Bước đầu tiếp cận sản xuất sạch hơn
Thứ tư, 14/05/2014
Khái niệm sản xuất sạch hơn (SXSH) xuất hiện tại Việt Nam từ năm 1995, nhưng nhiều doanh nghiệp (DN) trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa vẫn còn mới lạ với khái niệm này…
Khái niệm sản xuất sạch hơn (SXSH) xuất hiện tại Việt Nam từ năm 1995, nhưng nhiều doanh nghiệp (DN) trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa vẫn còn mới lạ với khái niệm này…
Thay đổi nhận thức về sản xuất sạch hơn
Cuối tháng 4 vừa qua, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh phối hợp với Công ty Cổ phần Phát triển Greco (TP. Hồ Chí Minh) tổ chức tập huấn kỹ năng áp dụng SXSH và quản lý chất thải trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Dự kiến, tháng 6 tới, Trung tâm sẽ tổ chức hội thảo chuyên đề “Giới thiệu các máy móc, thiết bị, công nghệ tiên tiến trong xử lý ô nhiễm môi trường”. Đây là những nỗ lực của Sở Công Thương, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại nhằm thay đổi nhận thức về SXSH trong các đơn vị sản xuất công nghiệp. Ông Đỗ Hữu Việt - Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy sản 584 Nha Trang thừa nhận, khái niệm SXSH còn rất mới lạ. SXSH là phải tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế tối đa yếu tố đầu vào mà vẫn ra được sản phẩm chất lượng. Đặc biệt, vấn đề bảo vệ môi trường (BVMT) và hạn chế tối đa chất thải phải được đặt lên hàng đầu. Muốn làm được như vậy, phải áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong quá trình sản xuất. “Chúng tôi vẫn quán triệt công nhân phải đề cao tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế xả thải ra môi trường. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất hiện nay là sản xuất nước mắm luôn có mùi, khiến người dân sống xung quanh phản ứng. Chúng tôi chờ đợi được đưa vào vùng sản xuất nước mắm tập trung từ nhiều năm nay nhưng chưa thấy. Nếu được quy hoạch xa khu dân cư và mang tính ổn định lâu dài, tôi sẽ mạnh dạn đầu tư nhiều thiết bị khoa học kỹ thuật tiên tiến, hướng tới SXSH ở tầm cao”, ông Việt nói.
Ông Lê Ngọc - Quyền Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại cho biết, hiện nay, trên địa bàn tỉnh chỉ có vài DN áp dụng SXSH. Trung tâm đang vận động các DN áp dụng SXSH nhằm BVMT. Nếu DN nào đăng ký áp dụng SXSH sẽ được Trung tâm đề xuất với Bộ Công Thương hỗ trợ kinh phí từ nguồn vốn khuyến công quốc gia. Trong khi đó, ông Lê Hoàng Thọ - Phó Giám đốc Sở Công Thương cho rằng, hiện nay, nhiều DN chưa nhận thức đầy đủ về ý thức BVMT và hiệu quả khi áp dụng SXSH. Nhiệm vụ của ngành Công Thương là nâng cao nhận thức của các DN và giới thiệu cho họ đăng ký áp dụng SXSH.
Lợi ích lâu dài
Thạc sĩ Nguyễn Trọng Minh - Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Phát triển Greco cho biết, SXSH là việc áp dụng liên tục chiến lược phòng ngừa tổng hợp về môi trường vào các quá trình sản xuất, sản phẩm và dịch vụ nhằm nâng cao hiệu suất sinh thái và giảm nhiều rủi ro cho con người và môi trường. Đối với quá trình sản xuất, SXSH bao gồm bảo toàn nguyên liệu và năng lượng, loại trừ các nguyên liệu độc hại, giảm lượng và tính độc hại của tất cả các chất thải ngay từ nguồn thải. Đối với sản phẩm, SXSH giảm các ảnh hưởng tiêu cực trong suốt vòng đời của sản phẩm, từ khâu thiết kế đến thải bỏ. Đối với dịch vụ, SXSH đưa các yếu tố về môi trường vào trong thiết kế và phát triển các dịch vụ.
Ông Minh cho rằng, SXSH không chỉ là chương trình nhằm đổi mới công nghệ, cắt giảm chi phí sản xuất, cải thiện điều kiện môi trường mà còn là công cụ quản lý để DN kiểm soát quá trình sản xuất tốt hơn, sử dụng hiệu quả nguyên vật liệu và năng lượng, ngăn ngừa và giảm ô nhiễm ngay từ đầu. Hiện nay, các DN sản xuất kinh doanh thường vi phạm về phân loại chất thải không đúng, dán nhãn chất thải chưa phù hợp, khu vực lưu trữ không đúng thiết kế... Về lâu dài, việc áp dụng SXSH sẽ làm giảm chi phí của các DN, bởi chất thải ra môi trường chỉ giảm chi phí hữu hình mà làm tăng lượng lớn chi phí vô hình.
“Việc không áp dụng SXSH cũng giống như tảng băng, 3 phần nổi 7 phần chìm. Các DN chỉ tiết kiệm được chi phí xử lý chất thải, nhưng lại làm tăng các chi phí mua nguyên vật liệu biến thành phế thải, khấu hao máy móc, tiêu hao năng lượng... Đây là những chi phí vô hình hao tổn về lâu dài nên nhiều DN không nhìn thấy. Nếu áp dụng SXSH thì chi phí này sẽ được đảo ngược”, ông Minh phân tích.
Ông Ngọc cho biết: “Hiện nay, UBND tỉnh và Sở Công Thương đang tuyên truyền, vận động các đơn vị sản xuất áp dụng SXSH nhằm BVMT. Tuy nhiên, bên cạnh nhận thức chưa đầy đủ thì trong tình trạng kinh tế khó khăn như hiện nay, nhiều DN không có kinh phí để thực hiện”.
Cuối tháng 4 vừa qua, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh phối hợp với Công ty Cổ phần Phát triển Greco (TP. Hồ Chí Minh) tổ chức tập huấn kỹ năng áp dụng SXSH và quản lý chất thải trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Dự kiến, tháng 6 tới, Trung tâm sẽ tổ chức hội thảo chuyên đề “Giới thiệu các máy móc, thiết bị, công nghệ tiên tiến trong xử lý ô nhiễm môi trường”. Đây là những nỗ lực của Sở Công Thương, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại nhằm thay đổi nhận thức về SXSH trong các đơn vị sản xuất công nghiệp. Ông Đỗ Hữu Việt - Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy sản 584 Nha Trang thừa nhận, khái niệm SXSH còn rất mới lạ. SXSH là phải tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế tối đa yếu tố đầu vào mà vẫn ra được sản phẩm chất lượng. Đặc biệt, vấn đề bảo vệ môi trường (BVMT) và hạn chế tối đa chất thải phải được đặt lên hàng đầu. Muốn làm được như vậy, phải áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong quá trình sản xuất. “Chúng tôi vẫn quán triệt công nhân phải đề cao tiết kiệm nguyên liệu, hạn chế xả thải ra môi trường. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất hiện nay là sản xuất nước mắm luôn có mùi, khiến người dân sống xung quanh phản ứng. Chúng tôi chờ đợi được đưa vào vùng sản xuất nước mắm tập trung từ nhiều năm nay nhưng chưa thấy. Nếu được quy hoạch xa khu dân cư và mang tính ổn định lâu dài, tôi sẽ mạnh dạn đầu tư nhiều thiết bị khoa học kỹ thuật tiên tiến, hướng tới SXSH ở tầm cao”, ông Việt nói.
Ông Lê Ngọc - Quyền Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại cho biết, hiện nay, trên địa bàn tỉnh chỉ có vài DN áp dụng SXSH. Trung tâm đang vận động các DN áp dụng SXSH nhằm BVMT. Nếu DN nào đăng ký áp dụng SXSH sẽ được Trung tâm đề xuất với Bộ Công Thương hỗ trợ kinh phí từ nguồn vốn khuyến công quốc gia. Trong khi đó, ông Lê Hoàng Thọ - Phó Giám đốc Sở Công Thương cho rằng, hiện nay, nhiều DN chưa nhận thức đầy đủ về ý thức BVMT và hiệu quả khi áp dụng SXSH. Nhiệm vụ của ngành Công Thương là nâng cao nhận thức của các DN và giới thiệu cho họ đăng ký áp dụng SXSH.
Lợi ích lâu dài
Thạc sĩ Nguyễn Trọng Minh - Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Phát triển Greco cho biết, SXSH là việc áp dụng liên tục chiến lược phòng ngừa tổng hợp về môi trường vào các quá trình sản xuất, sản phẩm và dịch vụ nhằm nâng cao hiệu suất sinh thái và giảm nhiều rủi ro cho con người và môi trường. Đối với quá trình sản xuất, SXSH bao gồm bảo toàn nguyên liệu và năng lượng, loại trừ các nguyên liệu độc hại, giảm lượng và tính độc hại của tất cả các chất thải ngay từ nguồn thải. Đối với sản phẩm, SXSH giảm các ảnh hưởng tiêu cực trong suốt vòng đời của sản phẩm, từ khâu thiết kế đến thải bỏ. Đối với dịch vụ, SXSH đưa các yếu tố về môi trường vào trong thiết kế và phát triển các dịch vụ.
Ông Minh cho rằng, SXSH không chỉ là chương trình nhằm đổi mới công nghệ, cắt giảm chi phí sản xuất, cải thiện điều kiện môi trường mà còn là công cụ quản lý để DN kiểm soát quá trình sản xuất tốt hơn, sử dụng hiệu quả nguyên vật liệu và năng lượng, ngăn ngừa và giảm ô nhiễm ngay từ đầu. Hiện nay, các DN sản xuất kinh doanh thường vi phạm về phân loại chất thải không đúng, dán nhãn chất thải chưa phù hợp, khu vực lưu trữ không đúng thiết kế... Về lâu dài, việc áp dụng SXSH sẽ làm giảm chi phí của các DN, bởi chất thải ra môi trường chỉ giảm chi phí hữu hình mà làm tăng lượng lớn chi phí vô hình.
“Việc không áp dụng SXSH cũng giống như tảng băng, 3 phần nổi 7 phần chìm. Các DN chỉ tiết kiệm được chi phí xử lý chất thải, nhưng lại làm tăng các chi phí mua nguyên vật liệu biến thành phế thải, khấu hao máy móc, tiêu hao năng lượng... Đây là những chi phí vô hình hao tổn về lâu dài nên nhiều DN không nhìn thấy. Nếu áp dụng SXSH thì chi phí này sẽ được đảo ngược”, ông Minh phân tích.
Ông Ngọc cho biết: “Hiện nay, UBND tỉnh và Sở Công Thương đang tuyên truyền, vận động các đơn vị sản xuất áp dụng SXSH nhằm BVMT. Tuy nhiên, bên cạnh nhận thức chưa đầy đủ thì trong tình trạng kinh tế khó khăn như hiện nay, nhiều DN không có kinh phí để thực hiện”.
| Chiến lược SXSH trong công nghiệp đến năm 2020: Ngày 7-9-2009, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1419/QĐ-TTg phê duyệt “Chiến lược SXSH trong công nghiệp đến năm 2020”. Mục
tiêu của chiến lược đặt ra trong giai đoạn từ nay đến năm 2015 có: 50%
cơ sở sản xuất nhận thức được lợi ích của việc áp dụng SXSH, 25% cơ sở
sản xuất công nghiệp sẽ áp dụng SXSH. Những cơ sở sản xuất áp dụng SXSH
sẽ tiết kiệm được từ 5 đến 8% mức tiêu thụ năng lượng, nguyên - nhiên -
vật liệu/đơn vị sản phẩm. Ngoài ra, 70% các sở Công Thương có cán bộ
chuyên trách đủ năng lực hướng dẫn áp dụng SXSH trong sản xuất công
nghiệp. Giai đoạn 2016 - 2020, có 90% cơ sở sản xuất công nghiệp nhận
thức được lợi ích của việc áp dụng SXSH, 50% cơ sở sản xuất công nghiệp
áp dụng SXSH. Những cơ sở áp dụng SXSH sẽ tiết kiệm được từ 8 đến 13%
mức tiêu thụ năng lượng, nguyên - nhiên - vật liệu/đơn vị sản phẩm.
Ngoài ra, 90% DN vừa và lớn có bộ phận chuyên trách về SXSH. |