Một trong những thách thức lớn nhất TP.HCM hiện nay là giao thông, nguồn phát thải khí nhà kính chiếm hơn 45% tổng lượng phát thải của thành phố (theo Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, 2023). Với khoảng 8,4 triệu phương tiện giao thông, trong đó xe máy chiếm hơn 90%, nhu cầu chuyển đổi sang giao thông xanh là cấp thiết.

TP.HCM đã triển khai thí điểm chuyển đổi xe máy xăng sang xe điện tại huyện Cần Giờ. Đây là nỗ lực nhằm giảm ô nhiễm không khí và từng bước thay đổi thói quen sử dụng phương tiện của người dân. 

Thành phố cũng tập trung phát triển giao thông công cộng sạch. Tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) dự kiến vận hành chính thức trong năm 2025 với năng lực vận chuyển hơn 160.000 lượt khách mỗi ngày, giúp giảm áp lực phương tiện cá nhân. Bên cạnh đó, 77 xe buýt điện đang được khai thác tại các quận trung tâm và khu đô thị mới như Thủ Thiêm, dự kiến tăng gấp đôi trong năm tới.

Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường cho biết, thành phố đang tập trung phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit-Oriented Development) tại 11 khu vực dọc các tuyến metro và Vành đai 3, trong đó 9 vị trí sẽ được thực hiện ngay trong năm 2024-2025.

Không chỉ là trung tâm kinh tế, TP.HCM còn có tiềm năng du lịch sinh thái phong phú. Từ rừng ngập mặn Cần Giờ được UNESCO công nhận, đến địa đạo Củ Chi, thành phố đang chuyển hướng phát triển du lịch theo mô hình xanh.

Các tuyến du lịch sinh thái cộng đồng đã bắt đầu hình thành, đưa du khách về với thiên nhiên, tìm hiểu văn hóa địa phương và trải nghiệm sản phẩm bản địa như muối Cần Giờ, rau sạch, thủ công mỹ nghệ. Theo Sở Du lịch TP.HCM, năm 2023 có hơn 1,2 triệu lượt khách tham gia các tour du lịch xanh, tăng 35% so với năm trước.

Bên cạnh đó, thành phố đã ban hành bộ tiêu chí "Du lịch xanh TP.HCM" để đánh giá và công nhận các doanh nghiệp lữ hành, cơ sở lưu trú thân thiện môi trường. Khoảng 40 khách sạn và resort đã cam kết cắt giảm nhựa dùng một lần, thực hiện phân loại rác tại nguồn và sử dụng năng lượng tái tạo.

TP.HCM xác định kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn là nền tảng lâu dài cho một mô hình phát triển bền vững. Từ năm 2023, thành phố đã đưa vào vận hành Khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước giai đoạn mở rộng, với công suất 10.000 tấn/ngày, ứng dụng công nghệ tái chế và sản xuất điện từ rác.

Hơn 200 doanh nghiệp trên địa bàn đang áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, trong đó có những tên tuổi tiêu biểu như Vinamilk, Biti’s, Dệt may Thành Công… với quy trình sản xuất khép kín, tái sử dụng nước thải, giảm thiểu phát thải carbon. 

Bên cạnh đó, thành phố cũng thúc đẩy mạnh mẽ năng lượng tái tạo. Tính đến cuối năm 2024, đã có hơn 15.000 hệ thống điện mặt trời áp mái được lắp đặt tại các khu dân cư, trường học và tòa nhà hành chính, đạt tổng công suất gần 350 MWp. TP.HCM hiện dẫn đầu cả nước về số lượng hệ thống điện mặt trời hộ gia đình.

Khởi nghiệp xanh cũng là hướng đi được TP.HCM quan tâm đặc biệt. Năm 2024, thành phố đã triển khai Quỹ Hỗ trợ Đổi mới sáng tạo xanh (Green Innovation Fund) với tổng nguồn vốn ban đầu 200 tỷ đồng, nhằm hỗ trợ các startup trong lĩnh vực tái chế, nông nghiệp thông minh, công nghệ môi trường. Các doanh nghiệp khởi nghiệp như Greenjoy (ống hút bã mía), ReMaker (tái chế nhựa) đã nhận được đầu tư từ các quỹ trong và ngoài nước.

Ngoài ra, TP.HCM đang làm việc với các tổ chức tài chính quốc tế như IFC, ADB để mở rộng tín dụng xanh cung cấp nguồn vốn ưu đãi cho doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất xanh. Đây là động lực quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 theo cam kết quốc gia tại COP26.

Tăng trưởng xanh không còn là lựa chọn, mà là con đường tất yếu đối với TP.HCM. Đó là cách để thành phố không chỉ giữ vững vai trò đầu tàu kinh tế mà còn trở thành hình mẫu đô thị xanh, thông minh, bền vững trong khu vực Đông Nam Á.