“Mới tuần rồi, khi hiệp hội làm việc với đại diện WB thì họ cam kết cho vay 200 triệu đô la Mỹ và họ cho biết khoản tài trợ này có thể lên đến 400 triệu đô la Mỹ tùy theo mức độ phát triển của ngành xi măng Việt Nam”, ông Nguyễn Quang Cung, Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho biết.

Theo ông Cung, nhiều doanh nghiệp xi măng trong nước đang đầu tư công nghệ sử dụng phế thải, chủ yếu là tro xỉ từ các nhà máy nhiệt điện, để làm nguyên liệu sản xuất xi măng, Ngoài ra, các nhà máy xi măng cũng đẩy mạnh đầu tư hệ thống thu hồi nhiệt thừa từ lò nung để phát điện. Biện pháp này có thể giúp tiết kiệm khoảng 30% điện năng cho các nhà máy xi măng. Hiện khu vực phía Nam đã có nhà máy xi măng Holcim và Hà Tiên 2 đầu tư hệ thống thu hồi nhiệt để phát điện, phía Bắc có nhà máy xi măng Chinfon và Công Thanh đã làm, ông Cung cho hay.

Nhà máy xi măng Holcim tại Hòn Chông, Kiên Giang từ năm 2012 đã vận hành nhà máy phát điện tận dụng nguồn nhiệt từ hệ thống lò nung xi măng. Nhà máy có công suất 6,3 MW với vốn đầu tư khoảng 18 triệu đô la Mỹ, cung cấp sản lượng điện khoảng 44 triệu kWh/năm, đủ cho nhà máy xi măng Hòn Chông vận hành 88 ngày, hoặc đủ cho 18.300 hộ gia đình sử dụng trong một năm. Theo ông Huỳnh Kim Tước, Giám đốc Trung tâm Tiết kiệm năng lượng TPHCM, hiện tại tiềm năng tận dụng nguồn nhiệt từ các nhà máy xi măng để phát điện là rất lớn, lên đến 20% sản lượng điện tiêu thụ của ngành xi măng.

Hiện trên cả nước có khoảng 80 nhà máy xi măng lớn nhỏ, nếu tận dụng tối đa nguồn nhiệt lò nung thì sẽ tạo ra công suất điện lên đến khoảng 200 MW, tương đương một nhà máy điện cỡ lớn. Đây là công suất đáng kể đối với một ngành tiêu tốn nhiều năng lượng như xi măng. Tuy nhiên đến nay, cả nước chỉ có một số nhà máy xi măng như Hà Tiên, Công Thanh, Holcim, Chinfon tận dụng được nguồn nhiệt từ lò nung để phát điện.

Xuất khẩu xi măng đã có lãi

Theo Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt Nam Nguyễn Quang Cung, trong tổng lượng xi măng tiêu thụ cả nước năm 2014 khoảng 70 triệu tấn thì lượng xi măng xuất khẩu đạt khoảng 19,5 triệu tấn, tăng hơn 30% so với năm 2013, đạt tổng giá trị xuất khẩu gần 900 triệu đô la Mỹ.

Giá xuất khẩu xi măng hiện dao động trong khoảng 38 – 40 đô la Mỹ/tấn và giá xuất khẩu clinker từ 55 – 60 đô la Mỹ/tấn đi các thị trường chủ yếu như Bangladesh, Myanmar, Indonesia ...Theo ông Cung, giá xuất khẩu này cao hơn giá bán nội địa từ 5-10% và hầu hết doanh nghiệp đều cho biết là giá xuất này đã có lãi.

Còn theo ông Lê Văn Tới, Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng, nhờ vào kinh nghiệm khai thác thị trường, đàm phán, tổ chức các khâu sản xuất và kết hợp với nhau nên hầu hết doanh nghiệp xuất khẩu xi măng đạt giá cao hơn các năm trước. Ngoài giá, nếu các năm trước tỉ lệ xi măng xuất khẩu chiếm khoảng 20% và còn lại là clinker thì năm nay tỉ lệ xi măng xuất khẩu tăng lên 25%.

Còn nhớ trước đây, vào thời điểm khoảng giữa năm 2013, qua báo cáo tài chính quí 1-2013 cho thấy nhiều doanh nghiệp xi măng lợi nhuận giảm sút, có công ty bị lỗ. Thời điểm đó, thị trường bất động sản chưa hoàn toàn “tan băng”, giá nguyên liệu đầu vào tăng cao nên nhiều doanh nghiệp vật liệu xây dựng lao đao theo. Tình trạng cung vượt cầu, tiêu thụ trong nước khó khăn khiến nhiều doanh nghiệp xi măng phải tìm đường xuất khẩu.

Hiệp hội Xi măng Việt Nam dự báo sang năm 2015 ngành xi măng vẫn tiếp tục duy trì lượng xuất khẩu xi măng xấp xỉ 20 triệu tấn, tức tương đương mức xuất khẩu năm 2014 này.