Tỉnh Trà Vinh hiện có 9.784 doanh nghiệp (DN) sản xuất công nghiệp, Trong đó có hơn 95% là số DN siêu nhỏ, DN nhỏ và vừa. Trình độ, thiết bị, công nghệ còn ở mức thấp. Đây là vấn đề khó khăn nhất đối với các cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh. Bởi lẽ, thiết bị cũ kỹ chính là nguyên nhân dẫn đến tiêu hao nhiều năng lượng, phát thải ra môi trường vượt mức cho phép, làm tăng giá thành, giảm tính cạnh tranh của sản phẩm và ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh lâu dài của DN.
Chiến lược sản xuất sạch hơn (SXSH) trong công nghiệp đến năm 2020, chính là lời giải cho bài toán khó của các DN sản xuất công nghiệp cả nước nói chung và của tỉnh Trà Vinh nói riêng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1419/QĐ-TTg ngày 07/9/2009. Với mục tiêu phổ biến và áp dụng rộng rãi đối với các cơ sở sản xuất công nghiệp, nhằm gia tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh, đồng thời giảm thiểu chất thải từ các cơ sở sản xuất ra môi trường, ảnh hưởng đến sức khoẻ con người. Từ nhu cầu thực tế, đầu năm 2010, tỉnh Trà Vinh đã tập trung triển khai thực hiện Chương trình SXSH thông qua việc tranh thủ nguồn vốn hỗ trợ của Hợp phần SXSH trong công nghiệp (Bộ Công Thương), Sở Công Thương đã chỉ đạo Trung tâm Khuyến công và Tư vấn Phát triển công nghiệp (KC-TVPTCN) tổ chức đào tạo, tập huấn, nâng cao nhận thức về SXSH; tổ chức các hội nghị, hội thảo, in ấn tờ rơi, sổ tay tuyên truyền. Đồng thời, cũng đã thực hiện hoạt động đánh giá nhanh về SXSH cho một số DN trên địa bàn. Kết quả bước đầu, đã giúp cho DN giảm được chi phí sản xuất kiểm soát được các chất thải ra môi trường....
Tuy nhiên, kết quả đạt được còn khỉềm tốn, số lượng DN tham gia chương trình còn quá ít so với tổng số DN ở tỉnh, sự lan tỏa của chương trình chưa cao. Nhận thức được tầm quan trọng của việc khuyến khích các DN, nhanh chóng áp dụng chương trình SXSH trong công nghiệp, để sử dụng hiệu quả các yếu tố đầu vào và kiểm soát tốt các yếu tố đầu ra, Sở Công Thương đã trình UBND tỉnh phê duyệt Đề án "Hỗ trợ áp dụng chương trình SXSH năm 2013 trên địa bàn tỉnh Trà Vinh" và được chấp thuận tại Công văn số 2105/UBND- KTTH ngày 17/6/2013. Tổng kinh phí thực hiện là 393.493.000 đồng. Trong đó, kinh phí khuyến công địa phương 249.596.500 đồng, đối ứng từ các doanh nghiệp là 143.896.500 đồng.
Đến nay, Đề án này khi triển khai thực hiện đã đạt được 03 kết quả nổi bật:
Một là: Đào tạo được 57 cán bộ nguồn làm công tác tư vấn và thực hiện SXSH cho tỉnh Trà Vinh trong những năm tới. Sở Công Thương đã chỉ đạo Trung tâm Khuyến công phối hợp với Trung tâm Tư vấn và dịch vụ Tài nguyên và Môi trường thuộc Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường - thành phố Hồ Chí Minh tổ chức khoá tập huấn đào tạo cán bộ "Tư vấn và thực hiện SXSH trên địa bàn tỉnh Trà Vinh". Khoá học được tổ chức trong 16 ngày với 2 đợt học. Xen kẽ giữa các buổi học lý thuyết như một số kiến thức cơ bản về SXSH, năng lượng, nhiệt năng, lò hơi... và đi thực hành tại 06 doanh nghiệp ở tỉnh để đo đạc hiện trạng sử dụng điện năng, nhiệt năng, đánh giá hiện trạng môi trường, nhận dạng SXSH chi phí thấp ... về lâu dài đội ngũ này có thể hỗ trợ giúp cho DN thực hiện đánh giá nhanh về SXSH, mà không phải tốn nhiều chi phí để thuê chuyên gia từ các Viện, Trường... Từ đó góp phần giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp.
Hai là: Hỗ trợ cho 06 DN thực hiện đánh giá nhanh về SXSH. Các chuyên gia của Trung tâm Tư vấn và dịch vụ Tài nguyên và Môi trường thuộc Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh đã trực tiếp khảo sát thực tế và thực hiện đánh giá nhanh về SXSH tại 06 DN trên địa bàn tỉnh (cũng chính là 06 đơn vị học viên đi thực tế). Qua đánh giá SXSH, các DN đã nhận ra được các cơ hội tiết kiệm từ 15 - 20% về nguyên liệu, điện năng, nước sản xuất, ... DN đã được chuyên gia cung cấp các nhóm giải pháp hoàn toàn có thể áp dụng, đồng thời khuyến khích DN lập kế hoạch áp dụng theo các giải pháp ưu tiên.
Ba là: Tuyên truyền nâng cao nhận thức. Với việc thiết kế, in ấn 2.800 tờ rơi tuyên truyền về SXSH, được phân phối đến tận các cơ sở, DN sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh, đã góp phần mở rộng góc nhìn về SXSH được sâu hơn, rộng hơn để giúp DN nhanh chóng áp dụng thực hiện, nhằm mang lại lợi ích lâu dài cho cả DN và Nhà Nước.
Hy vọng rằng, với những kết quả đạt được trong năm 2013, chương trình SXSH sẽ được nhân rộng trong năm 2014 và những năm tiếp theo. Nhằm mang lại lợi ích trực tiếp cho các DN, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường, cải thiện sức khỏe cộng đồng dân cư, nâng cao vị thế địa phương về môi trường xanh, sạch, đẹp của tỉnh Trà Vinh trong những năm sau./.
Nguyễn Thị Bích Vân (PGĐ. Trung tâm KC-TV PTCN Trà Vinh)