Hội thảo không chỉ là diễn đàn để các bên liên quan hiểu rõ hơn về những quy định pháp luật hiện hành mà còn là cơ hội để cùng thảo luận, đóng góp nhằm hoàn thiện chính sách EPR, một trong những công cụ quan trọng trong thúc đẩy sản xuất bền vững, kinh tế tuần hoàn và bảo vệ môi trường.

Theo ông Nguyễn Hưng Thịnh, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ Môi trường, EPR là một công cụ chính sách quan trọng, góp phần định hình mô hình sản xuất có trách nhiệm thông qua việc thu hồi, tái chế và xử lý sản phẩm, bao bì sau sử dụng. Ông cũng nhấn mạnh vai trò của việc thiết kế lại chính sách theo hướng cởi mở hơn, giảm gánh nặng thủ tục, đồng thời tăng khả năng dự báo và tiếp cận cho doanh nghiệp.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Phạm Trúc Thanh, Giám đốc Phát triển bền vững Công ty HEINEKEN Việt Nam cho rằng, EPR là một chính sách thiết yếu để thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là việc thiếu hệ thống hạ tầng thu gom, phân loại và công nghệ tái chế hiện đại. Theo bà Thanh, để thực hiện EPR hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ từ phía chính sách, truyền thông và hỗ trợ tài chính để tăng tỷ lệ thu gom, giảm thất thoát tài nguyên và đẩy mạnh tái chế khép kín.

Từ phía doanh nghiệp tái chế, ông Lê Anh, Giám đốc Phát triển bền vững Công ty CP Nhựa tái chế Duy Tân chia sẻ rằng đơn vị này là doanh nghiệp đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng công nghệ tái chế “chai ra chai” (bottle-to-bottle) với công suất 60.000 tấn/năm. Tuy nhiên, ông cũng phản ánh việc phân loại rác tại nguồn còn yếu khiến chi phí xử lý của doanh nghiệp tăng cao. Ông đề xuất cần chuẩn hóa hệ thống phân loại rác, đồng thời có cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư công nghệ và vận hành hiệu quả.

Tại hội thảo, nhiều ý kiến đánh giá cao vai trò của EPR trong việc chuyển dịch trách nhiệm xử lý chất thải từ phía Nhà nước sang các nhà sản xuất, nhập khẩu. Tuy nhiên, sau hơn hai năm triển khai theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP, vẫn còn tồn tại nhiều vướng mắc, đặc biệt liên quan đến cơ chế giám sát, quy trình thực hiện, tiêu chí minh bạch, và mức độ thống nhất giữa các bộ, ngành trong thực thi chính sách.

Dự thảo Nghị định mới được Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng trên tinh thần kế thừa những nội dung phù hợp từ quy định cũ, đồng thời tiếp thu phản ánh thực tiễn từ cộng đồng doanh nghiệp để điều chỉnh theo hướng minh bạch, khả thi và phù hợp với thông lệ quốc tế. Một trong những điểm được quan tâm nhất là việc quy định rõ hơn lộ trình đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam, cơ chế lựa chọn phương án tự tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính, cũng như vai trò của tổ chức đại diện nhà sản xuất (PRO) trong điều phối thực hiện trách nhiệm tái chế.

Nhiều doanh nghiệp bày tỏ mong muốn có hướng dẫn kỹ thuật rõ ràng, thống nhất và dễ tiếp cận hơn, đặc biệt đối với nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ - những đối tượng dễ bị tổn thương khi thiếu thông tin hoặc năng lực triển khai chính sách mới. Đồng thời, một số ý kiến đề nghị bổ sung quy định khuyến khích doanh nghiệp thực hiện EPR vượt mức quy định để được hưởng ưu đãi hoặc công nhận thương hiệu xanh, qua đó tạo động lực tự thân và tăng cường năng lực cạnh tranh trong nước và quốc tế.

Theo các chuyên gia, minh bạch hóa các quy định về EPR không chỉ giúp doanh nghiệp thực hiện đúng và đủ nghĩa vụ pháp lý, mà còn tạo ra một “sân chơi” công bằng, nơi các doanh nghiệp nghiêm túc thực hiện trách nhiệm môi trường sẽ không bị bất lợi so với những đơn vị chưa tuân thủ. Đồng thời, chính sách EPR nếu được thiết kế và vận hành minh bạch, hiệu quả sẽ góp phần định hình mô hình sản xuất mới, thúc đẩy chiến lược kinh doanh và phát triển bền vững.

Việc lấy ý kiến rộng rãi cho dự thảo Nghị định sửa đổi lần này cho thấy nỗ lực từ phía cơ quan quản lý trong việc hoàn thiện thể chế chính sách trên nguyên tắc lắng nghe, đồng hành cùng doanh nghiệp. Đây được kỳ vọng sẽ là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng hệ thống EPR công bằng, khả thi và bền vững, góp phần thúc đẩy nền kinh tế xanh, nâng cao vị thế sản xuất của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.