Ông Lê Văn Lực, Phó Cục trưởng Cục điện lực và Năng lượng tái tạo cho biết, năm 2017, tổng điện sản xuất và mua đạt 192,45 tỷ USD, tăng 8,6% so với năm 2016, điện thương phẩm đạt 174,05 tỷ kWh, tăng 8,92% so với năm 2016. Trong giai đoạn 2011-2015, tổng công suất đặt nguồn điện toàn quốc tăng bình quân 12,8%/năm, cao hơn mức tăng trưởng phụ tải cực đại cùng giai đoạn là 9,6%/năm, trong đó công suất đặt nguồn điện năm 2015 đạt 39.350 MW, đứng thứ 2 trong các nước Asean.

Theo ông Lực, những thách thức mà Việt Nam có thể sẽ đối mặt trong đảm bảo an ninh năng lượng liên quan đến hạn chế về nguồn cung năng lượng sơ cấp trong nước dẫn đến phụ thuộc vào nhiên liệu nhập khẩu và tốc độ tăng cao nhu cầu năng lượng gây sức ép lên hạ tầng cơ sở. Bên cạnh đó là thách thức về tác động môi trường của hoạt động cung cấp năng lượng sẽ ngày càng gia tăng do nhu cầu năng lượng trong nước tăng nhanh.

Phó Cục trưởng Lê Văn Lực đưa ra những mục tiêu tổng quát trong phát triển năng lượng Việt Nam trong thời gian tới, trong đó cần tập trung huy động mọi nguồn lực cho phát triển năng lượng, đảm bảo cung cấp đầy đủ năng lượng với chất lượng ngày càng cao với mức giá hợp lý cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; sử dụng đa dạng và hợp lý các nguồn năng lượng sơ cấp trong và ngoài nước. 

Đồng thời, đẩy mạnh các hoạt động sử dụng năng lượng và khuyến khích phát triển các nguồn năng lượng tái tạo bảo đảm an ninh năng lượng, giảm phụ thuộc vào năng lượng nhập khẩu; từng bước xây dựng các thị trường năng lượng cạnh tranh nhằm tăng hiệu quả hoạt động và khuyến khích đầu tư phát triển năng lượng sạch.

Cùng với 3 thách thức cơ bản đó, ông Nguyễn Quân - Nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học công nghệ cho rằng việc đảm bảo điện nói riêng, đảm bảo an ninh năng lượng nói chung thực sự rất khó khăn, nhất là khi đất nước đã quyết định dừng xây dựng các dự án điện hạt nhân nhưng các nguồn điện thay thế cho điện hạt nhân chủ yếu là năng lượng tái tạo đang còn rất nhiều bất cập chưa được giải quyết: cho đến thời điểm này vẫn chưa đạt được các mục tiêu của quy hoạch điện 7, chưa kể phải bù đắp thêm những thiếu hụt của nguồn điện hạt nhân… nguồn năng lượng tái tạo cũng đang còn nhiều khó khăn cho dù khoa học công nghệ đang ngày càng hiện đại...

Cũng theo ông Quân, khoa học công nghệ có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội, nhất là trong Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Tuy nhiên trong các Quyết định, mảng khoa học công nghệ chưa thực sự nổi bật. Các giải pháp còn chung chung. Trong 10 năm qua, số lượng đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước về năng lượng tái tạo rất ít, dẫn tới phụ thuộc nhiều vào công nghệ, nguồn năng lượng nước ngoài.

"Để năng lượng phát triển bền vững phải tập trung vào phát triển khoa học công nghệ” - ông Quân nhấn mạnh.

Phó Tổng Giám đốc Ngô Sơn Hải đề xuất 2 giải pháp chính. Thứ nhất, kiểm soát nhu cầu phụ tải, trong đó tăng cường biện pháp sử dụng điện an toàn, tiết kiệm, hiệu quả, thực hiện bán điện theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất công nghiệp trong việc áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật. Khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời, đặc biệt mặt trời áp mái.

Thứ hai, đảm bảo nguồn cung. Ông Hải cho rằng cần đảm bảo tiến độ đưa vào vận hành các công trình nguồn điện. Đảm bảo cung cấp đủ khí cho phát điện. Có cơ chế về khung giá mua điện từ Lào để đẩy nhanh việc đàm phám với phía Lào nhằm thu gom các nguồn điện tại Nam Lào và các đường dây đấu nối để nhập khẩu về Việt Nam qua các đường dây 220kV hiện hữu. Tăng cường nhập khẩu điện từ Trung Quốc theo phương án cách ly lưới điện. Phê duyệt điều chỉnh,bổ sung quy hoạch và tập trung đầu tư công trình lưới điện 220-110kV.

Đây là phát biểu kết luận của Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng tại Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2018. Sau khi khẳng định tầm quan trọng của việc đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững, Thứ trưởng Vượng đã chỉ ra ba thách thức lớn mà ngành năng lượng đang gặp phải: