Theo ông Tạ Tuấn Anh – Phó Trưởng ban Kỹ thuật – Sản xuất EVN cho biết: Hiện nay, EVN đang sở hữu 12 nhà máy nhiệt điện (NMNĐ) than với tổng công suất đặt 12.678MW. Trung bình hàng năm, các NMNĐ tiêu thụ khoảng 35 - 40 triệu tấn than, tương ứng khoảng 7-10 triệu tấn tro xỉ phát sinh.

Trong năm 2021, tổng khối lượng tro, xỉ phát sinh là 7,34 triệu tấn, tổng khối lượng tiêu thụ là 6,89 triệu tấn, đạt 94% khối lượng phát sinh. Tỷ lệ tro xỉ tiêu thụ trong năm 2021 tăng cao nhất kể từ năm 2015.

Trong những năm vừa qua, tỉ lệ tiêu thụ tro xỉ tại các khu vực tăng dần theo từng năm, đặc biệt là các tỉnh khu vực phía Bắc từ Thanh Hóa trở ra. Đối với các tỉnh khu vực phía Nam từ Nghệ An trở vào Trà Vinh, khối lượng tiêu thụ có tăng nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của EVN.

Phó Tổng giám đốc EVN Nguyễn Tài Anh cho biết: “Để có được kết quả trên, trong thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ đặc biệt quan tâm đến tro xỉ của nhiệt điện, trong đó Thủ tướng đã có nhiều công văn, quyết định về việc đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro xỉ, thạch cao của các NMNĐ. Ngoài ra cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của các Bộ ngành, sự hỗ trợ của các địa phương có NMNĐ than và sự hợp tác của các đối tác, các NMNĐ than của EVN đã đạt được những bước tiến dài trong tiêu thụ tro xỉ. Từ tỷ lệ tiêu thụ 33% trong năm 2015, tăng lên 94% trong năm 2021”.

Cùng với đó, EVN đã rất chủ động trong việc triển khai đồng bộ các giải pháp. Hiện nay, tất cả các NMNĐ của EVN đều đã có giấy chứng nhận chất lượng tro xỉ đạt tiêu chuẩn Việt Nam, để sử dụng làm vật liệu xây dựng, vật liệu không nung, phụ gia, vật liệu san lấp, vật liệu làm nền đường, đáp ứng các quy định về môi trường và được coi là “chất thải rắn công nghiệp thông thường” và được quản lý như hàng hóa theo quy định của Nghị định 08/2022/NĐ-CP ngày 10/1/2022, và Thông tư 02/2022/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

EVN đã ban hành mẫu đề án xử lý, tiêu thụ tro xỉ, thạch và mẫu hồ sơ mời xử lý tro xỉ. Các đơn vị đã tổ chức lựa chọn, kí hợp đồng tiêu thụ tro xỉ, thạch cao ngắn/dài hạn với các đối tác tiếp nhận và tiêu thụ tro xỉ.

EVN cũng đã chủ động tìm kiếm các thị trường tiêu thụ tro xỉ mới, đặc biệt cho các nhà máy điện khu vực Vĩnh Tân, như vận chuyển bằng đường biển đến các thị trường khu vực miền Bắc và miền Nam, giải pháp sử dụng tro xỉ làm cốt nền đường giao thông, sử dụng tro xỉ làm vật liệu san lấp trong khu vực.

Theo quy định tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP và Thông tư 02/2022/TT-BTNMT ban hành và có hiệu lực từ 10/01/2022, tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than không phải là chất thải nguy hại, mà đã khẳng định thuộc danh mục chất thải rắn công nghiệp thông thường. Khi tro xỉ từ các nhà máy nhiệt điện than này được hợp chuẩn, hợp quy, thì trở thành hàng hóa bình thường và quản lý như hàng hóa.

“Thị trường tiêu thụ tro xỉ sẽ ngày càng phát triển. Bên cạnh các thị trường truyền thống như sử dụng làm vật liệu xây dựng, phụ gia, vật liệu không nung, các thị trường mới như vật liệu san lấp ngày càng tăng cùng với sự phát triển kinh tế của các địa phương, yêu cầu lên tới hàng chục triệu mét khối vật liệu san lấp cho các công trình giao thông trong thời gian tới. Ngoài ra, thị trường xuất khẩu tro xỉ ra nước ngoài cũng đang được thử nghiệm triển khai. Mục tiêu tiêu thụ 100% lượng tro xỉ phát sinh là hoàn toàn có thể thực hiện được trong thời gian tới đây”. – ông Nguyễn Tài Anh nói.

Để đạt được mục tiêu tiêu thụ hết toàn bộ lượng tro xỉ phát sinh trong các NMNĐ trực thuộc trong năm 2023, EVN kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xét, phê duyệt các cơ chế ưu đãi, đặc thù trong công tác sử dụng tro xỉ, giúp đẩy mạnh hơn nữa tỉ lệ tiêu thụ tro xỉ tại các NMNĐ than trong cả nước.

Về lâu dài, EVN kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan quản lý nhà nước liên quan ban hành cơ chế đối với các chủ đầu tư dự án giao thông, công trình xây dựng để tiếp nhận và sử dụng tro xỉ nhiệt điện làm vật liệu san lấp, nền đường cao tốc như một số nước tiên tiến trên thế giới đã và đang áp dụng.

EVN cũng kiến nghị Bộ Giao thông vận tải, Bộ Xây dựng sớm ban hành hướng dẫn về định mức, đơn giá, thi công, nghiệm thu tại các dự án sử dụng tro xỉ nhiệt điện trong các công trình giao thông, xây dựng. Xem xét, có ý kiến đề xuất với các bộ, ban, ngành và đặc biệt là UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hỗ trợ, triển khai thực hiện giải pháp sử dụng tro xỉ trong các công trình xây dựng, giao thông. Hoàn thiện các quy chuẩn Việt Nam liên quan đến sử dụng tro xỉ làm vật liệu san lấp và làm nền đường ô tô.

UBND tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận quan tâm, hỗ trợ, hướng dẫn, chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tạo điều kiện tối đa để các đơn vị của EVN đẩy mạnh được công tác tiêu thụ tro xỉ phát sinh, tro xỉ đang lưu tại bãi xỉ dùng chung, đặc biệt là các giải pháp liên quan đến sử dụng tro xỉ vào các công trình giao thông, xây dựng, san lấp trên địa bàn tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận.

Đối với các nhà thầu tiêu thụ tro xỉ, EVN cam kết sẽ thực hiện đúng theo các định hướng và tiêu chí lựa chọn đối tác xử lý, tiêu thụ tro xỉ trong dài hạn. Các NMNĐ của EVN sẽ tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các nhà thầu trong phạm vi của nhà máy để có thể tiếp nhận, vận chuyển, tiêu thụ tro xỉ. Điển hình như NMNĐ Vĩnh Tân 2, Bình Thuận đã nâng cấp cảng dầu để tiếp nhận tàu vận chuyển tro xỉ đường biển. Hiện nay, NMNĐ Vĩnh Tân 4, Bình Thuận cũng đang nghiên cứu, bổ sung quy hoạch cảng biển để có thể xuất tro xỉ bằng đường biển. Đề nghị các nhà thầu thực hiện đúng khối lượng tro xỉ đã cam kết tiêu thụ theo các hợp đồng đã ký.

Tại hội nghị, đại diện các Bộ Xây dựng, Bộ GTVT, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Công thương, chuyên gia vật liệu xây dựng đánh giá cao việc xử lý tro xỉ của EVN trong thời gian qua và đánh giá thị trường tro xỉ còn nhiều tiềm năng để làm vật liệu xây dựng, vật liệu khung nung, san lấp, bê tông ... Đại diện các bộ ngành đồng thuận các kiến nghị của EVN và các NMNĐ than nói chung.