và năng lượng đầu vào, kéo dài vòng đời sản phẩm, giảm thiểu phát sinh chất thải và giảm tác động xấu đến môi trường. Nền kinh tế tuần hoàn nhất quán với các nguyên tắc 3R là giảm thiểu - tái sử dụng - tái chế.


Như vậy, triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn, các doanh nghiệp dệt may sẽ có nhiều lợi ích và cơ hội, như: Giảm thiểu việc sử dụng các nguồn tài nguyên không tái tạo như nước, năng lượng, nhiên liệu hóa thạch và nguyên liệu thô; Giảm sự phụ thuộc vào các nước khác, sự phụ thuộc này có thể dẫn tới những căng thẳng về chính trị toàn cầu; Giảm đáng kể lượng phát thải khí nhà kính, giảm thiểu những tác động của biến đổi khí hậu; Thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực thông qua thiết kế ưu việt của vật liệu, sản phẩm, hệ thống và mô hình; Gia tăng giá trị cho doanh nghiệp, tiết kiệm cho người tiêu dùng; Tạo ra các cơ hội kinh tế; Tạo việc làm mới (trong lĩnh vực đổi mới, thiết kế, tái chế và sáng tạo).


Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện rộng rãi sản xuất tiêu dùng bền vững thúc đẩy kinh tế tuần hoàn cũng gặp không ít khó khăn do đòi hỏi một loạt thay đổi từ công nghệ, quy trình sản xuất cho đến nhận thức của doanh nghiệp. Trong đó, khó khăn lớn nhất là những hạn chế về tài chính, công nghệ và nhân lực. Để chuyển đổi sang sản xuất tiêu dùng bền vững thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, doanh nghiệp cần đầu tư lớn vào công nghệ hiện đại, như hệ thống xử lý nước thải, tiết kiệm năng lượng và sử dụng nguyên liệu tái chế... Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chưa đủ khả năng tài chính để thực hiện.


Bên cạnh đó, mặc dù khái niệm phát triển bền vững đang dần trở nên quen thuộc, nhiều doanh nghiệp trong ngành dệt may vẫn chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc này. Một số doanh nghiệp chỉ xem sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn là một hình thức đối phó với các yêu cầu quốc tế thay vì coi đó là chiến lược dài hạn.


Cuối cùng là áp lực từ các tiêu chuẩn quốc tế. Hiện các thị trường lớn như châu Âu và Mỹ, nơi tiêu thụ phần lớn các sản phẩm dệt may của Việt Nam, đang ngày càng áp dụng các tiêu chuẩn khắt khe về phát triển bền vững. Các yêu cầu liên quan đến phát thải carbon, sử dụng hóa chất an toàn và nguồn gốc nguyên liệu tái chế đặt ra những thách thức lớn đối với doanh nghiệp Việt Nam. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải thay đổi không chỉ quy trình sản xuất mà còn cả cách quản lý và vận hành chuỗi cung ứng, làm tăng chi phí sản xuất của doanh nghiệp trong giai đoạn đầu chuyển đổi.

Mặc dù còn nhiều khó khăn và rào cản, nhưng các doanh nghiệp dệt may Việt Nam cũng có không ít cơ hội và điều kiện thuận lợi để có thể tận dụng trong triển khai sản xuất và tiêu dùng bền vững, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Cụ thể, Chính phủ Việt Nam đã có những cam kết mạnh mẽ với quốc tế về lộ trình hướng đến giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, cũng như ban hành Chiến lược phát triển ngành dệt may và da giày Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035, định hướng ngành dệt may Việt Nam phát triển bền vững theo mô hình kinh tế tuần hoàn.


Song song với đó là các chương trình hỗ trợ về vốn vay ưu đãi, chính sách ưu đãi thuế cho các dự án sản xuất xanh và các chương trình đào tạo giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận hơn với công nghệ và giải pháp bền vững. Ngoài ra, Chính phủ cũng cam kết hỗ trợ ngành dệt may thông qua việc thúc đẩy các sáng kiến quốc gia và quốc tế nhằm bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Bên cạnh đó là sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế liên quan đến các chương trình phát triển bền vững. Hiện nhiều tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), và các tổ chức phi chính phủ đang tài trợ, tư vấn kỹ thuật và cung cấp nguồn vốn cho các dự án sản xuất bền vững tại Việt Nam. Sự hợp tác với các tổ chức này giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận với các nguồn lực và công nghệ tiên tiến hơn để triển khai sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn.


Ngoài ra, Việt Nam đang phát triển và mở rộng nguồn nguyên liệu dệt may nội địa như sợi tái chế và các loại vải thân thiện với môi trường. Việc phát triển các nguồn nguyên liệu này giúp giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu, đồng thời đáp ứng các yêu cầu khắt khe về sản phẩm bền vững của thị trường quốc tế.


Xanh từ "bước chân" đầu tiên

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, có đến 60% số lượng trang phục mặc thường ngày được dệt bằng sợi tổng hợp có nguồn nguyên liệu từ than đá, dầu mỏ, khí đốt. Loại sợ này có ưu điểm là bền hơn, dễ sản xuất hơn và giá rẻ hơn, nhưng sự tồn tại của loại vải này lại gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường, bởi quá trình sản xuất sợi tổng hợp thải đến 282 tỷ tấn CO2 (vào năm 2015), gấp 3 lần so với sợi tự nhiên.

Do đó, mục tiêu "xanh hóa" đang là yêu cầu cấp bách trước chiến lược hiện đại hóa ngành dệt may. Các doanh nghiệp ngành dệt may đang dần chuyển đổi sang “nguyên liệu xanh” để đáp ứng yêu cầu của đối tác cũng như mở rộng thị trường. Đây cũng là xu hướng tất yếu trong tương lai khi Việt Nam tham gia các Hiệp định thương mại tự do


Là doanh nghiệp trực tiếp sản xuất và đầu tư nhiều cho nghiên cứu phát triển (R&D) để có những sản phẩm thời trang thân thiện môi trường, từ năm 2015 Công ty Dệt may Thành Công (TCM) đã thành lập Trung tâm Nghiên cứu và phát triển kinh doanh (R&BD). Việc thành lập trung tâm giúp TCM có 3 dòng sản phẩm chính, đó là dòng sản phẩm thân thiện với môi trường (tái chế từ chai nhựa, mía, bắp, quần áo cũ…), dòng sản phẩm tính năng theo mùa và dòng sản phẩm tiện dụng cho cuộc sống. Năm 2020, khi dịch COVID-19 bùng phát nặng nề, nhà nhập khẩu hủy đơn hàng thời trang nhưng lại đặt các đơn hàng về khẩu trang kháng khuẩn. Nhờ đã đầu tư R&D nên TCM kịp thời chuyển hướng sản xuất khẩu trang kháng khuẩn xuất khẩu, góp phần quan trọng vào doanh thu, lợi nhuận của Công ty.


Cùng với TCM, Faslink là một trong những nhà cung cấp nguyên liệu xanh tiên phong đón đầu xu hướng từ năm 2008 đến nay. Theo đó, doanh nghiệp này đã đầu tư nhiều xưởng sản xuất với tổng diện tích 10.000m2, trang bị hơn 300 thiết bị hiện đại và bộ rập cải tiến, cũng như hợp tác R&D với nhiều trung tâm nghiên cứu sản xuất nguyên liệu công nghệ nổi tiếng trên thế giới. Các nguyên liệu xanh của Faslink hướng đến yếu tố nguồn gốc tự nhiên, thân thiện với môi trường sống, an toàn cho sức khỏe người dùng, dễ dàng chế tác trong may mặc và có thể tự phân hủy theo thời gian. Khẳng định theo đuổi hệ sinh thái thời trang bền vững (eco-fashion), Faslink chính thức trở thành doanh nghiệp tiên phong trong ngành thời trang, cam kết thực hiện chuyển đổi xanh toàn diện trong vận hành, sản xuất, phân phối và tiếp thị sản phẩm.


Còn tại Tổng Công ty May 10, ngoài chú trọng phát triển nhà máy xanh, doanh nghiệp cũng dần chuyển sang sử dụng nguyên liệu xanh. Bởi lẽ, rất nhiều khách hàng yêu cầu May 10 phải sử dụng nguyên liệu có nguồn gốc tự nhiên, nguyên liệu tái chế để không khai thác nhiều nguồn tài nguyên và sau khi sử dụng xong chỉ 5 - 10 năm tự phân huỷ. Do đó, nguyên liệu xanh chính là mục tiêu mà May 10 đang tập trung triển khai.


Có thể thấy, chuyển đổi xanh trong ngành dệt may đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và cải thiện bền vững. Việc áp dụng các công nghệ sản xuất sạch hơn, sử dụng nguyên liệu tái chế, và triển khai quy trình sản xuất thân thiện với môi trường giúp giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên. Hơn nữa, chuyển đổi xanh còn nâng cao giá trị sản phẩm và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng về thời trang bền vững, góp phần xây dựng một tương lai bền vững cho ngành dệt may.

Top

Có thể bạn quan tâm:

Bản quyền thuộc Văn phòng Sản xuất và tiêu dùng bền vững - Bộ Công Thương
Địa chỉ: Phòng 305, Nhà B, 54 Hai Bà Trưng, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội
ĐT: 024 222 053 84
Chịu trách nhiệm nội dung : Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững

Giấy phép hoạt động số 43/GP-TTĐT do Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 12 tháng 3 năm 2019
Ghi rõ nguồn: http://www.scp.gov.vn/ khi sử dụng thông tin từ website này
Phát triển bởi:

Tổng số lượt truy cập
  • 2
  • 1
  • 8
  • 8
  • 6
  • 5
  • 0
  • 5