Đánh giá nhanh Sản xuất sạch hơn tại Công ty TNHH Chè Hoài Trung
Thứ ba, 13/10/2015
Công ty TNHH chè Hoài Trung nằm trên địa phận huyện Thanh Ba, Phú Thọ với công suất sản xuất 20 tấn chè búp tươi/ngày. Sau hơn 10 năm hoạt động, chè Hoài Trung đóng góp không nhỏ vào việc giải quyết đầu ra cho người trồng chè có nơi tiêu thụ ổn định và giá bán hợp lý. Tham gia chương trình SXSH từ năm 2014, công ty mong muốn nâng cao được trình độ, tay nghề người công nhân, cải thiện nhận thức của họ và mong muốn xây dựng được hệ thống quản lý chặt chẽ nhằm giảm tỷ suất tiêu hao nguyên nhiên liệu.
Công ty TNHH chè Hoài Trung nằm trên địa phận huyện Thanh Ba, Phú Thọ với công suất sản xuất 20 tấn chè búp tươi/ngày. Sau hơn 10 năm hoạt động, chè Hoài Trung đóng góp không nhỏ vào việc giải quyết đầu ra cho người trồng chè có nơi tiêu thụ ổn định và giá bán hợp lý. Tham gia chương trình SXSH từ năm 2014, công ty mong muốn nâng cao được trình độ, tay nghề người công nhân, cải thiện nhận thức của họ và mong muốn xây dựng được hệ thống quản lý chặt chẽ nhằm giảm tỷ suất tiêu hao nguyên nhiên liệu.
Nằm trong khuôn khổ chương trình hỗ trợ kỹ thuật áp dụng SXSH của Bộ Công Thương về việc giao kế hoạch năm 2014 thực hiện Chiến lược sản xuất sạch hơn trong công nghiệp đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, Công ty TNHH chè Hoài Trung phối hợp với trung tâm Khuyến công – Tư vấn và Tiết kiệm năng lượng Phú Thọ thực hiện báo cáo đánh giá nhanh SXSH tại công ty. Được thiết kế với công suất 25 tấn chè búp tươi/ngày. Quy trình sản xuất của Công ty được chia làm hai công đoạn chính: Bán thành phẩm và hoàn thành phẩm.
Sơ đồ quy trình công nghệ chè bán thành phẩm
Sơ đồ công nghệ Quy trình Hoàn thành phẩm
Qua quá trình sản xuất chè bán thành phẩm và hoàn thành phẩm, có thể thấy chất thải phát sinh gồm xỉ than, bụi vụn chè và khí thải. Khí thải đốt than theo tính toán lượng thải mỗi năm khoảng 945,5 tấn CO2. Xỉ than ước tính mỗi năm thải ra hơn 810 tấn. So sánh định mức tiêu thụ than đối với doanh nghiệp cùng ngành cho thấy Chè Hoài Trung có định mức tiêu thụ khá cao 1,005 tấn/tấn sản phẩm, định mức này vượt so với công ty chè Khánh Hòa (với công nghệ chế biến chè tương tự) gần 300kg. Nguyên nhân lượng than tiêu thụ lớn là do tổn hao than do bị rửa trôi, làm giảm chất lượng than. Tổn hao này theo tính toán là 2,87%/tấn sản phẩm, tương đương với 32,8 kg. Ngoài ra, tổn hao là do nhiều thiết bị không được bảo ôn tốt, như kênh dẫn khí nóng, vỏ lò, kỹ thuật đốt lò. Tổn hao này chiếm khoảng 4,7% tổng tiêu thụ than, tương đương 53,7 kg/tấn sản phẩm. Chè nguyên liệu có độ ẩm quá lớn (chiếm >44%) do vậy phải cung cấp một lượng nhiệt lớn để làm bay hơi lượng nước này.
Đánh giá hiện trạng môi trường không khí tại khu vực sản xuất cho thấy, lượng bụi toàn phần tại các vị trí máy sàng vòi, quạt phân cấp và máy hút râu lần lượt là 59 mg/m3, 38 mg/m3, 86 mg/m3, vượt quá tiêu chuẩn cho phép (<=6 mg/m3).
Để giảm lượng than tiêu thụ, lượng bụi và khí thải phát sinh và hạn chế thất thoát nguyên liệu tại các khâu héo chè, vò chè. Một số giải pháp SXSH được đề xuất áp dụng tại Công ty như sau:
Trong số 16 giải pháp SXSH được đề xuất, Công ty TNHH chè Hoài Trung lựa chọn triển khai 9 giải pháp, chủ yếu là các giải pháp đơn giản, dễ thực hiện và có chi phí thấp như: Nâng cao ý thức công nhân, điều chỉnh hệ thống cấp gió cho các máng héo, quy định mức đổ đầy cho các máng chè nhằm giảm lượng nguyên liệu thất thoát tại khâu sơ chế do dập nát, cháy và rơi vãi. Để giảm tiêu thụ than, công ty tiến hành bảo ôn lại lò đốt cấp nhiệt; điều chỉnh lại hệ thống gió cấp, thay thế các quạt không đủ công suất, sử dụng than có kích thước đồng đều khi đốt và lựa chọn thu mua than nguyên liệu không quá ẩm. Sau hơn một tháng triển khai hoạt động SXSH, Công ty đã xây dựng được hệ thống các chỉ số giám sát nguyên nhiên vật liệu và công nhân đã có hướng dẫn trình tự thao tác tại các vị trí làm việc.
Trong tương lai, để đạt được những kết quả cao hơn nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất cũng như đảm bảo môi trường làm việc được cải thiện. Công ty TNHH Hoài Trung cần tiếp tục thực hiện các giải pháp đơn giản, tốn ít chi phí. Nhanh chóng nghiên cứu khả thi và đưa vào thực hiện các giải pháp đầu tư lớn nhằm tận dụng triệt để những cơ hội SXSH đã được đề xuất. Tiếp tục giám sát theo bộ chỉ số đã đề xuất để qua đó xác định cụ thể giá trị định mức cần duy trì và cải tiến sau này.
Sơ đồ quy trình công nghệ chè bán thành phẩm
 |
Sơ đồ công nghệ Quy trình Hoàn thành phẩm
 |
Qua quá trình sản xuất chè bán thành phẩm và hoàn thành phẩm, có thể thấy chất thải phát sinh gồm xỉ than, bụi vụn chè và khí thải. Khí thải đốt than theo tính toán lượng thải mỗi năm khoảng 945,5 tấn CO2. Xỉ than ước tính mỗi năm thải ra hơn 810 tấn. So sánh định mức tiêu thụ than đối với doanh nghiệp cùng ngành cho thấy Chè Hoài Trung có định mức tiêu thụ khá cao 1,005 tấn/tấn sản phẩm, định mức này vượt so với công ty chè Khánh Hòa (với công nghệ chế biến chè tương tự) gần 300kg. Nguyên nhân lượng than tiêu thụ lớn là do tổn hao than do bị rửa trôi, làm giảm chất lượng than. Tổn hao này theo tính toán là 2,87%/tấn sản phẩm, tương đương với 32,8 kg. Ngoài ra, tổn hao là do nhiều thiết bị không được bảo ôn tốt, như kênh dẫn khí nóng, vỏ lò, kỹ thuật đốt lò. Tổn hao này chiếm khoảng 4,7% tổng tiêu thụ than, tương đương 53,7 kg/tấn sản phẩm. Chè nguyên liệu có độ ẩm quá lớn (chiếm >44%) do vậy phải cung cấp một lượng nhiệt lớn để làm bay hơi lượng nước này.
Đánh giá hiện trạng môi trường không khí tại khu vực sản xuất cho thấy, lượng bụi toàn phần tại các vị trí máy sàng vòi, quạt phân cấp và máy hút râu lần lượt là 59 mg/m3, 38 mg/m3, 86 mg/m3, vượt quá tiêu chuẩn cho phép (<=6 mg/m3).
Để giảm lượng than tiêu thụ, lượng bụi và khí thải phát sinh và hạn chế thất thoát nguyên liệu tại các khâu héo chè, vò chè. Một số giải pháp SXSH được đề xuất áp dụng tại Công ty như sau:
| Hiện tượng | Nguyên nhân | Giải pháp đề xuất |
| Tổn hao nguyên liệu tại khâu sơ chế | Chè rơi vãi nhiều khi thu mua và khi sơ chế | - Nâng cao ý thức công nhân, thu hồi triệt để |
| Chè cháy nhiều | - Điều chỉnh hệ thống cấp gió cho các máng héo - Quy định mức đổ đầy các máng chè - Đào tạo nâng cao tay nghề công nhân trong công đoạn héo chè | |
| Tổn hao nguyên liệu tại khâu hoàn thành phẩm | Công suất hệ thống hút bụi không đủ | Thay thế quạt mới đủ công suất |
| Đường di chuyển của dòng nguyên liệu chưa hợp lý | Sắp xếp lại các máy trong xưởng HTP cho hợp lý Xây dựng hướng dẫn thao tác cho công nhân | |
| Chè lẫn nhiều đất phải loại bỏ | Cải tạo lại nền xưởng | |
| Tổn hao nguyên liệu do cẫng chè, đất chè | Nguyên liệu chất lượng thấp, nhiều cẫng | Tổ chức lại khâu thu mua, phân loại chè ngay từ đầu |
| Tổn thất than | Tham giảm chất lượng do để ngoài trời | Xây dựng mái che cho khu chứa than |
| Thất thoát nhiệt do kênh dẫn nhiệt và lò bảo ôn kém | Bảo ôn lại kênh dẫn nhiệt và lò đốt cấp nhiết | |
| Than chưa cháy hết | Điều chỉnh lại hệ thống gió cấp, thay thế các quạt không đủ công suất Sử dụng than có kích thước đồng đều khi đốt | |
| Công nghệ lò một vỏ hiệu quả đốt than thấp | Thay thế lò mới công nghệ bảo ôn hai lớp, lò có hệ thống tận dụng nhiệt sấy từ khói thải | |
| Nguyên liệu thu mua ban đầu có độ ẩm cao | Không thu mua nguyên liệu quá ẩm Phơi gió nguyên liệu trước khi đưa vào sấy |
Trong số 16 giải pháp SXSH được đề xuất, Công ty TNHH chè Hoài Trung lựa chọn triển khai 9 giải pháp, chủ yếu là các giải pháp đơn giản, dễ thực hiện và có chi phí thấp như: Nâng cao ý thức công nhân, điều chỉnh hệ thống cấp gió cho các máng héo, quy định mức đổ đầy cho các máng chè nhằm giảm lượng nguyên liệu thất thoát tại khâu sơ chế do dập nát, cháy và rơi vãi. Để giảm tiêu thụ than, công ty tiến hành bảo ôn lại lò đốt cấp nhiệt; điều chỉnh lại hệ thống gió cấp, thay thế các quạt không đủ công suất, sử dụng than có kích thước đồng đều khi đốt và lựa chọn thu mua than nguyên liệu không quá ẩm. Sau hơn một tháng triển khai hoạt động SXSH, Công ty đã xây dựng được hệ thống các chỉ số giám sát nguyên nhiên vật liệu và công nhân đã có hướng dẫn trình tự thao tác tại các vị trí làm việc.
Trong tương lai, để đạt được những kết quả cao hơn nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất cũng như đảm bảo môi trường làm việc được cải thiện. Công ty TNHH Hoài Trung cần tiếp tục thực hiện các giải pháp đơn giản, tốn ít chi phí. Nhanh chóng nghiên cứu khả thi và đưa vào thực hiện các giải pháp đầu tư lớn nhằm tận dụng triệt để những cơ hội SXSH đã được đề xuất. Tiếp tục giám sát theo bộ chỉ số đã đề xuất để qua đó xác định cụ thể giá trị định mức cần duy trì và cải tiến sau này.
Trần Trang