Cơ chế chính sách thúc đẩy phát triển gạch không nung
Thứ bảy, 01/07/2017
Ngày 30⁄6, tại Hà Nội đã diễn ra hội thảo Cơ chế chính sách thúc đẩy phát triển gạch không nung trong khuôn khổ Dự án Tăng cường sản xuất và sử dụng gạch không nung tại Việt Nam. Hội thảo do Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), Quỹ Môi trường toàn cầu và Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) phối hợp tổ chức.
Ngày 30⁄6, tại Hà Nội đã diễn ra hội thảo Cơ chế chính sách thúc đẩy phát triển gạch không nung trong khuôn khổ Dự án Tăng cường sản xuất và sử dụng gạch không nung tại Việt Nam. Hội thảo do Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN), Quỹ Môi trường toàn cầu và Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) phối hợp tổ chức.
Dự án Tăng cường sản xuất và sử dụng gạch không nung tại Việt Nam (Dự án) UNDP tài trợ từ nguốn vốn của Quỹ Môi trường toàn cầu, Chính phủ giao cho Bộ KH&CN chủ trì thực hiện, Bộ Xây dựng đồng thực hiện.
Mục tiêu của Dự án là giảm mức phát thải nhà kính hàng năm bằng cách giảm dần việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch và đất màu để làm gạch thông qua việc tăng cường sản xuất, mua bán và sử dụng gạch không nung. Mức giảm phát thải nhà kính trực tiếp ước là 383 nghìn tấn CO2; mức giảm phát thải khí nhà kính gián tiếp ước đạt 13,4 triệu tấn CO2 được tích lũy trong vòng 10 năm sau khi dự án kết thúc.
Hợp phần 1 của dự án là hỗ trợ chính sách đối với việc phát triển công nghệ gạch không nung do Bộ Xây dựng thực hiện. Trên cơ sở khảo sát, điều tra và đánh giá các cơ chế, chính sách về phát triển gạch không nung do Trung ương và các địa phương ban hành, thực thi, Bộ đã dự thảo, bổ sung hoàn thiện các cơ chế, chính sách phát triển không nung trong thời gian tới.
Cũng với sự hỗ trợ, tham gia và đề xuất của Dự án, Bộ Xây dựng đã bổ sung các chính sách ưu đãi đầu tư vật liệu xây không nung (VLXKN) trong quá trình soạn thảo và trình Chính phủ ban hành Nghị định 24a/2016/NĐ-CP về quản lý vật liệu xây dựng (VLXD).
Bộ Xây dựng cũng đã rà soát, đánh giá các tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức, quy trình thi công nghiệm thu công trình sử dụng gạch không nung và đã đề xuất được chương trình khung tiêu chuẩn, quy chuẩn gạch không nung, chương trình KHCN VLXKN 2015- 2020 và góp phần soát xét, biên soạn 3 tiêu chuẩn về gạch không nung.
Ngoài ra, Dự án cũng đã xây dựng chương trình đào tạo với với 5 bộ tài liệu để triển khai tổ chức 17 khóa đào tạo trong các năm 2016 – 2017; lựa chọn và thực hiện thành công 3 dự án trình diễn sản xuất gạch bê tông bằng công nghệ rung ép tại tỉnh Thái Nguyên, Đà Nẵng, Hải Phòng. Trong năm 2017, Dự án đang tiếp tục triển khai trình diễn 8-10 dự án nhân rộng. Sản phẩm gạch không nung của các dự án trình diễn đã được sử dụng rộng rãi vào các công trình xây dựng của địa phương.
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Phạm Khánh cho biết: Dự án Tăng cường sản xuất và sử dụng gạch không nung tại Việt Nam nhằm triển khai Chương trình phát triển VLXKN đến năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định 567/QĐ-TTg ngày 28/4/2010 (Chương trình 567). Dự án có đóng góp to lớn cho việc phát triển VLXKN.
Để kế thừa và phát huy những thành quả đạt được của Chương trình 567, Thứ trưởng mong muốn Bộ Xây dựng và Bộ KH&CN phối hợp chặt chẽ hơn nữa, tiếp tục thực hiện Dự án Tăng cường sản xuất và sử dụng gạch không nung ở Việt Nam một cách hiệu quả nhất.
Các Sở Xây dựng tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh các chính sách về sản xuất và sử dụng VLXKN; có chính sách quản lý chặt chẽ sản xuất gạch đất sét nung.
Bên cạnh đó, các địa phương cần ban hành đồng bộ, cụ thể hóa các chính sách ưu đãi sử dụng phế thải công nghiệp sản xuất VLXKN; bắt buộc sử dụng vật liệu mới vào các công trình xây dựng theo tiêu chí cụ thể; tiếp tục thực hiện lộ trình xoá bỏ lò gạch thủ công; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, trong đó có việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, tuân thủ kỹ thuật xây dựng; thực hiện Chỉ thị 10/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư 09/2012/TT-BXD của Bộ Xây dựng trên địa bàn, xử lý nghiêm những trường hợp không tuân thủ việc sử dụng VLXKN theo quy định.
Đồng thời, các địa phương cần tuyên truyền, phổ biến việc thực hiện Quyết định 567/QĐ-TTg, Chỉ thị 10/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư 09/2012/TT-BXD của Bộ Xây dựng về VLXKN...; đóng góp các ý kiến thiết thực để hoàn thiện cơ chế chính sách nhằm tăng cường phát triển sản xuất và sử dụng VLXKN…
Nhấn mạnh việc cần thiết phải thúc đẩy tăng cường phát triển sản xuất gạch không nung tại Việt Nam, bà Akiko Fujii, Phó Giám đốc Quốc gia UNDP tại Việt Nam cho rằng: Trong thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc thực hiện tiến trình phát triển tăng trưởng xanh thông qua ký cam kết tham gia thực hiện mục tiêu phát triển đến năm 2030, định hướng tăng trưởng xanh, trong đó đặt trọng tâm là tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính.
Đặc biệt, Việt Nam đã có bước nỗ lực, ấn tượng trong phát triển gạch không nung với những chính sách quan trọng được đưa ra kịp thời. UNDP sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam, cụ thể là Bộ Xây dựng, Bộ KH&CN nhằm thúc đẩy tăng cường sản xuất gạch không nung theo mục tiêu đã đề ra...
Tương tự, Vụ trưởng Vụ KHCN các ngành kinh tế kỹ thuật (Bộ KH&CN), Giám đốc Dự án, ông Nguyễn Đình Hậu cũng cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng trong việc triển khai Chương trình 567 và Dự án.
Chương trình 567 có mục tiêu là phát triển sản xuất và sử dụng VLXKN thay thế gạch đất sét nung đạt tỷ lệ 20 - 25% vào năm 2015, 30 - 40% vào năm 2020; hàng năm sử dụng khoảng 15 - 20 triệu tấn phế thải công nghiệp (tro xỉ nhiệt điện, xỉ lò cao...) để sản xuất VLXKN, tiết kiệm được khoảng 1.000ha đất nông nghiệp và hàng trăm ha diện tích đất chứa phế thải; tiến tới xoá bỏ hoàn toàn các cơ sở sản xuất gạch đất sét nung bằng lò thủ công…
Sau 7 năm triển khai, Chương trình 567 đã nhận được sự hưởng ứng tích cực của các Bộ, ngành, địa phương, các nhà đầu tư và doanh nghiệp. Đến nay tổng công suất thiết kế của 3 loại sản phẩm gạch không nung chính, gồm gạch block xi măng cốt liệu, gạch bê tông khí chưng áp, gạch bê tông bọt đạt khoảng 7 tỷ viên quy chuẩn (QTC)/năm; sản xuất đạt 5,8 tỷ viên QTC/năm, chiếm khoảng 25% so với tổng sản lượng vật liệu; tiêu thụ tổng các loại khoảng trên 5,5 tỷ viên QTC/năm…
Bên cạnh những kết quả đạt được thì Chương trình 567 vẫn còn một số những hạn chế cần khắc phục, cần sự vào cuộc của tất cả các bộ, ban, ngành và các địa phương, đặc biệt là các chủ đầu tư, người sử dụng VLXKN. Hệ thống tiêu chuẩn liên quan đến sản phẩm, thiết kế, thi công, nghiệm thu các công trình sử dụng VLXKN cần được tiếp tục hoàn thiện.
Mục tiêu của Dự án là giảm mức phát thải nhà kính hàng năm bằng cách giảm dần việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch và đất màu để làm gạch thông qua việc tăng cường sản xuất, mua bán và sử dụng gạch không nung. Mức giảm phát thải nhà kính trực tiếp ước là 383 nghìn tấn CO2; mức giảm phát thải khí nhà kính gián tiếp ước đạt 13,4 triệu tấn CO2 được tích lũy trong vòng 10 năm sau khi dự án kết thúc.
Hợp phần 1 của dự án là hỗ trợ chính sách đối với việc phát triển công nghệ gạch không nung do Bộ Xây dựng thực hiện. Trên cơ sở khảo sát, điều tra và đánh giá các cơ chế, chính sách về phát triển gạch không nung do Trung ương và các địa phương ban hành, thực thi, Bộ đã dự thảo, bổ sung hoàn thiện các cơ chế, chính sách phát triển không nung trong thời gian tới.
Cũng với sự hỗ trợ, tham gia và đề xuất của Dự án, Bộ Xây dựng đã bổ sung các chính sách ưu đãi đầu tư vật liệu xây không nung (VLXKN) trong quá trình soạn thảo và trình Chính phủ ban hành Nghị định 24a/2016/NĐ-CP về quản lý vật liệu xây dựng (VLXD).
Bộ Xây dựng cũng đã rà soát, đánh giá các tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức, quy trình thi công nghiệm thu công trình sử dụng gạch không nung và đã đề xuất được chương trình khung tiêu chuẩn, quy chuẩn gạch không nung, chương trình KHCN VLXKN 2015- 2020 và góp phần soát xét, biên soạn 3 tiêu chuẩn về gạch không nung.
Ngoài ra, Dự án cũng đã xây dựng chương trình đào tạo với với 5 bộ tài liệu để triển khai tổ chức 17 khóa đào tạo trong các năm 2016 – 2017; lựa chọn và thực hiện thành công 3 dự án trình diễn sản xuất gạch bê tông bằng công nghệ rung ép tại tỉnh Thái Nguyên, Đà Nẵng, Hải Phòng. Trong năm 2017, Dự án đang tiếp tục triển khai trình diễn 8-10 dự án nhân rộng. Sản phẩm gạch không nung của các dự án trình diễn đã được sử dụng rộng rãi vào các công trình xây dựng của địa phương.
Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Phạm Khánh cho biết: Dự án Tăng cường sản xuất và sử dụng gạch không nung tại Việt Nam nhằm triển khai Chương trình phát triển VLXKN đến năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định 567/QĐ-TTg ngày 28/4/2010 (Chương trình 567). Dự án có đóng góp to lớn cho việc phát triển VLXKN.
Để kế thừa và phát huy những thành quả đạt được của Chương trình 567, Thứ trưởng mong muốn Bộ Xây dựng và Bộ KH&CN phối hợp chặt chẽ hơn nữa, tiếp tục thực hiện Dự án Tăng cường sản xuất và sử dụng gạch không nung ở Việt Nam một cách hiệu quả nhất.
Các Sở Xây dựng tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh các chính sách về sản xuất và sử dụng VLXKN; có chính sách quản lý chặt chẽ sản xuất gạch đất sét nung.
Bên cạnh đó, các địa phương cần ban hành đồng bộ, cụ thể hóa các chính sách ưu đãi sử dụng phế thải công nghiệp sản xuất VLXKN; bắt buộc sử dụng vật liệu mới vào các công trình xây dựng theo tiêu chí cụ thể; tiếp tục thực hiện lộ trình xoá bỏ lò gạch thủ công; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, trong đó có việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, tuân thủ kỹ thuật xây dựng; thực hiện Chỉ thị 10/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư 09/2012/TT-BXD của Bộ Xây dựng trên địa bàn, xử lý nghiêm những trường hợp không tuân thủ việc sử dụng VLXKN theo quy định.
Đồng thời, các địa phương cần tuyên truyền, phổ biến việc thực hiện Quyết định 567/QĐ-TTg, Chỉ thị 10/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư 09/2012/TT-BXD của Bộ Xây dựng về VLXKN...; đóng góp các ý kiến thiết thực để hoàn thiện cơ chế chính sách nhằm tăng cường phát triển sản xuất và sử dụng VLXKN…
Nhấn mạnh việc cần thiết phải thúc đẩy tăng cường phát triển sản xuất gạch không nung tại Việt Nam, bà Akiko Fujii, Phó Giám đốc Quốc gia UNDP tại Việt Nam cho rằng: Trong thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc thực hiện tiến trình phát triển tăng trưởng xanh thông qua ký cam kết tham gia thực hiện mục tiêu phát triển đến năm 2030, định hướng tăng trưởng xanh, trong đó đặt trọng tâm là tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính.
Đặc biệt, Việt Nam đã có bước nỗ lực, ấn tượng trong phát triển gạch không nung với những chính sách quan trọng được đưa ra kịp thời. UNDP sẽ tiếp tục hợp tác với Việt Nam, cụ thể là Bộ Xây dựng, Bộ KH&CN nhằm thúc đẩy tăng cường sản xuất gạch không nung theo mục tiêu đã đề ra...
Tương tự, Vụ trưởng Vụ KHCN các ngành kinh tế kỹ thuật (Bộ KH&CN), Giám đốc Dự án, ông Nguyễn Đình Hậu cũng cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng trong việc triển khai Chương trình 567 và Dự án.
Chương trình 567 có mục tiêu là phát triển sản xuất và sử dụng VLXKN thay thế gạch đất sét nung đạt tỷ lệ 20 - 25% vào năm 2015, 30 - 40% vào năm 2020; hàng năm sử dụng khoảng 15 - 20 triệu tấn phế thải công nghiệp (tro xỉ nhiệt điện, xỉ lò cao...) để sản xuất VLXKN, tiết kiệm được khoảng 1.000ha đất nông nghiệp và hàng trăm ha diện tích đất chứa phế thải; tiến tới xoá bỏ hoàn toàn các cơ sở sản xuất gạch đất sét nung bằng lò thủ công…
Sau 7 năm triển khai, Chương trình 567 đã nhận được sự hưởng ứng tích cực của các Bộ, ngành, địa phương, các nhà đầu tư và doanh nghiệp. Đến nay tổng công suất thiết kế của 3 loại sản phẩm gạch không nung chính, gồm gạch block xi măng cốt liệu, gạch bê tông khí chưng áp, gạch bê tông bọt đạt khoảng 7 tỷ viên quy chuẩn (QTC)/năm; sản xuất đạt 5,8 tỷ viên QTC/năm, chiếm khoảng 25% so với tổng sản lượng vật liệu; tiêu thụ tổng các loại khoảng trên 5,5 tỷ viên QTC/năm…
Bên cạnh những kết quả đạt được thì Chương trình 567 vẫn còn một số những hạn chế cần khắc phục, cần sự vào cuộc của tất cả các bộ, ban, ngành và các địa phương, đặc biệt là các chủ đầu tư, người sử dụng VLXKN. Hệ thống tiêu chuẩn liên quan đến sản phẩm, thiết kế, thi công, nghiệm thu các công trình sử dụng VLXKN cần được tiếp tục hoàn thiện.