Vậy nên, câu trả lời đơn giản chỉ là tiền! Mô hình tái chế của Na-Uy là một dạng chương trình “cho mượn”, trong đó mỗi khi mua một chai nước, người tiêu dùng sẽ phải trả một khoản phí tương đương 13 – 30 cent Mỹ (khoảng 3000 – 7000 đồng).
Khoản phí này sẽ được hoàn trả theo nhiều cách. Người tiêu dùng nhận được tiền khi trả lại chai nhựa tại những chiếc máy tự động đặt quanh thành phố. Chỉ cần scan mã vạch trên chai, tiền sẽ chuyển vào tài khoản. Ngoài ra, các cửa hàng tiện lợi cũng có chương trình tặng tiền hoặc điểm thưởng khi khách hàng trả lại chai nhựa đã dùng.
Bản thân các cửa hàng cũng nhận được một khoản phí nhỏ trên mỗi chai nhựa được tái chế. Bởi vậy, mô hình này lan rộng rất nhanh.
“Nói một cách dễ hiểu thì khách hàng cần nhận ra họ mua nước, nhưng chỉ đang mượn cái chai thôi,” – Kjell Olav Maldum, CEO của Infinitum chia sẻ.
Một số chai nhựa đã được tái chế tới 50 lần
Đúng như cái tên Infinitum mô tả, các nhân viên tại đây mong muốn tạo ra vòng lặp vô tận trong việc tái sử dụng chai nhựa.
“Chúng tôi là hệ thống có hiệu suất cao nhất thế giới,” ông Sten Nerland, giám đốc logistics và vận hành cho biết. “Là một công ty môi trường, có lẽ bạn sẽ cho rằng chúng tôi nên tránh dùng đồ nhựa, nhưng nếu bạn dùng có hiệu quả và tái chế, thì nhựa là một trong những sản phẩm tuyệt vời nhất: nhẹ, mềm dẻo và rẻ.”
Na Uy hiện là quốc gia đi đầu thế giới trong phong trào tái chế chất thải nhựa
Nhà kho chính của Infinitum là nơi luôn phát ra những tiếng ồn lớn. Tại đây các máy móc đập, vặn, xoắn và nghiền 24 giờ/ngày, xử lý khoảng 1500-1600 container vật liệu mỗi ngày. Các xe chuyển hàng di chuyển liên tục, mang theo các khối nhựa lớn. Chúng được sắp xếp thành các mảng xanh lá, xanh dương và trắng khá dễ nhìn.
Hệ thống của Na Uy rất đơn giản, dựa vào 2 yếu tố chính sau đây:
Thứ nhất, các công ty tái chế càng tái chế được nhiều thì càng ít phải đóng thuế. Nếu trên toàn quốc họ đạt được tổng tỷ lệ tái chế hơn 95%, họ sẽ được miễn thuế – và điều này đã xảy ra từ năm 2011.
Thứ hai, người mua hàng phải trả một khoản “đặt cọc” cho mỗi chai nhựa họ mua – khoảng 10-25 xu. Điều này khuyến khích người dân thay đổi tư duy: họ có thể tiêu thụ sản phẩm bên trong nhưng cái chai là đồ cho mượn và phải trả lại.
Ngoài ra, khắp Na Uy còn có hàng trăm nghìn “máy bán hàng ngược” có thể tiếp nhận các chai nhựa mà người dân mang tới trả.
Giờ thì chúng ta có thể hiểu vì sao Na Uy đạt tới con số 97% ấn tượng, so với Anh là 43% và Mỹ là 28%.
Với mô hình cực kỳ hiệu quả này, Infinitum đã nhận được lời mời từ đại diện của nhiều quốc gia – bao gồm Scotland, Ấn Độ, Trung Quốc, Úc… và các đất nước phát triển khác. Riêng trong châu Âu, chỉ có Đức và Lithuana là những quốc gia có thể “đọ” được tỷ lệ tái chế rác nhựa với Na-Uy, và họ cũng sử dụng một hệ thống tương tự.
Nói đi cũng phải nói lại, hệ thống của Na-Uy cũng chưa hẳn là hoàn hảo. Theo báo cáo của Infinitum, có khoảng 150.000 chai nhựa không được trả lại mỗi năm. Con số này đủ để tiết kiệm được số năng lượng dành cho 5.600 hộ dân trong suốt một năm.
Báo: Môi trường
