[In trang]
Cao Bằng: Tiềm năng sản xuất sạch hơn tại Xưởng bia Vi Ba
Thứ năm, 07/04/2011
Sản xuất sạch hơn (SXSH) không chỉ đem lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần cải thiện điều kiện làm việc, bảo đảm sự bền vững của môi trường. Đây là giải pháp được áp dụng phổ biến tại các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, từ những doanh nghiệp có quy lớn, có tiềm lực kinh tế, mà ngay cả những doanh nghiệp nhỏ, cơ sở vật chất lạc hậu cũng có thể áp dụng SXSH bằng nhiều cách thức khác nhau

Sản xuất sạch hơn (SXSH) không chỉ đem lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần cải thiện điều kiện làm việc, bảo đảm sự bền vững của môi trường. Đây là giải pháp được áp dụng phổ biến tại các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, từ những doanh nghiệp có quy lớn, có tiềm lực kinh tế, mà ngay cả những doanh nghiệp nhỏ, cơ sở vật chất lạc hậu cũng có thể áp dụng SXSH bằng nhiều cách thức khác nhau

Nguyên nhân lãng phí

Xưởng bia Vi Ba là một bộ phận của Công ty Việt Bắc - Bộ Quốc Phòng, được thành lập trong thời kỳ bao cấp. Hiện nay, Xưởng có 15 công nhân trực tiếp sản xuất, với sản lượng 91 tấn bia/năm, cung cấp bia cho cư dân các vùng lân cận. Là xưởng bia có quy mô nhỏ, lạc hậu, tình hình sản xuất cầm chừng theo mùa vụ, các máy móc thiết bị phụ trợ của Xưởng đều đã cũ, lạc hậu, gây tổn thất nguyên nhiên liệu. Đặc biệt, những thất thoát về điện chủ yếu trong các khâu truyền tải nội bộ, động cơ chạy non tải, điện áp không ổn định, bảo ôn lạnh kém, chưa áp dụng biến tần cho máy nén khí và máy làm lạnh, còn sử dụng máy lạnh thế hệ cũ, hiệu suất thấp. Mức tiêu thụ điện thực tế của Xưởng hiện nay khoảng 290kWh/1.000 kg sản phẩm – khá cao so với định mức trung bình ở các đơn vị tiên tiến trong Ngành. Chất lượng lò hơi và bảo ôn kém, thu hồi nước ngưng chưa triệt để. Kỹ thuật đốt than còn kém (than cháy không triệt để), gây lãng phí lớn về than.




Hoạt động sản xuất bia của Xưởng ảnh hưởng tới môi trường, chủ yếu do nước thải từ các khâu lọc bia, nấu bia, lên men, sang chiết, rửa chai; khí thải từ lò hơi và lên men; chất thải rắn là xỉ than và bã bia; tiếng ồn từ quá trình sản xuất chung. Đặc biệt, chất lượng môi trường nước thải đã tác động tiêu cực đến môi trường thủy vực tiếp nhận, với các chỉ tiêu BOD, COD vượt tiêu chuẩn cho phép nhiều lần.

Nhận thức được những lợi ích từ SXSH, Xưởng đã thành lập đội SXSH gồm 8 người, để đánh giá, phân tích các nguyên nhân, phân loại và đề xuất các giải pháp SXSH. Đội SXSH đã nhận ra rằng, hiện trạng quản lý nội vi của Xưởng còn thấp: Tình trạng bảo dưỡng các thiết bị hiện tại rò rỉ, bảo ôn còn kém, chưa triệt để nên gây ra tổn thất về nguyên liệu và năng lượng; nhà xưởng không ngăn nắp và vệ sinh chưa sạch sẽ (vỏ chai bia để bừa bãi…); bảo quản nguyên nhiên liệu không tốt làm giảm chất lượng và thất thoát nguyên liệu.

Sau khi phân tích những nguyên nhân dẫn đến thất thoát nguyên, nhiên liệu, hiệu suất lao động kém và những tác động tiêu cực từ quá trình sản xuất đến môi trường khu vực, Đội SXSH đã tìm ra các giải pháp SXSH, phân loại thành 02 nhóm giải pháp cơ bản: giải pháp tốn ít chi phí và giải pháp cần đầu tư lớn.

Các giải pháp tốn ít chi phí

Bịt các lỗ hở chuột có thể vào kho; sử dụng các hóa chất chống chuột và côn trùng; lắp si lô chứa gạo và mạch, để ngăn chặn chuột và côn trùng ăn bột gạo và mạch trong khâu bảo quản. Thu hồi lượng bia chảy tràn bằng thùng chứa trung gian và thiết bị tách bia rồi đưa trở về lọc lại; nâng cao ý thức và kỹ năng của công nhân; kiểm tra và xử lý các bom có sự cố, nhằm không để bị mất bia trong các khâu bão hoà CO2, chiết bom, chai... Để tiết kiệm điện, than, Đội đề xuất dùng các biện pháp căng lại đai, cải tạo lại lò đốt, chuẩn hóa kỹ thuật đốt; phân loại, thu hồi và tái sử dụng than chưa cháy, xây kho than có đầy đủ mái che, tường bao và hệ thống thoát nước. Để giảm bớt lượng nước thải và tổn thất CO2, cần trang bị các vòi phun nước cao áp; thay thế ngay các van, vòi bị hỏng; lắp đặt hệ thống thu hồi khí CO2...

Các giải pháp cần đầu tư lớn

Nhằm thu hồi và tái sử dụng lượng bột gạo và mạch rơi vãi, bảo đảm môi trường làm việc sạch sẽ cần lắp đặt hệ thống hút lọc bụi, hạn chế bụi trong khu sản xuất. Các giải pháp dùng bình trung gian chứa nước lẫn bia, sau đó phối lại với bia thành phẩm; dùng bia tạo màng thay nước, loại bỏ được nước lẫn bia trong máy lọc; thay đổi công nghệ lọc một cấp hiện nay bằng công nghệ lọc đa cấp sẽ hạn chế tổn thất, rò rỉ nguyên liệu đầu vào. Để tiết kiệm điện, than, tiết kiệm nước rửa sàn, áp dụng công nghệ nạp CO2 trên đường ống; bảo ôn lại đảm bảo chất lượng; cải tạo lại hệ thống tuần hoàn nước ngưng. Lắp đặt hệ thống xử lý nước thải đạt chuẩn xả thải, để nước thải không gây ô nhiễm cho khu vực xung quanh, tiết kiệm nước, đồng thời, cải thiện điều kiện làm việc trong xưởng.

Từ các giải pháp SXSH đã được phân loại, đội SXSH đã bàn thảo và xác định kế hoạch hành động cụ thể. Trước hết, đề xuất thực hiện ngay các giải pháp không hoặc ít tốn chi phí. Về lâu dài, Đội đề nghị Công ty thực hiện các giải pháp SXSH có mức đầu tư lớn, nhưng cần thiết để đảm bảo phát triển bền vững, trong đó phải đảm bảo mọi dòng thải ra môi trường bên ngoài đạt chuẩn xả thải theo các quy chuẩn và tiêu chuẩn tương ứng.

Hiện trạng sản xuất thực tế đã chỉ cho thấy, Xưởng bia Vi Ba có rất nhiều các giải pháp và lựa chọn SXSH trong điều kiện khó khăn về tài chính cho các đầu tư lớn. Đội SXSH của Xưởng cũng cho rằng, để đạt được lợi ích kinh tế, kỹ thuật, môi trường từ các tiềm năng này, Xưởng cần kết hợp với các chuyên gia tư vấn, kêu gọi các hỗ trợ kỹ thuật, tài chính. Hy vọng, trong thời gian tới, từ thực tiễn triển khai áp dụng các giải pháp SXSH, Xưởng bia Vi Ba sẽ cải thiện tốt điều kiện làm việc, nâng cao năng suất, chất lượng lao động, đảm bảo sự phát triển bền vững.

Thu Thủy