Mới đây, Liên minh Tái chế Bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam) tổ chức kỷ niệm 5 năm ngày thành lập. Trong khuôn khổ sự kiện này, PRO Việt Nam và các công ty thành viên cũng tổ chức triển lãm giới thiệu các mô hình kinh tế tuần hoàn.

Chia sẻ tại sự kiện, đại diện PRO Việt Nam cho biết, qua 5 năm hoạt động PRO Việt Nam đã xây dựng được các mô hình thu gom và tái chế vận hành hiệu quả với nhiều loại bao bì khác nhau. Trước khi quy định về EPR (trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu đối với bao bì sản phẩm) chính thức có hiệu lực, PRO Việt Nam đã thu gom và tái chế thành công hơn 17.000 tấn bao bì các loại, góp phần giảm thiểu gánh nặng rác thải lên môi trường. Khi quy định EPR có hiệu lực (năm 2024), PRO Việt Nam cam kết thu gom và tái chế khoảng 64.000 tấn bao bì do các doanh nghiệp thành viên ủy quyền.

Hiện tại, số lượng thành viên của PRO Việt Nam là 30 doanh nghiệp. Đây đều là các công ty có quy mô lớn trong lĩnh vực hàng tiêu dùng, sản xuất bao bì, bán lẻ, nhập khẩu, thu gom và tái chế. Với tầm nhìn sẽ trở thành một trong các nhân tố chính góp phần xây dựng một Việt Nam xanh-sạch-đẹp, PRO Việt Nam xác định sứ mệnh là "thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam thông qua việc làm cho quá trình thu gom và tái chế bao bì trở nên dễ tiếp cận và bền vững hơn”.

Để hiện thực hóa khát vọng của mình, PRO Việt Nam hướng đến ba chiến lược ưu tiên xuyên suốt. Thứ nhất là nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi người tiêu dùng về sử dụng sản phẩm với bao bì cần phân loại, thu gom và tái chế... Thứ hai, làm vững mạnh hệ sinh thái thu gom bao bì sẵn có. Thứ ba, thúc đẩy nguồn lực ngành công nghiệp tái chế một cách hiệu quả về số lượng lẫn chất lượng.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Bùi Thế Duy - Thứ trưởng Bộ Khoa học - Công nghệ đánh giá, hiện nay Việt Nam cam kết là một thành viên tích cực trong công cuộc bảo vệ môi trường của thế giới. Các doanh nghiệp không thể phát triển, cạnh tranh nếu không có chiến lược xanh, không hướng đến tuần hoàn, tái chế. Thứ trưởng mong muốn PRO Việt Nam tạo ra những liên kết của những doanh nghiệp trong liên minh tái chế, là đơn vị tiên phong dẫn dắt thúc đẩy tái chế bao bì, không chỉ tái chế rác thải ở những doanh nghiệp lớn mà còn 96% doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam.

"Liên minh tái chế rác thải đang làm theo cách rất bài bản của các quốc gia trên thế giới, thúc đẩy hệ thống phân loại rác tại nguồn, doanh nghiệp cam kết tái chế lại rác thải đã thu gom. Tuy nhiên ở Việt Nam việc phân loại có thể làm được nhưng việc vận chuyển, tập kết, xử lý vẫn còn gặp khó khăn. Xử lý rác thải là một ngành kinh tế lớn, đơn cử như việc những người thu gom ve chai là một trong những mô hình thu gom đặc thù tại Việt Nam, vì vậy khi tính đến việc thu gom rác thải nên tính đến mô hình đặc thù này"- Thứ trưởng bộ Khoa học - Công nghệ chia sẻ.

Trong khuôn khổ lễ kỷ niệm, PRO Việt Nam đã tổ chức Tại tọa đàm “Cơ hội và thách thức trong triển khai kinh tế tuần hoàn”, một số ý kiến cho rằng, kinh tế tuần hoàn mang lại nhiều lợi ích như tạo thêm việc làm cho người lao động, bảo đảm phát triển bền vững mang lại lợi ích lâu dài cho xã hội và môi trường… góp phần giảm rủi ro cho doanh nghiệp về khủng hoảng thừa sản phẩm, khan hiếm tài nguyên; tạo động lực để đầu tư, đổi mới công nghệ, giảm chi phí sản xuất, tăng chuỗi cung ứng.

Tuy nhiên, quá trình phát triển kinh tế tuần hoàn cũng đang phải đối mặt với những thách thức như sự hỗ trợ về mặt chính sách, thuế; thiếu các ý tưởng sáng tạo; nguồn lực của doanh nghiệp còn hạn chế trong khi cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng được yêu cầu…Bên cạnh những khó khăn về thể chế, tài chính, phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam còn gặp rào cản đến từ các yếu tố xã hội như mức độ nhận thức của doanh nghiệp, người dân về kinh tế tuần hoàn còn thấp.

Do đó, đổi mới sáng tạo là chìa khóa quan trọng nhất để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và một trong những yêu cầu của kinh tế tuần hoàn là phải tư duy, thiết kế lại các hành động, quy trình sản xuất kinh doanh.

Phát triển kinh tế tuần hoàn không phải trong một thời gian ngắn là có thể làm được, đây là một quá trình lâu dài, cần sự cố gắng, nỗ lực, sự đồng lòng của toàn dân trong các lĩnh vực khác nhau, không chỉ riêng lĩnh vực môi trường. Mỗi người dân, mỗi cơ sở sản xuất, tổ chức và doanh nghiệp cần phải ý thức được tầm quan trọng của môi trường đối với cuộc sống của mình, thực hiện tốt việc phát triển kinh tế tuần hoàn.

Để mô hình kinh tế này diễn ra phổ biến, rộng rãi, đạt hiệu quả cao, Việt Nam cần hoàn hiện hành lang pháp lí vững chắc, toàn diện. Từ đó vừa góp phần thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế quốc gia, vừa bảo vệ môi trường sống, tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên và giá trị kinh tế bền vững.

"Trong những năm tới, PRO Việt Nam mong muốn tiếp tục vai trò tiên phong, là nhân tố quan trọng góp phần cùng với cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội hướng tới mô hình kinh tế tuần hoàn thực sự bền vững", ông Phạm Phú Ngọc Trai, Chủ tịch Liên minh Tái chế Bao bì Việt Nam khẳng định.